به گزارش ایکنا، از آغاز جنگ غزه و عملیات طوفان الاقصی که حماس در خاک سرزمینهای اشغالی فلسطینی انجام داد، شبکههای اجتماعی به مانند گذشته صحنه حضور دو دیدگاه متضاد دفاع از فلسطینیان و دفاع از صهیونیستها شد. این جدال آنلاین به شدت باعث دوقطبی کردن فضای رسانههای اجتماعی شد و در عین اینکه پلتفرمهای مختلف را به یکی از منابع اول برای اطلاعرسانی تبدیل کرد، بار دیگر ضعفهای خود را در مقابله با اخبار جعلی، نفرتپراکنی و استانداردهای دوگانه این پلتفرمها نشان داد.
این وضعیت تا آنجا پیش رفت که بسیاری عقیده دارند که با وجود این مشکلات، دیگر نمیتوان شبکههای اجتماعی را به عنوان یک منبع قابل اعتنا و اعتماد در وقایع مختلف شناخت. به خصوص در موضوعاتی که دو طرف هر کدام سعی در حاکم کردن روایت خود از ماجرا دارند.
با این همه عملکرد خود این پلتفرمها هم مورد انتقاد بسیار قرار گرفته و به نوعی کاربر محور بودن آنها و بیطرف بودن پلتفرمهای مختلف شبکههای اجتماعی به طرق مختلف نقض شده است. برای مثال مالک X، ایلان ماسک، بارها تمایل سیاسی خود را نسبت به اسرائیل ابراز کرده است.
وبسایت Raseef 22 در گزارشی به نقض بیطرفی رسانههای اجتماعی در جنگ اخیر در غزه اشاره کرده و نوشته است: در هر درگیری که اسرائیل در آن دخالت دارد و با هر کمپین این رژیم در بمباران غزه، مردم تصاویر، ویدئوها، پستها و صحبتهایی را به اشتراک میگذارند که جزئیات و واقعیتهای آشکار تجاوز را مستند میکند.
این امر به ویژه در مورد محتوایی صادق است که توسط رسانههای اصلی خبری منتشر نمیشود، چه به دلیل سیاسی و یا مطابق نبودن با قوانین بینالمللی و استانداردهای اخلاقی حاکم بر پخش رسانهها که نمایش تصاویر افراد در ناراحتی و همچنین محتوای خشونتبار را ممنوع میکند. کودکان بیجان، افراد مجروح یا بقایای انسانی همگی تصاویری هستند که در طول این حملات اغلب از نوار غزه ظاهر میشوند.
هنگامی که فردی یک حساب کاربری فیسبوک ایجاد میکند، به طور ضمنی شرایط استفاده و مقررات تعیین شده توسط این پلت فرم را میپذیرد. این قوانین و مقررات، انتشار محتوای ممنوعه، از جمله سخنان مشوق عداوت و تنفر یا هر شکلی از تحریک به خشونت را ممنوع میکند. سؤال این است که آیا این دستورالعملها و محدودیتها به طور یکسان و با دقت تمام برای همه زبانها و گرایشهای سیاسی اعمال میشود؟
تبارک آل یاسین (Tabarak Al-Yassin)، نویسنده و هنرمند فلسطینی ساکن شهر زرقا اردن، میگوید: «حساب فیسبوک من در جریان عملیات (لانه شیرها) دو بار به دلیل اشتراکگذاری ویدئوهای شهدا و تشییع پیکر آنها مسدود شد.
هنگامی که Raseef22 از او پرسید که آیا ممنوعیتها را ناشی از تعصب یا وجود محتوای خشونتآمیز میداند، او پاسخ داد: احساس من این است که فیس ببوک علیه ما تعصب دارد. فیسبوک به ما اجازه انتشار عکس اسرای اسرائیلی را داد، اما در مقابل، اشتراکگذاری تصاویر شهدای فلسطینی ممنوع است.
برای پرداختن به این سؤال، از مونا الغانم(Mona Al-Ghanem)، کارشناس بازاریابی دیجیتال که برای یک شرکت بزرگ در نیویورک کار میکند، پرسیدیم که آیا فیسبوک و اینستاگرام نسبت به یک طرف در مناقشه اسرائیل و فلسطین جانبداری نشان میدهند؟ او دیدگاه زیر را ارائه کرد: چیزی مهمتر از نظر من وجود دارد و آن دادههای ارائه شده در گزارشهای خود متا (شرکت ارائه دهنده پلتفرم اینستاگرام و فیسبوک) است.
الغانم تأکید میکند که متا، شرکت مادر فیسبوک و اینستاگرام، در سال 2022 یک شرکت مشاوره مستقل را برای بررسی دقیق مسئولیت اجتماعی پلتفرمهای خود استخدام کرده است. او میافزاید: سؤالی که این گزارش محوری باید به آن بپردازد این است که آیا سوگیری وجود دارد. آیا این سوگیری عمدی است یا غیرعمدی؟ این گزارش (شرکت مشاوره مستقل) به صراحت اظهار میکند که این سوگیری واقعاً عمدی است.
الغانم بیان میکند: به نظر میرسد اقدامات متا در ماه می 2021 تأثیر نامطلوبی بر حقوق بشر کاربران فلسطینی برای آزادی بیان، آزادی اجتماعات، مشارکت سیاسی و عدم تبعیض داشته است. همینطور در مورد توانایی فلسطینیها برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات و دیدگاه در مورد تجربیات خود در زمان وقوع حوادث.
در پایان، این گزارش توصیه میکند که متا باید متخصصان بیشتری را به کار گیرد که با فرهنگ عرب آشنا و در مورد زمینه رویدادها آگاه هستند.
قاسم احمد، معمار شاغل در امان، سردرگمی خود را ابراز و اظهار کرد: من نمیفهمم چگونه میتوان اخبار جنگ را بدون پرداختن به نفرت و خشونت مورد بحث قرار داد. آیا نفرت و خشونت نیروی محرکه جنگ و درگیری نیست؟
قاسم به Raseef22 گفت: من شخصاً در اینستاگرام و TikTok بیشتر با اخبار غزه درگیر هستم تا در فیس بوک. احساس میکنم که اخبار با بررسی کمتر به من سریعتر میرسد. ممکن است اشتباه کنم، اما یک عکس ارزش هزار کلمه را دارد، همانطور که ارزش گفتن دارند.
با این حال، قاسم ممکن است اشتباه کند، زیرا اینستاگرام، مانند فیسبوک، به سیاستهای مربوط به اشتراکگذاری تصاویر و ویدئوهای خشونتآمیز یا محتوایی که سخنان نفرتانگیز را تحریک میکند، پایبند است، زیرا آنها تحت یک شرکت مادر هستند. در مورد TikTok که در اردن ممنوع شده، این پلتفرم حسابهای بسیاری را که از آرمان فلسطین حمایت میکنند غیرفعال کرده است.
اخیرا هم سایت خبری Mondoweiss که به طور تخصصی به درگیری اسرائیل و فلسطین میپردازد، حساب کاربری خود را در TikTok از دست داد و مسئولان سایت اعلامیه ممنوعیت از حضور در TikTok را در اکانت خود در سایت X منتشر کردند.
سامیه، روزنامهنگار اهل قاهره، تجربه متفاوتی داشت. او پس از برخورد با یک حساب کاربری اسرائیلی که از نابودی کامل غزه حمایت میکرد، آن را به فیسبوک گزارش داد. او به یاد میآورد: با یک حساب کاربری اسرائیلی برخورد کردم که واکنشهای شکلک خنده و کامنتهایی تمسخرآمیز را در مورد پستهایی که تعداد شهدا را در صفحه فیسبوک وزارت بهداشت غزه انتشار میداد، پخش میکرد.
وی ادامه داد: فکر میکردم این یک حساب کاربری ترول است. اما بعد پستی در این اکانت پیدا کردم که صریحاً خواستار نابودی غزه بود. سعی کردم آن را به فیسبوک گزارش کنم زیرا این سخنان نفرت آشکار و تحریکآمیز علیه یک ملیت بود. فیسبوک من را به دلیل ارسال مطالب یا نظرات چندین بار مسدود و ادعا کرد که اینها نفرتپراکنی است، در حالی که این نفرتپراکنی نه فقط برای اسرائیلیها غیرمجاز نیست، بلکه مردم حتی نمیتوانند آن را گزارش کنند. پس از سه روز، فیسبوک پاسخ داد و اعلام کرد که پستی که خواستار نابودی غزه و ساکنان آن است، استانداردهای این پلتفرم را نقض نکرده است !
الغانم تأکید میکند: فیسبوک به عنوان بدترین مجری سانسور در رتبه اول قرار دارد و اینستاگرام با پیروی از همین سیاست در رتبه دوم قرار میگیرد. سپس X وجود دارد که سانسور را به میزان کمتری اعمال میکند. همه این پلتفرمها مخالف حق اساسی آزادی اندیشه و بیان هستند.
او به کاربران توصیه میکند که بیشتر بر روی محتوای نوشتاری تمرکز کنند تا تصاویر و ویدئوها، با توجه به اینکه پستهای بصری با سرعت بیشتری توسط الگوریتمهای پلتفرم شناسایی میشوند. علاوه بر این، استفاده از خط فاصله یا تقسیم کلمات برای فرار از تشخیص الگوریتمی ضروری است. به عنوان مثال، شخص میتواند به جای اسرائیل، اس. را. ئیل بنویسد.
این کارشناس بازاریابی دیجیتال در ادامه میگوید: به هر کسی که اکانت اینستاگرام دارد توصیه میکنم به تنظیمات خود دسترسی داشته باشد و حساسیت محتوا را از محتوای حساس (Sensitively Content) به بیشتر(More) تغییر دهد. با این کار محتوای ممنوعه متعددی که این روزها معمولاً مربوط به فلسطین است، آشکار میشود. همچنین ضروری است که از کپی کردن و به اشتراکگذاری یک متن واحد در کمپینها خودداری کنید، زیرا این سادهترین راه برای شناسایی و حذف محتوا است. علاوه بر این، از استفاده بیش از حد هشتگ خودداری کنید؛ یک هشتگ کافی است.
با این حال، اثبات سوگیری دشوار است، مگر اینکه معلوم شود که پستهایی به زبان عبری یا آنهایی که از اسرائیل حمایت میکنند، با سانسور مشابهی برای سخنان نفرتانگیز و محتوای خشونتآمیز مواجه میشوند.
الغانم در این باره میگوید: گزارش ارائه شده توسط شرکت مشاوره مسئولیت اجتماعی متا در سال گذشته، به وضوح از طریق تجزیه و تحلیل مبتنی بر داده، بیان میکند که تعداد پستهای حمایت کننده از فلسطین که حذف میشوند، به میزان قابل توجهی از پستهای حذف شده به نفع اسرائیل بیشتر و تعداد پستهای حذف شده در زبان عربی بسیار بیشتر از پستهای عبری است.
Raseef22 با ندیم نشف (Nadim Nashif) ، مدیر کل (7Amleh) مرکز عربی برای پیشرفت رسانههای اجتماعی مستقر در حیفا تماس گرفت و پرسید که آیا اسرائیلیها با همین رفتار فیسبوک، X و اینستاگرام مواجه هستند یا خیر؟ وی در پاسخ گفت: مطمئناً پلتفرمهای شبکههای اجتماعی تحریمها را به طور یکسان بر دو طرف فلسطینی و اسرائیلی اعمال نمیکنند و یک سوگیری آشکار و غیرقابل انکار به نفع اسرائیل وجود دارد.
وی میافزاید: در روزهای اخیر شاهد افزایش قابل توجه نقض حقوق دیجیتال در بحبوحه شرایط سیاسی فعلی بودهایم. تنها بیش از 259 شکایت از زمان آغاز حوادث 7 اکتبر (15 مهرماه) ثبت شده است. این شکایات شامل 99 تخلف شامل تعلیق و محدود کردن حسابهای حامی فلسطین و حذف محتوای حمایتی، همراه با 160 تخلف که شامل سخنان نفرتانگیز و تحریکآمیز، عمدتاً به زبان عبری است.
وی همچنین میافزاید: در رابطه با X هیچ طبقهبندی برای زبان عبری وجود ندارد. این امر فضایی را برای انتشار هر گونه محتوای مضر بدون عواقب باقی میگذارد، که کاملاً برعکس نحوه مدیریت این پلتفرم با زبان عربی است.
ترجمه: محمدحسن گودرزی
انتهای پیام