جبرئیل نجفی، پژوهشگر و کارشناس مسائل روسیه در یادداشتی اختصاصی برای ایکنا نوشت: فدراسیون روسیه کشوری وسیع با بناهای فرهنگی، تاریخی و مذهبی برجسته است؛ مساجد نیز نقش مهمی در شکلگیری فرهنگ این کشور دارند. مساجد در روسیه، از باشکوهترین و زیباترین مساجد اروپا به شمار میروند که چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند.
در روسیه بیش از هفت هزار مسجد وجود دارد و حدود 20 درصد مردم این کشور را مسلمانان تشکیل میدهند. برخی از این مساجد بسیار قدیمی و زیبا هستند و علاوه بر جنبه مذهبی، از نظر سبک معماری و تاریخی هم بسیار با ارزش به شمار میآیند. به عنوان مثال مسجد «قل شریف» قازان که بزرگترین مسجد روسیه به شمار میرود، در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است. امروزه «قل شریف» یکی از جاذبههای گردشگری و نمادین شهر قازان است. این مسجد زیبا و باشکوه ظرفیت پذیرش 6000 نمازگزار را دارد و بیش از هر مسجد دیگری در روسیه مناره دارد که همین موضوع باعث شهرت روزافزون این مکان عبادی شده است.
همچنین میتوان به مسجد جامع دربند که قدیمیترین مسجد روسیه است، اشاره کرد. این مسجد در شهر دربند، دومین شهر جمهوری داغستان واقع شده است. این مسجد قدیمی و تاریخی در سال 734 بعد از میلاد ساخته شده است و امروزه همانند مسجد «قل شریف» قازان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
در روسيه نزديک به 40 قوم مسلمان وجود دارد كه پرجمعيتترين آنها تاتارها هستند كه پس از روسها دومين قوم بزرگ روسيه به شمار میآیند. تنوع اقلیمی و فرهنگی روسیه بخشی از داراییهای معنوی روسیه است که میتواند تبدیل به مؤلفهای ارزشمند برای همراهی و همدلی و جلب توجه باشد.
همچنين چندين انستيتو اسلامی و مدرسه دينی در مناطق مسلماننشين روسيه از جمله تاتارستان، داغستان و باشقیرستان فعاليت میكنند. روابط مسلمانان روسيه با دولت در سالهای اخير رو به توسعه گذاشته و حضور روسيه در سازمان كنفرانس اسلامی به عنوان عضو ناظر به تحكيم پيوندهای مسلمانان ساكن روسيه با مسلمانان ديگر كشورهای جهان كمک كرده است. مسلمانان روسيه در حل مسائل مهم خود از جمله حج از كمک و همراهی دولت روسيه بهره میبرند.
در ادامه قدیمیترین مسجد مسکو را به شما معرفی میکنیم تا اگر در سفر به روسیه فرصتش را داشتید، بازدید از زیباییهای معماری این بنای باشکوه را در برنامه سفرتان قرار دهید.
یکی از باشکوهترین و معروفترین مساجد روسیه «مسجد تاریخی مسکو» است که قدیمیترین مسجد این شهر هم به شمار میرود. این مسجد در خیابان «بالشایا تاتارسکایا» و در مرکز شهر مسکو واقع شده است. ساختمان اولیه مسجد تقریبا دو قرن پیش در سال 1823 ساخته و در سال 1881 تکمیل شد، با این حال از آن زمان تاکنون بارها مورد تعمیر و بازسازی واقع شده است.
در سال 1881، در زمان سلطنت اسکندر دوم، اجازه داده شد تا به مسجد ظاهری متعارف و مرسوم داده شده و مناره و گنبد آن را تکمیل کنند. پروژه بازسازی این مسجد توسط معمار معروف روسی «دیمیتری پیونیتسکی» انجام شد. در نتیجه مسجد توسعه یافت و ظرفیت آن به 1500 نفر افزایش یافت. تا سال 1904، این مسجد یک مسجد جامع نامیده میشد، زمانی که مسجد جامع کنونی مسکو در نزدیکی خیابان المپیک و در اطراف ورزشگاه سرپوشیده المپیک در مرکز شهر ساخته شد، به مسجد تاریخی مسکو تغییر نام داد.
در سال 1939، با تصمیم مقامات شوروی، مسجد تعطیل و در ژانویه 1991 با تصمیم شورای شهر مسکو اداره ساختمان مسجد به جامعه مسلمانان واگذار شد.
فضای مسجد تاریخی مسکو بسیار آرامش بخش است و دیوارهای این مسجد با نقوش سنتی تزیین شده است. پس از فروپاشی شوروی افرادی چون محمود ویلیتوف، حسن فخرالدینوف، رامیل حضرت صادق اف، روفت آخمتژانوف و صالح صیف الدینوف به صورت متمادی امامان و خطیبان این مسجد بودهاند.
این مکان نه تنها فقط یک مسجد، بلکه یک مرکز فرهنگی و آموزشی نیز به شمار میرود و در آن كلاسهای آموزشی از جمله كلاس تدريس زبان عربی، آموزش قرآن کریم و اصول اسلام برگزار میشود.همچنین مراسم ثبت ازدواج و جلسات مشاوره و پاسخ به سؤالات شرعی نیز در مسجد تاریخی مسکو برگزار میشود.
اقامه نماز جمعه نیز یکی از مهمترین و بزرگترین رویدادهای دینی و مذهبی این مسجد محسوب میشود.از سال 2014 کانال رسمی یوتیوب مسجد فعالیت خود را آغاز کرد. همزمان با آن پروژه مدرسه الکترونیک نیز شروع به فعالیت کرد که بیشتر برای افرادی که امکان حضور فیزیکی در کلاسهای آموزش قرآن و زبان عربی را ندارند در نظر گرفته شده است.
میتوان با مراجعه به سایت رسمی مسجد تاریخی مسکو به نشانی «manar.ru» از تمامی برنامههای آن مطلع شد. در این سایت دو زبانه روسی ـ انگلیسی، برنامههای ضبط شده در رابطه با اصول اسلام، اوقات شرعی، اعیاد اسلامی به اشتراک گذاشته شده و اخبار بنیاد خیریه مسجد تاریخی مسکو و مغازه «برکت» که در محوطه این مسجد قرار دارد، منتشر میشود.
بنیاد خیریه مسجد تاریخی مسکو از سال 2001 شروع به کار کرد. کمک مالی به مستمندان و کودکان بی سرپرست، تقسیم فطریه میان فقرا و توزیع گوشت قربانی در ایام عید قربان از جمله فعالیتهای این بنیاد است.
جبرئیل نجفی؛ نگارنده مطلب در مقابل قدیمیترین مسجد مسکو
مغازه «برکت» که در محوطه مسجد تاریخی مسکو واقع شده است، 20 ژانویه 2017 با حضور امام و خطیب این مسجد «رامیل حضرت صادق اف» افتتاح شد. در این مغاره بیشتر محصولات فرهنگی مذهبی عرضه میشود که از آن جمله می توان انواع سجاده، جانماز، تسبیح، لباس احرام حج و ... اشاره کرد.
مغازه «برکت» در همه روزهای هفته حتی روزهای تعطیل از ساعت 10 صبح تا 9 شب مشغول به فعالیت است. با توجه به اینکه مسجد تاریخی مسکو در مرکز شهر واقع شده است، از خروجی ایستگاههای مترو «ناواکوزنتسکایا» و یا «تریتیکفسکایا» میتوان به صورت پیاده به سمت مسجد حرکت کرده و از آن بازدید کرد.
مسجد تاریخی مسکو در سالهای اخیر به دلیل معماری بینظیر و در دسترس بودن آن در مرکز شهر به یک جاذبه گردشگری نیز تبدیل شده است.
انتهای پیام