تأثیر موعظه در سبک زندگی مهدوی / از حوادث روزگار عبرت بگیریم

به گزارش ایکنا از فارس، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌رضا حدائق، مدیرعامل بنیاد مهدی موعود(عج) فارس بامداد امروز، 14 خردادماه در سلسله منبرهای مجازی خود با موضوع سبک زندگی مهدوی، گفت: در سبک زندگی مهدوی یک سری وظایف و ضرورت‌هایی برای مستمعین و شنوندگان وجود دارد که باید همه به آن توجه کنند زیرا پیر، جوان، رئیس، مرئوس، عالِم، جاهل، مدیر، آبدارچی و همه‌ انسان‌ها در همه‌ بخش‌ها به تعبیری مستمع‌اند.

وی افزود: امام زمان(عج) فرموده است مستمعین و شنوندگان باید دو ویژگی را در خود ایجاد کنند، یکی پذیرفتن موعظه و دیگری نگاه موعظه داشتن است.

حدائق ادامه داد: در سخنی، امام باقر(ره) فرمودند «مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ مِنْ نَفْسِهِ وَاعِظاً فَإِنَّ مَوَاعِظَ النَّاسِ لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُ شَيْئاً» یعنی کسی که برای خود، در نفس خود، نسبت به خداوند، واعظی قرار نداده و خدا را در وجود خود، در نظر نگرفته و واعظ درونی برای خود ایجاد نکرده، موعظه‌های مردم در او اثر نمی‌کند.

مسئول حوزه علمیه منصوریه شیراز با بیان اینکه اگر نظارت الهی و توجه به خدا را فراموش کردیم، عظمت حضرت حق به حاشیه رفت، حرف‌های مردم و سخن‌های مردم هم به حاشیه می‌رود، گفت: در تاریخ کسانی مشاهده می‌کنیم که حرف اولیای خدا را نمی‌پذیرفتند؛ چون حرف خدا را نمی‌پذیرفتند و چون این‌ها در وجود خودشان، خدا را به فراموشی سپرده‌اند، لذا سخنان اولیای الهی هم در وجود این‌ها، اثر نمی‌کند.

وی با یادآوری فرمایش حضرت علی(ع) به فرزندش امام حسن مجتبی(ع) که فرمودند پسرم از خودت، در خودت، برای خودت، مراقبی و محافظی قرار بده. یعنی خودت، کشیک نفس خودت را بکش و خودت، مراقب خودت باش، گفت: باید واعظ خودمان باشیم و قبل از اینکه دیگران بخواهند به ما هشداری بدهند و تذکری بدهند، خودمان متذکر حال خودمان باشیم.

حدائق یادآور شد: مولا علی(ع) در اوصاف متقین فرمودند «فَهُمْ لِأَنْفُسِهِمْ مُتَّهِمُونَ»؛ انسان‌ باتقوا، خودش، خودش را متهم می‌کنند. اگر جایی، اشتباهی کرد و خطایی از او سر زد، حرف نابه‌جایی از زبان او ساری و جاری شد، او خود را زیر سؤال می‌کشد که چرا این حرف را زدی؟ چرا این کار را کردی؟ چرا این رفتار را انجام دادی؟ قبل از اینکه دیگران بگویند به او که تو اشتباه کردی، خود، معترف می‌شود که اشتباه کرده‌ام و درصدد جبران برمی‌آید.

عضو جامعه روحانیت شیراز با طرح این سئوال که چرا موعظه در برخی از افراد اثر نمی‌کند، گفت: دوستانی می‌آیند گله می‌کنند که ما برای بعضی‌ها آیات قرآن و روایات می‌خوانیم، این‌ها هم نمی‌پذیرند و یا گستاخی و بی احترامی می‌کنند و زیر بار نمی‌روند. این، علت‌هایی دارد که باید با این علت‌ها مبارزه کرد.

وی ادامه داد: یکی از علت‌هایی که موعظه در افراد اثر نمی‌کند، بی‌خردی و نداشتن تعقل در زندگی است. امام علی(ع) فرمودند «مَن لَم یَکُن اَملَک شیءٌ به عَقله لَم یَنفَع بِمَوعِظَة»؛ اگر کسی، عقلش، زمام امور او و مالکیت وجود او را دربر نگرفته، یعنی عقل و خرد در وجود او کارآیی ندارد، موعظه در او اثر نمی‌کند. آن‌هایی که خرد و عقل را به حاشیه برده‌اند و عاقلانه تصمیم نمی‌گیرند و عاقلانه سخن نمی‌گویند، موعظه‌ها بر روی این‌ها اثر نمی‌گذارد.

حجت خدا در وجود انسان‌ها

حدائق، عقل را حجت خدا و پایگاهی الهی در وجود انسان‌ها توصیف کرد و گفت: امیرالمؤمنین(ع) فرمود «اَلعَقـلُ صاحِبُ جَيـشِ الرَّحمنِ»؛ عقل، فرمانده‌ سپاه خدا در وجود انسان‌هاست. این فرمانده‌ جنود الهی، در وجود ما، اگر مورد بی‌توجهی قرار گرفت و به حاشیه رفت، موعظه‌های به‌حق دیگران، در ما اثر نمی‌کند.

مسئول حوزه علمیه خاتم‌الانبیا(ص) شیراز با بیان اینکه همچنین فاصله گرفتن از خداشناسی سبب می‌شود که موعظه‌ها بی‌اثر شود، گفت: مولای متقیان می‌فرماید «مَن عَدِمَ الفَهمَ بِاللَّهِ سبحانَهُ لَم يَنتَفِعْ بِمَوعِظَةِ واعِظٍ»؛ از نشانه‌های عدم فهم و عدم اطلاع و آگاهی از خدا، این می‌شود که انسان، موعظه‌ موعظه‌گران در او اثر نمی‌کند. وقتی به او نصیحت می‌کنید، انکار می‌کند که این حرف‌ها چیست؟ دوره‌اش گذشته و زمانه‌اش تمام شده است، چرا؟ چون در اصل خداشناسی مشکل دارد و به همین دلیل این مواعظ در او تأثیر نمی‌گذارد. پس یک بخش دیگر از مشکلات در ضعف خداشناسی است.

وی بیان کرد: نکته‌ دیگر که موعظه‌ها بی‌اثر می‌شود، عبرت نگرفتن از حوادث روزگار است. باز هم سخنی دیگر از علی(ع) در «غررالحکم» است که حضرت می‌فرماید «مَن لَم يَعتَبِرْ بِغِيَرِ الدُّنيا و صُروفِها لَم تَنجَعْ فيهِ المَواعِظُ»؛ اگر کسی از تغییرات دنیا و فرازونشیب‌های زندگی دنیا عبرت نگیرد، موعظه‌ها در او اثر نمی‌کند. اگر از این فراز و نشیب‌های روزگار عبرت نگیریم، موعظه در ما بی‌اثر خواهد شد.

حدائق عامل دیگر را خوش‌بین بودن به روزگار دانست و گفت: کسانی که نسبتِ به روزگار خوش‌بین‌ هستند موعظه در آن‌ها اثر نمی‌کند. مولای متقیان می‌فرماید «لَمْ يَعْقِلْ مَوَاعِظَ اَلزَّمَانِ مَنْ سَكَنَ إِلَى حُسْنِ اَلظَّنِّ بِالْأَيَّامِ»؛ اگر نسبت به موعظه‌های زمان، کسی عاقلانه نگاه نکرد، از این فرازونشیب‌های روزگار دقت نکرد، حُسن‌ظن به ایام پیدا می‌کند و می‌گوید: آینده، مال ماست؛ فردای نیامده هم در اختیار ماست و در نتیجه در مسیر دنیاپرستی و دنیاطلبی رفته و گرفتار یک آرزوهای طولانی و درازمدت می‌شود. هرچه به مردن نزدیک‌تر می‌شود، حریص‌تر نسبت به جمع‌آوری دنیا و تکاثر دنیا می‌شود.