امام خمینی(ره) هویت انسانی اسلامی را به زنان و امت بازگرداند

به گزارش ایکنا از بیروت، وبینار «خانواده در اندیشه امام خمینی(ره)» روز جمعه، ۱۶ خرداد از سوی رایزنی فرهنگی ایران در لبنان و با همکاری خبرگزاری ایکنا در بیروت برگزار ‌شد.

این نشست مجازی به مناسبت سی‌ویکمین سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) از ساعت ۱۶:۳۰ به وقت تهران از طریق نرم‌افزار زوم آغاز شد و بانوان مسلمانی از کویت، لبنان، ایران و الجزایر به صورت مجازی در این نشست حضور داشتند و سخنرانی کردند.

بتول مشکین‌فام، استاد دانشگاه الزهرا(س) در تهران و رئیس سابق دانشکده ادبیات و زبان‌ها و مدیر مرکز پژوهش‌های زنان در دانشگاه الزهرا(س) از سخنرانان این وبینار بود که بیانات وی به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحيم، «من المؤمنين رجال صدقوا ماعاهدوا الله عليه فمنهم من قضى نحبه ومنهم من ينتظر وما بدّلوا تبديلا»

سلام عليكم و رحمة الله و بركاته، پیش از هر چیز از تیم برگزار کننده نشست و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به دلیل این میزبانی تشکر می‌کنم.

پیرامون زن و حقوق زن از نگاه امام خمینی(ره) در چهار محور سخن خواهم گفت:

• ابزار تحول، و فضایی که جامعه ایران و به‌طور خاص زن در آن می‌زیست و چگونه امام واقعیت جامعه و روند حرکت زن ایرانی را تغییر داد.
• زن از نگاه امام و زن به صورت کلی
• مسئولیت‌های زن از دیدگاه امام خمینی(ره)
• حقوق زن در سخنان امام خمینی(ره)

ابزار تحول و ایجاد تغییر در روند حرکت زن ایرانی

در خصوص ابزار تحول، استاد خانم ایمان سخن گفتند و از وی تشکر می‌کنم که به طور مفصل صحبت کردند و بنده نیز به برخی از این ابزارها به صورت مختصر اشاره خواهم کرد.

اولاً امام خمینی(ره) همان گونه که دکتر خامه‌یار گفتند، بر کتاب خداوند متعال و سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله و اهل بیت طاهرینش(علیهم السلام) که ثقلین هستند، تکیه داشت، یعنی ثقلین که کتاب خداوند متعال و سنت است منبع حرکت تحول در جامعه و به‌ویژه زن به شمار می‌روند و دیدگاه امام(ره) همانی بود که دکتر خامه‌یار گفتند و دیدگاه اسلام به زن نیز هست.

بنابراین منبع اولی که درباره‌اش سخن خواهیم گفت، کتاب خداوند و سنت اهل بیت(ع) پیامبر اکرم(ص) است. سپس این که امام میان اصیل بودن و به روز بودن جمع کرد و همان گونه که خانم ایمان فرمودند امام سنت‌های پوسیده که به دین ربطی نداشتند و نیز تحجر جامعه را که به اسم دین بود؛ کنار زد. پس از آن جامعه و به ویژه بانوان را از افتادن در دامان تمدن غربی بر حذر داشت. لذا امام میان اصالت و به روز بودن جمع کرد و تحجرگرایی را برکنار زد و از افتادن در دامان تمدن دروغین غربی هشدار داد.

همچنین از ابزارهای تحول نزد امام این بود که هویت انسانی اسلامی را به زنان و امت بازگرداند و زن را از نو احیاء کرد و روحیه اعتماد به نفس و گرایش به اسلام ناب محمدی را توسعه بخشید.

از دیگر ابزارهای تحول می‌توان به سخنان و کلمات امام که منتشر شده و نمی‌دانم به عربی ترجمه شده یا خیر اشاره کرد، ایشان زن را به مشارکت فعال و سازنده در تصمیم‌گیری‌های کلان تشویق کرد و البته با رعایت پایبندی به واجباتی که اسلام مانند حجاب،‌ عفت و پاکدامنی دستور داده است. ایشان بارها بر نقش زن در خانواده و تربیت خانوادگی و به ویژه مادری تأکید کردند. لذا زن را به مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها ضمن رعایت چارچوب اسلامی و موازین شرعی تشویق کرد و سرانجام الگویی مانند حضرت زهرا(س) را معرفی کرد که افتخار هستی و خاندان رسالت و معجزه تاریخ به شمار می‌روند.

ایشان درباره آن حضرت فرمودند: ایشان الگوی نمونه و کامل زن آسمانی است، زنی که تمام ویژگی‎های انبیا و پیامبران را در خود جای داده بود. می‌دانید که در ایران روز ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها روز زن نامیده شده است، چرا حضرت زهرا؟ زیرا امام آن حضرت را الگویی می‌دانست که شایسته اقتدا کردن است.

دیدگاه امام نسبت به زن

محور دوم درباره نگاه امام(ره) نسبت به زن است. پیش از آن که بگویم کدام زن در دیدگاه امام معرفی شده است، اجازه دهید تا بگویم که امام در سخنان خود از سازندگان انسانیت سخن گفتند و این مسئله بسیار مهمی است. چه کسانی انسان‌ساز هستند. می‌فرماید اول قرآن کریم از سازندگان بشریت است سپس انبیا و پیامبران علیهم السلام و پس از آنها به طور کلی زن و مادر به شکل خاص و سپس جامعه و معلم؛ این شش گروه در واقع امام آنها را سازندگان انسان می‌داند. جالب این که امام زن را عِدل قرآن از نظر انسان‌ساز بودن معرفی و درباره این موضوع در سخنرانی‌های خود بیان کردند و عمل زن را مشابه با عمل انبیاء و پیامبران می‌دانند.

نخست این که نقش زن و کار او را بالاتر از مردان می‌داند و این بسیار مهم است. ما همیشه مساوات با مردان را مطالبه می‌کنیم. امام می‌فرماید مساوات در چارچوب اسلام محقق شده است اما کار زن و نقش بزرگ و سازنده او فراتر از کار مرد است.

دوم این که امام می‌گوید زن انسان‌ساز و جامعه‌ساز است.

سوم این که زن آرزوهای بشریت و خواسته‌هایی را که انسان در آینده در پی آن است؛ محقق خواهد کرد.(این را نیز از کلام امام برداشت کردم). یعنی هر آن چه را که انسان در پی آن است، زن می‌تواند محقق کند و نیز سخن معروف امام که می‌فرماید از دامان زن است که مرد به معراج می‌رود و در دامان او نسل‌های بزرگ تربیت می‌شوند. این عبارت‌ها از کلمات نورانی امام است که به آنها در سخنرانی‌های خود اشاره کرده‌اند. همچنین ایشان می‎گویند: زن منشأ سعادت و شقاوت بشر یعنی اساس تمام خیرات است. هیچ رهبری از رهبران بشریت از سیاستمداران گرفته تا غیر از آنان را نمی‌بینیم که درباره زن این گونه سخن بگوید. ایشان می‌فرماید: ساختن آینده ملت‌ها و پیشرفت آنها به زن باز می‌گردد. همچنین درباره زن می‌گوید: امور ملت‌ها وابسته به زن است و امت‌ها تمام ارزش‌ها و الگوها را توسط او به دست می‌آورند. بنابراین آینده ملت‌ها به وجود زنان است و آن چه را که ملت‌ها از ارزش‌ها و الگوها می‌خواهند به وجود زن باز می‌گردد.

وقتی که داشتم سخنان امام را درباره مادر می‌خواندم، این بیت شعر به ذهنم آمد: مادر یک مکتب است اگر او را به شمار آوری، ملتی پاک طینت را خواهی یافت. در حقیقت امام این اندیشه را دنبال می‌کردند و کار زن را مشابه کار انبیا و آنچه که انبیا برای آن قیام نمودند، قلمداد کردند.

ایشان به مسئله مادر هنگامی که حتی یک فرد را در دامان خود پرورش دهد، این طور نگاه کردند که این فرد شاید بتواند یک جامعه را به طور کامل تربیت کند.امام نیز در دامان زن تربیت شد و توانست که این انقلاب را به ثمر برساند و الگویی برای دیگر انقلاب‌ها ارائه کند.

مسئولیت‎های زن از دیدگاه امام خمینی(ره)

محور سوم که به اختصار خواهم گفت: درباره مسئولیت‎های زن از نگاه امام خمینی است. امام راحل می‌فرماید که بر زن واجب است که آموزش ببیند و آموزش دهد و فرهیخته شود و فرهیخته کند. همان گونه که قبلا گفتیم انسان‌ساز باشد. چگونه می‌تواند از اسلام به واسطه ارزشمندترین و گرانبهاترین چیزها و اندیشه و مال و جان دفاع کند. همچنین امام بر فراگیری فنون نظامی توسط زنان تأکید می‌کنند چرا که دشمن در کمین است. و زن باید در صورت اقتضای ضرورت به جهاد برود و از اسلام دفاع کند. امام به این امر اشاره می کند که زن باید به واسطه تقوا روح خود را تزکیه و پاک کند و عفت داشته باشد. و حدود اسلامی را درباره حجاب رعایت کند و فریفته شعارهای جذابی که غرب سر می‌دهد، نشود. همچنین باید با مردان در تصمیم‌گیری‌های کلان مشارکت کرده و نقش سازنده خود را در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و به ویژه فرهنگی ایفا کند و نقش خانوادگی و تربیتی خود را در قبال فرزندان خود فراموش نکند.

هدف اصلی از خلقت زن تأسیس خانواده نمونه سپس ورود به جامعه است. این مسئله بسیار مهمی است. این که در کنار ولی فقیه قرار گیرد و تلاش کند تا سرنوشت و آینده خود و آینده دختران خود را تعیین کند.

مسئله دیگری که باید به طور خلاصه اشاره کنم، بحث حقوق زن و دیدگاه امام است که دکتر خامه‌یار و خانم ایمان اشاره کردند. زن همانند مردان حقوقی دارد و هر آن چه که وظایف مردان در قبال زنان است وظایف زنان در قبال مردان نیز خواهد بود. او در چارچوبی که خداوند معین فرموده، آزاد است. او حق انتخاب شغل و کار را ضمن رعایت عفت و پاکی و واجبات اسلام دارد. سلام بر او زمانی که به دنیا آمد و زمانی که رحلت کرد و زمانی که زنده مبعوث خواهد شد و السلام علیکم و رحمةالله و برکاته.