تلاشی برای ترمیم زخم‌های صنعت گردشگری + فیلم
ایران بحرانی‌ترین شرایط گردشگری خود را طی می‌کند اما با همه این احوال برگزاری شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری در این برهه از زمان اهمیت پیدا می‌کند و اگر به نحو احسن برگزار شود، شاهد تأثیر مثبت آن خواهیم بود.
به گزارش خبرنگار ایکنا، شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری از روز سه‌شنبه 18 بهمن افتتاح شد و به مدت چهار روز تا 21 بهمن در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران از ساعت 8 تا 17 برپا خواهد بود.
ایران بحرانی‌ترین شرایط گردشگری خود را طی می‌کند؛ از وضعیت تورم و افزایش فزاینده هزینه‌ها و روزگار پساکرونا که بگذریم، مقاصد و فعالین عرصه گردشگری خود را برای شروع سفرها و آغاز فعالیت پس از وقفه بیش از دو ساله آماده می‌کردند که اتفاقات و شلوغی‌های اخیر صنعت گردشگری را به شدت تحت تأثیر خود قرار داد.
گردشگری اصطلاحاً صنعت ترسویی است و به محض اینکه کوچک‌ترین اتفاقی رخ دهد، گردشگران داخلی و خارجی اگر کلاً از سفر کردن صرف نظر نکنند، خوش‌بینانه‌ترین حالت این است که مقصد خود را تغییر خواهند داد. با همه این احوال برگزاری چنین نمایشگاهی در این برهه از زمان اهمیت پیدا می‌کند و اگر به نحو احسن برگزار شود شاهد تأثیر مثبت آن خواهیم بود.
شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری با ۱۵ سالن به موضوع گردشگری و صنایع وابسته می‌پردازد و هر علاقه‌مند و فعال حوزه گردشگری لازم است که از این نمایشگاه بازدید کند تا از نزدیک با دیگر فعالان این حوزه آشنا شود.
از تفاوت‌های این دوره از جشنواره می‌توان به حضور غرفه‌های کشورهای خارجی اشاره کرد که می‌تواند در عرصه تبادل گردشگر کمک کننده باشد. هر چقدر ارتباطات با کشورهای جهان بیشتر و نزدیک‌تر باشد، علاوه بر منافع اقتصادی برای کشور، منافع فرهنگی نیز خواهد داشت و تبلیغات ایران هراسی که در جهان وجود دارد را خنثی می‌کند. در نتیجه باید با تبلیغات گسترده بسترهای همکاری برای حضور گردشگر خارجی ایجاد شود تا مشوقی باشد که این صنعت پا بگیرد.
حضور شهرداری‌های استان‌ها به عنوان یکی از نقش‌آفرینان توسعه گردشگری شهری، اتفاق نیک و درخور توجهی است که منجر به ارتقای خدمات گردشگری خواهد شد. فعالان شهرهای گردشگرپذیر باید تعاملات خود را با مراکز خدماتی شهر توسعه دهند تا با همکاری هم زمینه‌های بالا رفتن کیفیت خدمات را فراهم کنند.
ایکنا در این نمایشگاه در گفت‌وگوهایی با مسئولان، فعالان عرصه گردشگری و بازدیدکنندگان نظرات آنها را جویا شد و به دغدغه‌ها پرداخت که در ادامه می‌خوانید.
گردشگر خارجی؛ توسعه‌دهنده صنعت گردشگری
علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در رابطه با این دوره از نمایشگاه گردشگری بیان کرد: خوشبختانه با همکاری همه عزیزانی که در نمایشگاه گردشگری حضور دارند، روزهای ابتدایی نمایشگاه به خوبی برگزار شد و همانطور که پیش‌بینی می‌شد، استقبال خوبی از غرفه‌های استانی و شرکت‌هایی که حضور داشتند صورت گرفت.
وی افزود: سالن‌های B2B که برای مذاکره‌های تجاری ایجاد شده بود با استقبال زیاد طرف‌های داخلی و خارجی مواجه شد و امیدواریم که تا پایان نمایشگاه با قوت بیشتری ادامه پیدا کند. بخشی از گردشگری ما، خارجی است و هرچه پیوند و ارتباطات بین کسب و کارهای داخل و خارج کشور تقویت شود می‌تواند توسعه گردشگری ورودی را نیز همراه داشته باشد.
برگزاری نمایشگاه در شرایط سخت
در ادامه بازدید به دیدار سیدمصطفی فاطمی، دبیر شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری رفتیم؛ وی در رابطه با این دوره از نمایشگاه بیان کرد: نمایشگاه امسال با سال‌های گذشته متفاوت بود. شرایطی حاکم بود که بسیاری فکر می‌کردند امکان برگزاری نمایشگاه نیست و زمان نمایشگاه باید تغییر پیدا کند؛ زیرا بسیاری از نمایشگاه‌های کشور یا برگزار نمی‌شوند یا استقبال از آنها اندک است.
وی ادامه داد: بدنه گردشگری و صنایع دستی به بدترین شیوه حفظ می‌شود و وضعیت خوبی ندارند و در این شرایط برگزار کردن نمایشگاه، اقدام ریسک‌پذیر و خاصی بود ولی سعی کردیم نمایشگاه را به گونه‌ای برگزار کنیم که شروعی برای گردشگری باشد. گردشگری در این شرایط به یک حرکت دوباره نیاز داشت و خوشبختانه استقبال خوبی از این نمایشگاه شد.
بزرگترین نمایشگاه تاریخ جمهوری اسلامی ایران
وی با بیان اینکه این نمایشگاه دربرگیرنده اقوام و فرهنگ‌های مختلف، صنایع دستی و جاذبه‌های گردشگری است، ادامه داد: هر چیزی که در حوزه گردشگری و صنایع دستی داریم در این نمایشگاه ارائه شده است. این نمایشگاه بزرگترین نمایشگاه تاریخ جمهوری اسلامی ایران است که برگزار می‌شود و همه استان‌ها از بخش‌های خصوصی و دولتی در آن شرکت کرده‌اند. بیش از دو هزار مؤسسه دولتی و غیر دولتی در این نمایشگاه حضور دارند.
فاطمی اظهار کرد: بخش بزرگی از فعالیت‌های B2B در سالن مجزا اجرا می‌شود و شاهد حضور فعال شرکت‌های خارجی هستیم که هم در قالب غرفه و هم هیئت‌های بازدید کننده حضور دارند. این در شرایطی است که فکر می‌کردیم که ممکن است در حوزه بین‌الملل نتوانیم کار کنیم اما می‌بینیم که بسیاری از کشورها حضور پررنگی دارند و می‌خواهند که روابط گردشگری خود را با کشور ما گسترش دهند.
دبیر شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری گفت: ما با رویکرد جدید استان محور ورود کردیم و سعی داریم مناطق مختلف و برندهای جدید گردشگری را معرفی کنیم. سالن خلیج فارس معرف بخش مرکزی ایران با فرهنگ و تمدن خاص خود است و بازار هدف آن بیشتر کشورهای اروپایی است. محور غرب با توانایی‌های خاصی که دارد ظرفیت‌هایی که در حوزه سلامت اقوام ایرانی وجود دارد را معرفی می‌کند و بیشتر مخاطب آن کشورهایی مثل عراق و ترکیه است.
وی ادامه داد: استان‌های حاشیه خلیج فارس را داریم که محور توسعه تفریح و تفرج است و مخاطبان خاص خود را از روسیه و چین می‌تواند جذب کند. همینطور بخش شمالی کشور و دریای کاسپین و خراسان‌ها می‌توانند جاذب مخاطبان خود در کشورهای حاشیه خلیج فارس باشند. اینها برندهایی است که می‌تواند در حوزه داخلی و خارجی در کشور گسترش پیدا کنند.
30 بیمارستان برای گردشگری سلامت
فاطمی اضافه کرد: در این نمایشگاه میزهای تخصصی گردشگری وجود دارد و به انواع گردشگری مانند گردشگری کودک، دسترس پذیر، کشاورزی، سلامت، خوراک، مقاومت، شهری، روستایی و... پرداخته شده است. بزرگترین نمایشگاه گردشگری سلامت امسال برگزار شده است و بیش از 30 بیمارستان کشور در این نمایشگاه حضور دارند. همچنین یک سالن ویژه برای مناطق آزاد در نظر گرفته شده است.
دبیر شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری در رابطه با هدف از برگزاری این نمایشگاه بیان کرد: نمایشگاه محل نمایش ظرفیت جمهوری اسلامی ایران در حوزه گردشگری است و این برندها باید معرفی شوند و محلی برای تعامل بخش خصوصی با ذی‌نفعان گردشگری است تا با برگزاری نشست‌های داخلی و خارجی در عرصه‌های مختلف با هم آشنا شوند. بسیاری از هتل‌ها و بوم‌گردی‌هایی که تازه افتتاح و وارد بازار شده‌اند در کنار آژانس‌ها قرار می‌گیرند و با یکدگیر آشنا می‌شوند و از ظرفیت‌های هم استفاده می‌کنند. همچنین می‌توانیم تورهای گردشگری را با قیمت مناسب‌تر و کیفیت بهتری برنامه‌ریزی و طراحی کنیم.
تلنگری برای راه‌اندازی مجدد صنعت گردشگری
وی ادامه داد: این نمایشگاه می‌تواند زمینه ایجاد ارتباط با سایر کشورها را برقرار کند تا ظرفیت‌ها معرفی شوند و توانمندی‌های ایران را توسعه دهد. هدف این نمایشگاه معرفی ظرفیت‌ها و تلنگر دوباره‌ای برای راه‌اندازی مجدد صنعت گردشگری است. رویکرد این نمایشگاه بیشتر سال آتی گردشگری است و برای نوروز برنامه‌ریزی می‌کند.
فاطمی در رابطه با حضور غرفه‌های خارجی در نمایشگاه بیان کرد: بسیاری ابتدا باور نمی‌کردند که کشورهای خارجی در این نمایشگاه حضور پیدا کنند اما تعدادی از کشورها مانند ژاپن، قطر، هند، اندونزی، مالزی، ازبکستان و تاجیکستان حضور پیدا کردند و همچنین بسیاری از کشورهایی که با هیئت‌های تجاری در نمایشگاه حضور پیدا کردند تا قراردادها و تفاهم‌نامه‌هایی امضا کنند. علیرغم همه مشکلاتی که برای گردشگری پیش آمده و ایران هراسی‌ای که در کل دنیا در حوزه سفر به ایران وجود دارد، ارتباطات بخش خصوصی به خوبی در حوزه‌های بازارهای جدیدی که می‌تواند در گردشگری ایران باز شود، ارتباطات خوبی شکل گرفته است.
وی ادامه داد: ما بازارهای قدیمی خود را داریم و باید بر روی آنها کار کنیم تا این ارتباطات توسعه یابد و با این نمایشگاه فضا تلطیف شود. یکی از رویکردهای خوب امسال سرمایه‌گذاری است و تقریباً در تمام غرفه‌های استانی و شهرستانی بستههای سرمایه‌گذاری وجود دارد تا افراد بتوانند در قالب‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.
دبیر شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری در رابطه با نامناسب بودن ساعت برگزاری نمایشگاه برای حضور افراد شاغل بیان کرد: همه نمایشگاه‌هایی که در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود از ساعت 8 تا 15 برگزار می‌شود اما این نمایشگاه به صورت خاص تا ساعت 17 برگزار می‌شود و روزهای نمایشگاه تمدید نخواهد شد.
چالش‌های گردشگری
در ادامه بازدید از این نمایشگاه، غرفه جهاددانشگاهی واحد خراسان رضوی در طبقه دوم سالن خلیج فارس به چشم می‌خورد. علیرضا معینی، مدیر اداره پژوهشگاه گردشگری جهاددانشگاهی در رابطه با نمایشگاه گردشگری بیان کرد: با توجه به وجود حرم امام رضا(ع) گردشگری زیارت مورد توجه این پژوهشگاه است. سالی 25 تا 30 میلیون زائر وارد شهر مشهد می‌شود که چالش‌ها و مسائل بسیاری را همراه خواهد داشت به همین دلیل پژوهشگاه گردشگری به این چالش‌ها می‌پردازد و برای حل این مشکلات راهکار ارائه می‌دهد.
وی ادامه داد: از دهه نود با تمرکز بر گردشگری 120 طرح در گردشگری و زیارت از سوی پژوهشگاه انجام شده است که می‌توان به طرح ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارشناسی گردشگری ایران اشاره کرد. این نمایشگاه فرصت خوبی است تا دستاوردهای پژوهشگاه را به بازدیدکنندگان معرفی کند. توانمندی پژوهشگاه جهاددانشگاهی به قدری است که می‌تواند از سطح استان فراتر رفته و در سطح ملی فعالیت کند و امیدواریم اینجا فرصت مناسبی باشد تا بیشتر دیده و معرفی شویم.
معینی از یک رونمایی در این نمایشگاه خبر داد و گفت: برنامه راهبردی-عملیاتی توسعه گردشگری استان خراسان رضوی انجام شده است که 555 پروژه پیشنهادی در حوزه‌های مختلف میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و 17 مسیر گردشگری خاص در خراسان رضوی را معرفی می‌کند و بستههای پیشنهادی خوبی را به اداره کل و سرمایه‌گذاران ارائه دهیم. امیدواریم که این اتفاق منتج به پایه‌ای برای طرح جامعه گردشگری استان خراسان رضوی شود.
اولین حضور غرفه گردشگری مقاومت
غرفه گردشگری مقاومت در میان غرفه‌ها دیده می‌شود. لیلا سادات حسینی، مسئول میز گردشگری مقاومت در رابطه با نمایشگاه گردشگری گفت: رویکرد امسال با سال‌های قبل متفاوت است و توجه ویژه‌ای استان‌ها شده است. امسال میزهای تخصصی گردشگری را در نمایشگاه داریم که هرکدام از این میز‌ها موظف هستند در خصوص رویکردها و برنامه‌ای را که قرار است انجام شود توضیحاتی را ارائه دهند.
وی ادامه داد: امسال اولین سالی بود که در رابطه با گردشگری مقاومت غرفه داریم و هدف از ایجاد این غرفه ایجاد شبکه وسیع گردشگری ملی و بین‌المللی در حوزه گردشگری مقاومت است. با بالا رفتن ضریب آگاهی تاریخی در جامعه، هوشیاری در مواجه با توطئه‌ها و فتنه‌ها را منتج می‌شود و حرکت جامعه بر مدار مقاومت و ایستادگی در مواجهه با مستکبران است. در تلاشیم تا از این طریق فلسفه و چرایی تاریخی مقاومت را به مردم بشناسانیم.
تهیه اطلس جغرافیایی مقاومت
حسینی افزود: گردشگری مقاومت فقط مختص به ایران نیست، بلکه بین‌المللی است. کشورهای اروپایی از سربازان خود که در جنگ‌ها حضور داشتند به عنوان قهرمان یاد می‌کنند و برای آنها یادبود درست کرده و گردشگران زیادی را جذب می‌کنند. ایران ظرفیت بزرگی از فرهنگ مقاومت دارد، ما مقاومت را فقط شهدای جنگ نمی‌دانیم بلکه رئیسعلی دلواری، میرزا کوچک‌خان جنگلی و... نیز بخشی از فرهنگ مقاومت هستند. قرار است که شخصیت‌های برجسته عرصه مقاومت شناسایی شوند و اطلس جغرافیایی مقاومت تهیه شود.
معرفی مقاصد غیر زیارتی قم
علیرضا ارجمندی، مدیرکل میراث فرهنگی استان قم در رابطه با نمایشگاه گردشگری بیان کرد: این نمایشگاه مکانی برای تبادل اطلاعات، ارتباطات، توسعه و شناخت ظرفیت‌های متقابلی است که بین افراد وجود دارد و می‌تواند منشأ تحولاتی در حوزه گردشگری باشد.
وی ادامه داد: گردشگری زیارت در استان قم بدون اینکه تبلیغاتی شود سالانه پذیرای میلیون‌ها نفر است. در این غرفه علاوه بر ظرفیت زیارت به ظرفیت‌های غیر زیارتی هم اشاره کردیم و ظرفیت‌های طبیعی، تاریخی و میراثی داریم را معرفی کردیم. دنبال این هستیم تا گردشگری‌های غیر زیارتی که مکمل گردشگری زیارت است و می‌تواند در استان شکل بگیرد را در این غرفه به نمایش بگذاریم.
آسیب لاکچری شدن نمایشگاه گردشگری
باسم حمادی، مدیر مؤسسه گردشگری و میراث فرهنگی میسان خوزستان و از غرفه‌داران نمایشگاه گردشگری بیان کرد: ما در جشنواره‌ها فرهنگ، آداب، سنن، لباس، خوراک و موسیقی مردم عرب خوزستان را به نمایش می‌گذاریم. در این چند سال اخیر به واسطه حضور ما در این نمایشگاه‌ها توانستیم گردشگران زیادی را به خوزستان به ویژه مناطق عرب‌نشین جذب کنیم.
وی با بیان اینکه امسال نمایشگاه نسبت به سال‌های قبل متفاوت بود، ادامه داد: این تفاوت جالب نبود و نمایشگاه به سمت لاکچری و لوکس بودن حرکت کرده است. یکی از نکات مهم نمایشگاه گردشگری بخش فرهنگ اقوام و توانمندی جوامع محلی و سنتی است اما متأسفانه امسال به این مسئله کمتر توجه شده است. این اتفاق پیامدهای خوبی نخواهد داشت.
حمادی اضافه کرد: امروزه گردشگری به سمت روستایی می‌رود اما در اینجا به این موضوع خیلی کم توجه شده است. امیدوارم در سال‌های بعد مسئولین نگاه خود را نسبت به این مسئله تغییر دهند و مثل سال‌های قبل نسبت به اقوام و عشایر کشور توجه بیشتری کنند.
شباهت غرفه‌ها به کافی‌شاپ
وی اظهار کرد: غرفه‌ها شبیه به کافی‌شاپ شده است. استان‌ها در حال رقابت با یکدیگر هستند؛ هر کس غرفه خود را لوکس‌تر کند و از صندلی‌‌های چشمگیر استفاده کند و ویدئو پرژکتور داشته باشد و ظرف زیبا بیاورد به آنها بیشتر توجه می‌شود. این موضوع در تعریف گردشگری عملکرد صحیحی نیست.
حمادی تصریح کرد: گردشگری به تمیزی و زیبایی احتیاج دارد اما باید اصالت‌ها و سنت‌ها حفظ شود. نباید به هویت اصلی استان‌ها بی‌توجهی شود و غرفه‌ها باید با نمادهای استان خود آراسته شوند. ما از مکان خود در نمایشگاه ناراضی هستیم؛ امیدواریم در آینده توجه ویژه‌ای به اقوام و سازه‌ها‌ی آنها شود. در ماده هشت اساسنامه این نمایشگاه به نمادها و نشانه‌های اقوام اشاره شده است اما در این سالن‌ها هیچ نشانه‌ای از این نمادها و نشانه‌ها نمی‌بینیم.
نیاز جامعه صنعتی به این نوع نمایشگاه‌ها
محمود فتاحی اردکانی، از بازدیدکنندگان این نمایشگاه در رابطه با نمایشگاه گردشگری بیان کرد: از مسئولین می‌خواهم که در برگزاری این نمایشگاه تلاش وافر داشته باشند. اگر می‌خواهیم با سنت‌ها و آداب اقوام آشنا شویم بهتر این است که به این نمایشگاه بیاییم تا با آنها آشنا شویم. این نمایشگاه خوب بود و استقبال از آن مناسب بود و در جامعه صنعتی فعلی مردم به این نوع نمایشگاه احتیاج دارند تا مشکلات را اندکی فراموش کنند و کمی شادی کنند و از نزدیک با اقوام ایرانی آشنا شوند.
بی‌روح بودن غرفه‌های دیجیتال
حسن مصطفی، بازدیدکننده سوری از این نمایشگاه در رابطه با این نمایشگاه گفت: ما برای بازدید از نمایشگاه گردشگری آمدیم تا در یک روز همه جای ایران را ببینیم. همه غرفه را گشتیم و با همه مناطق و اقوام ایرانی آشنا شدیم و برای ما بسیار جالب بود. بعضی از شهرها مانند اصفهان و یزد که شهرهای فوق‌العاده‌ای از نظر تاریخی هستند به صورت دیجیتالی حضور دارند و این اتفاق خوبی نبود زیرا حس و روح آن شهرها را منتقل نمی‌کند اما با سایر مکان‌هایی که دیجیتالی نبود، حس و حال خوبی را می‌شد برقرار کرد.
آشنایی با فرهنگ شهرهای مختلف ایران
مین‌یانگ، بازدید کننده‌ای از کره جنوبی در رابطه با نمایشگاه گردشگری بیان کرد: کل نمایشگاه را گشتم و بسیار خوب بود؛ اینکه نمایشگاه بخش بین‌الملل دارد بسیار جذاب است. از طریق این نمایشگاه با نقاط مختلف ایران آشنا شدم و برایم منطقه لرستان بسیار جالب بود. با موسیقی و رقص آئینی این منطقه ارتباط خوبی برقرار کردم. من از این طریق این نمایشگاه با فرهنگ مکان‌های مختلف ایران آشنا شدم.
وی ادامه داد: قسمت‌هایی که می‌شد از نزدیک مشاهده و تجربه کرد، بسیار جالب بود مثلاً در یکی از غرفه‌ها کوزه سفالی درست کردم و این خیلی تجربه جالبی بود اما قسمت‌هایی که به صورت دیجیتال بود، جذابیتی نداشت زیرا فقط باید مشاهده می‌کردیم؛ مشاهده کردن را در همه جا می‌شود تجربه کرد.
بالا بردن کیفیت و توجه به تسهیلات
نمایشگاه گردشگری با 16 دوره برگزاری جای خود را در میان مخاطبان باز کرده است و تعداد افراد بسیاری در سال منتظر هستند تا این نمایشگاه برگزار شود تا از آن بازدید کنند؛ استقبال خوب از آن نیز گواه این ماجراست. بنابراین مسئولان نیازمند به انجام کارهای خارق‌العاده برای برگزاری نمایشگاه نیستند و باید تمرکز خود را بر بالاتر بردن هرچه بیشتر کیفیت نمایشگاه بگذارند و به انتقادها و پیشنهادها توجه کنند.
موضوع مهم دیگری که باید در پایان به آن اشاره کرد ایجاد تسهیلات و تخفیفاتی برای سفر است. تورم فزاینده، آسیب‌های بسیار زیادی به صنعت گردشگری وارد کرده و یکی از راه‌های برون رفت از این وضعیت ایجاد تسهیلات است. در کشور ما در زما‌ن‌های تعطیل و مناسب برای سفر قیمت‌ها به طور انفجاری بالا می‌رود و این موضوع آسیب‌های بسیاری را به همراه دارد. مسئولین با بستههای تشویقی و فعالان صنعت گردشگری با بالا نبردن قیمت‌ها در شلوغی‌ها به این صنعت نیمه جان کمک کنند و سود دائمی را بر سود مقطعی و موقت ترجیح دهند.
گزارش از سجاد محمدیان
انتهای پیام
این دوره از نمایشگاه واقعا خوب نبود. همانطور که گفته شد بیشتر به سمت لوکس بودن رفته بود. باید تلاش کرد تا به اصالت‌ها نزدیک شد نه اینکه اون‌ها رو از بین برد. سفر ارزان چه شد؟ 
