به گزارش ایکنا، درگیریهای اخیر بین رژیم صهیونیستی و فلسطینیان در باریکه غزه بار دیگر توجهات جهانیان را به سوی موضوع فلسطین و چرایی ادامه تنش در این منطقه جلب کرد. در این میان برخی عقیده دارند که وضعیت و نوع برخورد رژیم صهیونیستی با فلسطینیان و ادامه شهرکسازی در کرانه باختری باعث شده که هرنوع چشمانداز مبتنی بر صلح و تشکیل دولت مستقل فلسطینی در سرزمینهای اشغالی از بین برود.
دکتر گای برتون (Guy Burton)، از جمله کارشناسان مسائل غرب آسیا است که عقیده دارد طرح ایجاد دو دولتی در سرزمینهای فلسطینی به دلیل ادامه شهرکسازی صهیونیستها شکست خورده و نوع سیاستهای اسرائیل باعث افزایش تنش در منطقه شده است.
برتون، کارشناس مهمان در مرکز خاورمیانه دانشگاه کینگز لندن است. وی پیش از این در زمینه روابط بینالملل و سیاستهای عمومی در دبی، مالزی، اقلیم کردستان عراق و فلسطین مطالعات زیادی را انجام داده است. علایق تحقیقاتی وی شامل نقش قدرتهای نوظهور در جهانی چند قطبی با اشاره به خاورمیانه است.
وی در گفتوگو با ایکنا در مورد تحولات اخیر در سرزمینهای اشغالی فلسطین و آینده آن صحبت کرد.
ایکنا ـ تحولات اخیر در سیاست داخلی رژیم اسرائیل و ائتلاف رقبای بنیامین نتانیاهو برای تشکیل کابینه را چگونه ارزیابی میکنید؟
اکنون به نظر میرسد که دولت ائتلافی تشکیل میشود اما این دولت، پایدار نخواهد بود. تنها چیزی که احزاب مختلف را متحد کرده مخالفت آنها با نتانیاهو است. اگر آنها موفق به تأسیس دولتی شوند، بعید است تا پایان دوره کاری خود ماندگار بماند. بنابراین فکر میکنم که به احتمال زیاد اسرائیل یک انتخابات دیگر برگزار کند؛ یعنی پنجمین انتخابات در دو سال اخیر.
اما حتی اگر این اتفاق بیفتد، در شرایط حاضر بعید است که نتیجه متفاوتی داشته باشد. گرچه فضای سیاسی در تلآویو بسیار به سمت جناح راست متمایل شده، اما هیچ حزبی نمیتواند به تنهایی کرسیهای کافی برای تشکیل کابینه را به دست آورد. بنابراین برای تشکیل ائتلاف، دوباره مذاکرات جدیدی اتفاق خواهد افتاد.
ایکنا ـ برخی معتقدند که یکی از دلایل اصلی کنار رفتن نتانیاهو از نخستوزیری نبرد اخیر غزه بوده است. نظر شما چیست؟
فکر نمیکنم که نتانیاهو به دلیل حمله به غزه کنارهگیری کرده باشد، بلکه برعکس، جنگ غزه چشمانداز حضور او در قدرت را تقویت کرد. چون توانست خود را به عنوان رهبری برای شرایط بحرانی نشان دهد.
وی هنوز از نخستوزیری کنارهگیری نکرده است، اما اگر این دولت ائتلافی توسط رقبای او تشکیل شود، وی مجبور به کنارهگیری خواهد شد. فعلاً نتانیاهو ادعا میکند که اسرائیل در معرض خطر این ائتلاف جدید قرار دارد زیرا از کشور [اراضی اشغالی] به درستی محافظت نخواهد کرد.
ایکنا ـ فکر میکنید با توجه به پروندههای فساد اقتصادی، آینده سیاسی نتانیاهو چگونه خواهد بود؟
روند پرونده فساد نتانیاهو به مسائل زیادی بستگی دارد و به نتیجه رسیدن آن ممکن است سالها طول بکشد. با وجود اینکه نتانیاهو در حال محاکمه است، هنوز هم میتواند در سیاست حضور داشته باشد، اما این مسئله میتواند برای او و حزب لیکود مشکلساز شود.
نتانیاهو ممکن است نتواند آن طور که باید و شاید روی سیاست تمرکز کند. برای حزب لیکود هم دادگاه نتانیاهو نگرانکننده است زیرا باقی ماندن این موضوع در صدر اخبار میتواند تلاش این حزب در کسب آراء در صورت برگزاری انتخابات مجدد را با دشواری روبهرو کند. رأیدهندگان از پروندههای نتانیاهو در دادگاه آگاه هستند و این بر برخی از آنها هنگام رأی دادن تأثیر میگذارد.
قبل از انتخابات گذشته تظاهراتی علیه وی در خارج از محل اقامت نخستوزیر برگزار شد. از نظر نتانیاهو، ماندن در سمت نخستوزیری او را در برابر پیگرد قانونی محافظت میکند، زیرا این کار (پیگرد قانونی) را هزینهساز خواهد کرد. اگر او نخستوزیر بماند، فقط در صورت محکومیت قطعی مجبور خواهد بود که از مقام خود کنارهگیری کند. اما اگر فقط وزیر باشد یا اصلاً در دولت نباشد، از چنین مصونیتی برخوردار نخواهد بود.
ایکنا ـ ادعا میشد اعلام عادیسازی روابط چند کشور عربی با رژیم اسرائیل منجر به کاهش تنشها بین اسرائیل و فلسطینیان خواهد شد. چرا این گونه نشد؟
به نظرم چنین انتظاری وجود نداشت. توافقنامههای عادیسازی بدون حضور فلسطینیان و بر خلاف نظر آنها صورت گرفت. کشورهایی که روابط خود را با تلآویو عادیسازی کردند، در پی تأمین منافع خود بودهاند.
اگرچه برخی از آنها تظاهر کردند که میتوانند به عنوان یک واسطه یا کانال بین فلسطینیها و اسرائیل عمل کنند، اما فکر نمیکنم که هرگز به طور جدی این کار را انجام دهند. هدف این دولتها بیشتر همراه کردن افکار عمومی در کشورهای خود بود.
از سوی دیگر فکر نمیکنم اسرائیل توجهی به خواست فلسطینیها داشته باشد. نتانیاهو مدتهاست که با روند صلح اسلو مخالف است و فضای سیاسی امروز اسرائیل طوری است که احتمال مذاکره با فلسطینیها بسیار کم است. همچنین از نظر امنیتی ـ عملی، محاصره غزه از سوی اسرائیل و همکاری امنیتی که با تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری برقرار است، بدان معنی است که آنها نیازی به در نظر گرفتن مسئله فلسطین در قضیه عادیسازیها نداشتهاند.
ایکنا ـ بسیاری بر این باورند که طرح ایجاد دو دولت در سرزمینهای فلسطینی به دلیل ادامه شهرکسازیهای رژیم صهیونیستی شکست خورده است. نظر شما چیست؟
بله، تعداد شهرکها و شهرکنشینان در کرانه باختری از سال 1967 و همچنین از زمان توافقنامه اسلو در سال 1994 افزایش یافته است (اگرچه اسرائیل در سال 2005 شهرکنشینان خود را از غزه بیرون کشید).
این مسئله به سخره گرفتن راه حل دو دولتی در فلسطین است، خصوصاً از آنجا که بسیاری از این شهرکها در سرزمینهایی هستند که بر اساس قرارداد اسلو بخشی از کشور فلسطین به شمار میروند (اگرچه مانند همه موارد، مرزهای نهایی باید دوباره مورد مذاکره قرار گیرند).
حذف شهرکنشینها و شهرکها کاری بسیار دشوار خواهد بود. بیش از 400 هزار شهرکنشین در کرانه باختری (و حدود 300 هزار نفر دیگر در قدس شرقی و اطراف آن) ساکن هستند. هنگامی که اسرائیل در سال 2005 شهرکنشینان را از غزه بیرون کشید، با آنکه فقط حدود 8000 نفر را جابهجا کرد، با تبعات زیادی از نظر مخالفت افکار عمومی مواجه شد.
موضوع شهرکها بسیار مورد توجه قرار میگیرد، اما تنها دلیل شکست طرح دو دولت نیست. اساساً اسرائیل علاقه و تمایلی برای صرف نظر کردن از تسلط بر اراضی اشغالی ندارد.
انجام این کار به معنای از دست دادن کنترل امنیت و مرزها خواهد بود. فراتر از بعد امنیتی، این منطقه بهویژه برای یهودیان اراضی اشغالی ارزش معنوی زیادی دارد. آنها آن را کرانه باختری نمینامند، بلکه یهودیه و سامریه میخوانند، که ارتباط زیادی با گذشته یهود و کتاب مقدس دارد. بسیار بعید است که آنها ادعاهای خود را در مورد کرانه باختری کنار بگذارند.
ایکنا ـ به نظر شما بهترین راه حل مسئله فلسطین چیست؟
من یک کارشناس هستم، نه یک سیاستمدار یا مذاکره کننده. به عنوان یک ناظر خارجی، واقعاً در جایگاهی نیستم که به کسانی که تحت تأثیر وقایع منطقه قرار گرفتهاند بگویم چه کاری انجام دهند. با این حال فکر میکنم هیچ راه حلی نمیتواند شامل انتقال گسترده جمعیت (فلسطینی یا شهرکنشین) باشد. ممکن است در گذشته (مثلاً بین یونان و ترکیه پس از جنگ جهانی اول) قابل قبول بوده باشد، اما امروز نه.
همانطور که برای رهبران سختگیر راست اسرائیلی، پذیرفتن اینکه فلسطینیها میتوانند در سایر کشورهای عربی به زندگی خود ادامه دهند مشکل است؛ فلسطینیها هم باید بدانند که حضور فلسطینیان برای بسیاری از یهودیان اسرائیلی به چند دهه قبل برمیگردد. همه مهاجران یهودی آمریکایی به فلسطین هم از بروکلین (محلهای در نیویورک) یا روسیه نیستند.
برای جامعه بینالمللی ـ اساساً دولتهای حاضر در سازمان ملل ـ راه اصلی دستیابی به این هدف از طریق طرح دو دولتی بود. در ازای خروج اسرائیل از سرزمینهای اشغالی و ایجاد کشور فلسطین به پایتختی قدس، [رژیم] اسرائیل با رابطه همسایگان خود هم امنیت و هم صلح خواهد داشت.
با این حال، همانطور که اشاره کردم واقعیتهای موجود که به صورت شهرکسازی و مقاومت در برابر تسلیم کنترل این مناطق (به فلسطینیان) وجود دارد، باعث شده که چشمانداز این راهحل کم باشد.
گفتوگو از محمدحسن گودرزی
انتهای پیام