جام جهانی 2022 قطر شب گذشته با قهرمانی تیم ملی آرژانتین به پایان رسید. میلیاردها نفر در سراسر جهان جام جهانی فوتبال 2022 را که برای اولین بار به میزبانی یک کشور مسلمان در خاورمیانه برگزار شد تماشا کردند. بسیاری از کارشناسان، این دوره را یکی از موفقترین ادوار جام جهانی و قطر را میزبانی شایسته برای این مسابقات اعلام کردهاند.
با این حال، برگزاری این مسابقات در یک کشور اسلامی، از مدتها قبل انتقادات زیادی را از سوی کشورهای غربی در پی داشته است.
برای روشن کردن بیشتر ابعاد انتقادات رسانههای غربی از قطر، خبرگزاری ایکنا با عبدالنور تومی، کارشناس مطالعات آفریقای شمالی در مرکز ORSAM (مرکز مطالعات خاورمیانه) گفتوگو کرده است.
تومی میگوید انتقادات «ناعادلانه» غربیها نشان دهنده تکبر آنها و همچنین درک نادرست آنها از هدف این رویداد است. او افزود: فوتبال دیگر فقط یک سرگرمی محبوب برای مردم فقیر نیست و این امر به یک پدیده جدی ژئوپلیتیک اقتصادی در صحنه جهانی تبدیل شده است.
این کارشناس در پاسخ به این سؤال که چگونه برنامههای قطر برای معرفی اسلام میتواند آگاهی را در مورد دین و مقابله با اسلامهراسی افزایش دهد، از دوحه به دلیل نشان دادن ارزشهای جهان اسلام تمجید کرد.
او گفت: برگزاری جام جهانی قطر نشان داد ما هیچ مصالحهای روی ارزشهای خود نمیکنیم و این برای قطر بسیار خوب است. این کارشناس خاطرنشان کرد: حتی اگر قرار باشد جام جهانی به میزبانی ایران، عربستان سعودی، مراکش، الجزایر و تونس برگزار شود، این انتقاد وجود دارد.
وی درباره برنامههای مختلفی که قطر برای معرفی اسلام به هزاران نفر از تماشاچیان جام جهانی انجام داد و تأثیر آن بر افزایش شناخت از اسلام و مقابله با اسلامهراسی گفت: در واقع خیلی خوب است که قطر ارزشهای خود و ارزشهای جهان اسلام را نشان داد و اینکه ثابت کرد مسلمانان چگونه هستند و چرا برای ارزشهای خود که به وسیله دین عرضه شده است ایستادگی میکنند.
تومی ادامه داد: ما هیچگاه از ارزشهای خود کوتاه نمیآییم و این برای قطر بسیار خوب است. در واقع این امر تا حدودی طبیعی است اگر واتیکان جام جهانی را برگزار میکرد ممکن بود مراسم مذهبی (Mass) را برگزار میکرد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: مسئله اصلی این است که غرب و نخبگانش به دلیل «غرور بیجا»، نمیخواهند آن را درک کنند زیرا هنوز به کشورهای جنوب بهعنوان فرودست خود نگاه میکنند که فرهنگ ندارند و باید از ارزشهای غربی (هر چه که هست) پیروی کنند. قطر نشان داد که از ارزشهای خود کوتاه نمیآید و همه مسلمانان به این ارزشها افتخار میکنند.
وی ادامه داد: دوم تصویر وحشتناکی است که غربیها از مسلمانان نمایش دادهاند و از آن بهرهبرداری میکنند یعنی تصویر سیاهی از مسلمانان که با تروریسم و هرج و مرج مرتبط است و اعراب را با تروریسم و هرج و مرج مرتبط نشان میدهد. اما این بار قطر چهره دیگری را نشان داد و در واقع ما مسلمانان و اعراب به آنچه قطر انجام داده افتخار میکنیم. همه مسلمانانی که در جام جهانی حاضر بودند نشان دادند که از نظر فوتبالی و اقتصادی و از نظر انسانیت چه جایگاه والایی دارند و در نهایت نشان دادند که همه ما ارزشهای مشترکی داریم.
وی درباره فشار غربیها علیه میزبانی قطر گفت: البته اینها تبلیغاتی است از سوی کشورهای مغرور غربی. آنها مردم کشورهای اسلامی، عربی و خاورمیانه را همیشه به عنوان مردمی هرج و مرجطلب و تروریست تصویر میکنند. غرب نمیخواهد مدنیت را در خاورمیانه ببیند. همه میدانیم حتی اگر قرار باشد جام جهانی به میزبانی ایران، عربستان سعودی، مراکش، الجزایر یا تونس برگزار شود، این انتقادات وجود دارد.
تومی افزود: این احساسات در برخی رسانههای غربی بهویژه رسانههای راست افراطی و سیاستمداران و نخبگان آنها وجود دارد که میگویند چرا باید قطر میزبان جام جهانی باشد؛ آنها حتی تیم فوتبال هم ندارند. ما این تجربه را در سال 2010 در آفریقای جنوبی دیدیم که بسیار برای برگزاری جام جهانی تلاش کرد اما با انتقادات زیادی روبهرو شد. در نهایت آفریقای جنوبی جام جهانی را به خوبی برگزار کرد.
وی ادامه داد: این بار اسلامهراسی و نژادپرستی نسبت به اعراب و مسلمانان است. زیرا آنها نمیخواستند تصویری که در مراسم افتتاحیه نشان داده شد که مورگان فریمن، بازیگر آمریکایی روی صحنه آمد و پیامی قرآنی خطاب به انسانیت داده شد دیده شود. دیدیم که آیاتی از قرآن خوانده شد و به روشنی نشان داد که مسلمانان و اعراب چه تفکری دارند.
این کارشناس در پاسخ به سؤالی درباره کاریکاتور توهینآمیز در یک روزنامه فرانسوی در مورد میزبانی قطر از جام جهانی، گفت که چنین اقداماتی ناشی از احساسات ضد عربی و ضد مسلمانان در فرانسه است که اکنون بیش از یک دهه است وجود دارد.
تومی ادامه داد: فرانسه اخیراً شاهد بود که چگونه جنبشهای راست و راست افراطی از این احساسات برای کسب آرای بیشتر در انتخابات استفاده کردند. او افزود حتی پس از اینکه قطریها باشگاه پاری سن ژرمن را خریدند و به خوبی آن را مدیریت کردند در فرانسه احساسات ضد قطری وجود دارد.