پیمان ابراهیم و آینده روابط ایران با کشورهای عربی
تحلیلگر مسائل منطقه با اشاره به موانع و ظرفیت‌های پیش روی دولت برای پیشبرد سیاست همسایگی در حوزه روابط با کشورهای عربی گفت: پس از احیای رابطه با عربستان سایر کشورهای این حوزه می‌خواهند هم با ایران و هم با رژیم صهیونیستی رابطه داشته باشند و سعی دارند این دو رابطه خیلی در تعارض با همدیگر قرار نگیرد و لذا پیمان ابراهیم نمی‌تواند مانعی بر سر راه بهبود روابط با ایران باشد.
صباح زنگنه، کارشناس و تحلیلگر مسائل منطقه، در گفت‌وگو با ایکنا درباره عملکرد دولت در حوزه سیاست خارجی به ویژه در زمینه سیاست همسایگی و ضرورت در نظر گرفتن پیوستگی آن با سیاست منطقه‌ای و سیاست جهانی گفت: روابط در سطح همسایگان، منطقه و جهانی سه حلقه با مرکز مشترک هستند که نمی‌توان آنها را از هم جدا کرد. ارتباط همسایگان با محیط پیرامونی؛ منطقه، بسیار در هم تنیده است و همینطور این روابط در سطح جهانی نیز با همدیگر در هم تنیده و پیوسته است و نمی‌توان هیچ یک را به تنهایی در نظر گرفت و به دو حلقه دیگر بی‌توجهی کرد.
وی افزود: در واقع چه آن کشورهایی که به فکر برقراری روابط خیلی خوب با حلقه بیرونی روابط در سطح جهانی هستند نمی‌توانند حلقه‌های منطقه‌ای و همسایگی را فراموش کنند و چه آنهایی که تنها به فکر حلقه همسایگی هستند نمی‌توانند حلقه‌های منطقه‌ای و جهانی را نادیده بگیرند. این حلقه‌ها با همدیگر بر محور یک نقطه مرکزی با هم مرتبط هستند و با هم حرکت می‌کنند.
سیاست همسایگی، منطقه‌ای و بین‌المللی
زنگنه اظهار کرد: البته داشتن رابطه با همسایگان، کشورهای منطقه و عرصه بین‌المللی نیاز به یک تعریف روشن و نقشه راه دارد و باید یک طراحی دقیق از ظرفیت‌ها، امکانات، چالش‌ها و کمبودها وجود داشته باشد تا بتواند چشم‌انداز مشخصی را از یک رابطه خارجی در هر سطحی روشن کند.
این تحلیلگر مسائل منطقه بیان کرد: بدون داشتن یک نقشه راه و طراحی و شناخت دقیق و کامل، حرکت حتی در سطح نزدیک‌ترین همسایگان یک حرکت مبهم و گام نهادن در تاریکی است که نه فقط نتیجه نمی‌دهد بلکه ممکن است به سقوط در چاله‌های ناشناخته منتهی شود.
وی تصریح کرد: بنابراین داشتن اندیشه، زیربنا و طرح روشن و مرحله‌بندی این طرح ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و با صرف سخن گفتن و ایده روابط با همسایگان، منطقه و جهان نمی‌توان حرکت کرد و حتماً باید ظرفیت‌های این رابطه را در داخل فراهم کرد که بسیار متنوع است و نیاز به شناخت و قدرت بهره‌برداری از این ظرفیت‌های داخلی دارد.
ضرورت مرحله‌بندی دقیق سیاست همسایگی
زنگنه درباره وجود چنین طراحی سه سطحی در سیاست خارجی دولت گفت: دولت تلاش کرده ایده رابطه با همسایگان یا سیاست همسایگی را به مثابه اولویت اصلی خود در سیاست خارجی عملی کند اما به نظر می‌رسد هنوز مرحله‌بندی دقیقی وجود ندارد. برای نمونه ایران وارد شانگهای شده و یکی از اعضای این پیمان، قزاقستان است و بعد هواپیمای ایرانی وقتی در خاک این کشور مشکل فنی پیدا می‌کند هواپیمای کمکی یا جایگزین اجازه ورود پیدا نمی‌کند و این نشان می‌دهد صرف سخن از رابطه با همسایگان و رفت و آمدها کفایت نمی‌کند و باید پیچیدگی‌ها و ملاحظات این روابط را هم با هر همسایه به طور خاص در نظر گرفت.
زنگنه درباره نقش تحریم‌های آمریکا در ایجاد مانع برای توسعه روابط با همسایگان فراتر یک سری روابط محدود گفت: در وضعیت تحریمی نباید بیشتر از مبادلات مرزی انتظار خاصی از روابط با همسایگان داشت و روابط فراتر از این نخواهد رفت. همین الان بزرگترین کارها با همسایگان، صادرات گاز به ترکیه و عراق یا صادرات برق به عراق است که هر دو تحت فشار آمریکا قرار دارند و برق و گاز را از ایران می‌گیرند و اگر پول آن را هم بدهند آن را به دینار عراق تبدیل می‌کنند و دینار عراق هم در سطح مبادلات بین‌المللی جایگاهی ندارد و مجبور هستیم در خود عراق هزینه کنیم یا در حد خریدهای اندک و مختصری استفاده شود.
این تحلیلگر مسائل منطقه یادآور شد: البته اعمال تحریم‌ها و فشارهای آمریکا و کشورهای غربی خیلی گسترده است و به همه کشورهای همسایه هم اعمال می‌شود و به همین خاطر این کشورها هم نمی‌توانند به راحتی و آزادانه روابط خود را با ایران تعریف کرده و آن را عملیاتی سازند.
پیمان ابراهیم و آینده روابط ایران با کشورهای عربی
زنگنه درباره آینده روابط با کشورهای عربی خلیج فارس و نقش پیمان ابراهیم در این رابطه به ویژه پس از احیای روابط با عربستان گفت: این کشورها سیاست دوگانه‌ای را اتخاذ کرده‌اند و می‌خواهند هم با ایران و هم با رژیم صهیونیستی رابطه داشته باشند و سعی می‌کنند این دو رابطه خیلی در تعارض با همدیگر قرار نگیرد و لذا این پیمان نمی‌تواند مانعی بر سر راه بهبود روابط با ایران باشد هرچند برای ایران مهم است که کشورهای عربی چه برنامه‌ای را در ادامه با رژیم صهیونیستی مدنظر دارند.
وی اظهار کرد: نکته مهم این است که همچنان به رغم توافق با عربستان، نباید نقش تحریم‌های آمریکا را از نظر دور داشت و فعال شدن و شکل گرفتن روابط محکم و پایدار اقتصادی در سطح کلان با این کشورها نیازمند برطرف شدن تحریم‌هاست تا آثار واقعی احیای رابطه با عربستان و در ادامه برقراری رابطه با سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به تبع بهبود رابطه با سعودی‌ها به سطح مطلوب و اثرگذاری برسد و نتایج آن در عمل مشاهده شود.
زنگنه در پایان بیان کرد: البته احیای رابطه با عربستان نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها نیز می‌خواهند به سمت احیای برجام پیش بروند و این می‌تواند روابط با همسایگان به ویژه کشورهای عربی را در یک وضعیت روان و باثبات قرار دهد که آثار مثبت آن به تدریج و در ادامه بر روی اقتصاد کشور و امنیت منطقه مشخص می‌شود.
انتهای پیام
