رعایت عدالت در قصاص از نگاه علی(ع) + اینفوگرافیک

به گزارش ایکنا، در باب شناخت امیرالمؤمنین(ع) به عنوان انسان کامل و الگویی برای عامه، همین بس که علاوه بر مطالعه تاریخ و تحلیل سیره و منش ایشان، مى‌توان به سخنان آن حضرت مراجعه کرد تا به مقام علمی، مقام بصیرت و یقین، مقام‌های اخلاقی ایشان در عرصه‌هایی چون پرهیزکاری، زهد، دنیاگریزی، عدالت‌خواهی و ... دست یافت و از آنجا که نهج‌البلاغه به عنوان مجموعه‌ای برگزیده از خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان کوتاه امام علی(ع) در اوج فصاحت و بلاغت توسط سیدرضی در اواخر قرن چهارم هجری قمری جمع‌آوری شده است پس چه خوب که در این ایام که منتسب به ایشان است با مراجعه به اخ‌القرآن گزیده‌ای از سفارش ایشان را به شیعیان و عدالت‌خواهان جهان براساس نامه چهل و هفتم نهج‌البلاغه ارائه دهیم.

«و من وصية له (علیه السلام) للحسن و الحسين (علیهما السلام) لما ضربَه ابنُ ملجم لعنه الله:

أُوصِيكُمَا بِتَقْوَى اللَّهِ، وَ أَلَّا تَبْغِيَا الدُّنْيَا وَ إِنْ بَغَتْكُمَا، وَ لَا تَأْسَفَا عَلَى شَيْءٍ مِنْهَا زُوِيَ عَنْكُمَا، وَ قُولَا بِالْحَقِّ، وَ اعْمَلَا لِلْأَجْرِ، وَ كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً. أُوصِيكُمَا وَ جَمِيعَ وَلَدِی وَ أَهْلِی وَ مَنْ بَلَغَهُ كِتَابِی بِتَقْوَى اللَّهِ، وَ نَظْمِ أَمْرِكُمْ، وَ صَلَاحِ ذَاتِ بَيْنِكُمْ، فَإِنِّی سَمِعْتُ جَدَّكُمَا (صلی الله علیه وآله) يَقُولُ: صَلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّةِ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ.

اللَّهَ اللَّهَ فِی الْأَيْتَامِ فَلَا تُغِبُّوا أَفْوَاهَهُمْ وَ لَا يَضِيعُوا بِحَضْرَتِكُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی جِيرَانِكُمْ فَإِنَّهُمْ وَصِيَّةُ نَبِيِّكُمْ مَا زَالَ يُوصِی بِهِمْ حَتَّى ظَنَنَّا أَنَّهُ سَيُوَرِّثُهُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِي الْقُرْآنِ لَا يَسْبِقُكُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَيْرُكُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الصَّلَاةِ فَإِنَّهَا عَمُودُ دِينِكُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی بَيْتِ رَبِّكُمْ لَا تُخَلُّوهُ مَا بَقِيتُمْ فَإِنَّهُ إِنْ تُرِكَ لَمْ تُنَاظَرُوا وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْجِهَادِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ أَلْسِنَتِكُمْ فِی سَبِيلِ اللَّهِ وَ عَلَيْكُمْ بِالتَّوَاصُلِ وَ التَّبَاذُلِ وَ إِيَّاكُمْ وَ التَّدَابُرَ وَ التَّقَاطُعَ لَا تَتْرُكُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ فَيُوَلَّى عَلَيْكُمْ شِرَارُكُمْ ثُمَّ تَدْعُونَ فَلَا يُسْتَجَابُ لَكُمْ .

ثُمَّ قَالَ‌: يَا بَنِی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ لَا أُلْفِيَنَّكُمْ تَخُوضُونَ دِمَاءَ الْمُسْلِمِينَ خَوْضاً تَقُولُونَ قُتِلَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ أَلَا لَا تَقْتُلُنَّ بِی إِلَّا قَاتِلِی انْظُرُوا إِذَا أَنَا مِتُّ مِنْ ضَرْبَتِهِ هَذِهِ فَاضْرِبُوهُ ضَرْبَةً بِضَرْبَةٍ وَ لَا تُمَثِّلُوا بِالرَّجُلِ فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلى الله عليه وآله) يَقُولُ إِيَّاكُمْ وَ الْمُثْلَةَ وَ لَوْ بِالْكَلْبِ الْعَقُورِ».

مجموعه سفارش ایشان در این نامه به امام حسن و امام حسین(ع) به سبب ضربه‌ای که ابن‌ملجم (لعنت خدا بر او باد) به آن حضرت ضربه زد، شامل چهار بخش است؛

• سفارش‌های سرنوشت‌سازی
• سفارش به موضوعات مهم فردی و اجتماعی
• سفارش مهم به مسائل اجتماعی، عبادی و اخلاقی
• بخش چهارم رعایت عدالت در قصاص

ایشان در بخش سفارش‌های سرنوشت‌ساز به مواردی چون پرهیزکاری، روی نیاوردن به دنیا، افسوس نخوردن به آنچه آز دست داده‌اید، گفتن حق، عمل کردن برای پاداش الهی، ظالم را دشمن و ستمدیده را یاور بدانید «أُوصِيكُمَا بِتَقْوَى اللَّهِ، وَ أَلَّا تَبْغِيَا الدُّنْيَا وَ إِنْ بَغَتْكُمَا، وَ لَا تَأْسَفَا عَلَى شَيْءٍ مِنْهَا زُوِيَ عَنْكُمَا، وَ قُولَا بِالْحَقِّ، وَ اعْمَلَا لِلْأَجْرِ، وَ كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً».

حضرت علی(ع) در بخش دوم سفارش به موضوعات مهم فردی و اجتماعی به مواردی چون تقوای الهی و خودنگهداری از عذاب خدا، نظم در کارها، صلح و صفا با یکدیگر انجام شده است، آنچنان که فرمودند: «أُوصِيكُمَا وَ جَمِيعَ وَلَدِی وَ أَهْلِی وَ مَنْ بَلَغَهُ كِتَابِی بِتَقْوَى اللَّهِ، وَ نَظْمِ أَمْرِكُمْ، وَ صَلَاحِ ذَاتِ بَيْنِكُمْ».

مولای متقیان در بخش سوم سفارش به مسائل اجتماعی، عبادی و اخلاقی درباره ایتام، همسایگان، قرآن، نماز، خانه خدا و جهاد در راه خدا سفارش کرده‌اند «اللَّهَ اللَّهَ فِی الْأَيْتَامِ فَلَا تُغِبُّوا أَفْوَاهَهُمْ وَ لَا يَضِيعُوا بِحَضْرَتِكُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی جِيرَانِكُمْ فَإِنَّهُمْ وَصِيَّةُ نَبِيِّكُمْ مَا زَالَ يُوصِی بِهِمْ حَتَّى ظَنَنَّا أَنَّهُ سَيُوَرِّثُهُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِي الْقُرْآنِ لَا يَسْبِقُكُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَيْرُكُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الصَّلَاةِ فَإِنَّهَا عَمُودُ دِينِكُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی بَيْتِ رَبِّكُمْ لَا تُخَلُّوهُ مَا بَقِيتُمْ فَإِنَّهُ إِنْ تُرِكَ لَمْ تُنَاظَرُوا وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْجِهَادِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ أَلْسِنَتِكُمْ فِی سَبِيلِ اللَّهِ وَ عَلَيْكُمْ بِالتَّوَاصُلِ وَ التَّبَاذُلِ وَ إِيَّاكُمْ وَ التَّدَابُرَ وَ التَّقَاطُعَ لَا تَتْرُكُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْی عَنِ الْمُنْكَرِ فَيُوَلَّى عَلَيْكُمْ شِرَارُكُمْ ثُمَّ تَدْعُونَ فَلَا يُسْتَجَابُ لَكُمْ».

در بخش چهارم و رعایت عدالت در قصاص، حضرت علی(ع) توصیه خود را اینگونه به فرزندان عبدالمطلب فرمودند:

• نکند بعد از شهادتم در خون مسلمانان فرو روید. بگویید «امیرمؤمنان کشته شد! بدانید جز کشنده من کسی دیگر نباید کشته شود».
• درست بنگرید، اگر من از ضربت او مُردم، او را تنها یک ضربت بزنید.
• او را مثله نکنید.

محتوای این اینفوگرافیک کاری از حجت‌الاسلام علی رجبی، حافظ و مدرس حفظ قرآن، است که جلساتی را درباره تدبر در آیات و بیان مهندسی هر سوره برگزار می‌کند. او مشغول تحصیل علوم دینی و درس خارج از حوزه است. رجبی دارای تألیفاتی چون کتاب آموزه‌های قرآن بر مبنای تدبر موضوعی، کتاب بهداشت در قرآن و شرح حکمت ۳۸ نهج‌البلاغه (نصیحت پدرانه) است.

همچنین پایگاه اطلاع‌رسانی حجت‌الاسلام علی رجبی به نشانی https://fslt.ir قابل دسترسی است.