تعامل با دانشگاه‌های غربی؛ برنامه آینده دانشگاه اهل بیت(ع)/ الازهر تفسیرنویسی را در فرانسه رواج داد
رئیس دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع) با اشاره به برنامه‌های آینده این دانشگاه گفت: ارتباط تفاهم‌نامه‌ای، علمی و اجرایی با دو گروه از دانشگاه‌های جهان را مد نظر داریم؛ یکی دانشگاه‌های غیراسلامی (غربی و غیرغربی) و دیگری دانشگاه‌های اسلامی که برخی از تفاهم‌نامه‌ها به امضا رسیده است.
دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع) مؤسسه‌ای وابسته به مجمع جهانی اهل بیت(ع) در تهران است که در ۱۳۷۸ تأسیس شد و برای آموزش دانشجویان غیرایرانی و پیرو اهل بیت(ع) در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری فعالیت می‌کند.
این دانشگاه با نام «مرکز آموزش عالی اهل بیت(ع)» با دریافت مجوز از شورای گسترش آموزش عالی از ۱۳۸۳ شروع به فعالیت کرد اما نظر به خاص بودن این مرکز آموزشی و در راستای تحقق اهداف تعریف‌شده و نیز اجرای فرمان مقام معظم رهبری خطاب به مجمع جهانی اهل بیت(ع) در اجلاس ۲۴ شهریور ۱۳۹۰ مبنی بر تأمین نیازهای علمی بشر و مسلمانان جهان و با مصوّبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۷۴۴ مورّخ ۱۳۹۳/۰۱/۱۹، به «دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع)» ارتقا یافت.
برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع) با حجتالاسلام والمسلمین سعید جازاری معموئی، رئیس این دانشگاه، گفت‌و‌گو کردیم که متن آن در ادامه میآید:
ایکنا ـ ابتدا مختصری درباره تاریخچه و فعالیت‌های دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع) توضیح دهید.
دانشگاه اهل بیت حدود 1383 به عنوان یک مرکز مطالعاتی ـ آموزشی تأسیس شد. مرکز آموزش عالی اهل بیت علیهم‌السلام» با مصوّبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۷۴۴ مورّخ ۱۳۹۳/۰۱/۱۹، به دانشگاه بین‌المللی اهل بیت علیهم‌السلام ارتقا یافت و مأموریت آن آموزش عالی دانشجویان مسلمان در رشته‌های فنی و مهندسی، علوم انسانی و علوم پزشکی تعریف شد. هدف‌گذاری و راه‌اندازی دانشگاه به دیپلماسی علمی و فرهنگی کشور برمی‌گردد که امیدواریم به موفقیت برسیم.
ایکنا ـ با کدام‌یک از مراکز و نهادهای آموزشی خارج از کشور در ارتباطید؟
تاکنون با برخی مؤسسات آموزش عالی به عنوان دانشگاه برای جذب دانشجو و اساتید همکاری داشته‌ایم و استراتژی و برنامه‌ریزی متفاوتی را با هدف ایجاد تحول در این نوع ارتباطات در آینده مد نظر قرار داده‌ایم.
ایکنا ـ تعامل دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع) با دانشجویان و اساتید اهل سنت چگونه است؟
نمی‌خواهیم به هیچ محدودیتی در این حوزه قائل باشیم اما مقید به اساسنامه دانشگاه هستیم. بحث ما جذب پیروان مکتب اهل بیت(ع) به معنای عام کلمه است، زمانی که با این واژه و معنا مواجه شویم، نمی‌توانیم مقید به پذیرش تشیع باشیم، زیرا اکثریت اهل سنت وفادار به اهل بیت(ع) هستند و برای اهل بیت احترام قائلند و بیشترین متون مذهبی در نقل روایات اهل بیت از سوی اهل سنت نگاشته شده است.
به مسائل آکادمیک، مطالعاتی و پژوهشی و تبادل استاد با غیرمسلمانان نیز توجه می‌کنیم و در حوزه مطالعات بحث ما مقید به دین و مذهب نیست. به این دلیل دانشگاه جامع هستیم که قصد ما صرفاً الهیات یا مبانی مذهبی خاصی نیست و در حوزه علوم انسانی در علوم فنی و مهندسی و علوم پایه و در آینده‌ای نزدیک پزشکی فعالیت می‌کنیم. بنابراین نگاه مذهبی و خاص یک جغرافیا نیست.
ایکنا ـ آیا برنامه‌های دانشگاه فقط به تربیت دانشجو خلاصه می‌شود یا در خارج از کشور هم فعالیت‌های جانبی را مانند همکاری با مراکز علمی در برپایی نمایشگاه انجام می‌دهید؟
رویکرد ما در نظام فعلی دانشگاه و اساسنامه دانشگاه تأکید بر دیپلماسی علمی و فرهنگی است. قرن بیستم را به عنوان قرن دیپلماسی علمی می‌شناسیم. اکنون رقابت میان کشورها را در عرصه علمی شاهدیم. ایران هم با تمدنی پنج هزار ساله و سبقه در تولید علم و تمدنسازی در جهان مطرح است. در بسیاری از دایرة‌المعارف‌های مشهور جهانی از ایران به عنوان کشوری صاحب تمدن درخشان یاد شده که سهمی در عرصه بین‌الملل داشته است و امروز نیز باید این سهم را دارا باشد.
قطعاً برگزاری همایش‌های مشترک و کارگاه‌های علمی از مهم‌ترین برنامه‌های دانشگاه خواهد بود که زمینه آن فراهم شده است و به زودی آغاز خواهد شد. همچنین، قرار نیست نگاه دانشگاه را به نگاهی صرفاً فرهنگی و ایدئولوژیک محدود کنیم و در استراتژی خود سعی داریم که نگاهی جامع در بدنه دانشگاه وجود داشته باشد. در حوزه مطالعات و آموزش نیز مخاطبان عام را مورد توجه قرار داده‌ایم و با توجه به شرایط و امکانات، مسیر را پیش می‌بریم. باید با دانشگاه‌های بزرگ شرق و غرب و جهان اسلام ارتباط برقرار کنیم و برای نشر علم و تعاملات علمی با الزیتونه تونس، الازهر مصر و آل البیت اردن تعامل داشته باشیم و همزمان باید دانشگاه‌های غربی را در حوزه مکانیسم مطالعاتی و پژوهش و نظام آموزشی مدرن مد نظر قرار دهیم و تئوری‌های امروز در حوزه‌ها، گرایش‌ها و رشته‌های مختلف را بشناسیم.
ایکنا ـ آیا فعالیت دانشگاه اهل بیت(ع) موازی با فعالیت دانشگاه‌هایی همچون جامعة‌المصطفی(ص) العالمیه نیست؟
نظام هدف‌گذاری المصطفی متفاوت با نظام موجود در دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع) است، همان طور که گفته شد ما در رشته‌ها و گرایشهای مختلف دانشجو می‌پذیریم و بحث ما تقدم تعلیم و تبادلات علمی است و دانشگاه المصطفی رویکرد متفاوتی را دنبال می‌کند و متمرکز بر علوم انسانی و اسلامی است. از طرفی اگر بتوانیم تعدد دانشگاه با هدف توسعه علمی داشته باشیم، اقدام مفیدی است و در حوزه تولید علم تأثیرگذار است. هرچه به رشد و گسترش دانشگاه اهتمام ورزیم، صدمه‌ای به محافل علمی نخواهد زد اما باید به شروط و قواعدی اعم از بودجه و امکانات توجه کنیم.
ایکنا ـ چرا دانشگاه‌های ما با دانشگاه‌های بزرگی مانند الزیتونه، الازهر یا دیگر دانشگاه‌های مشهور جهان اسلام آن گونه که باید تعامل ندارند؟
عوامل مختلفی تأثیرگذار است. برخی مربوط به حوزه سیاست‌های بین‌المللی است. عواملی نیز به سیاست‌های داخلی دانشگاهی و افرادی مربوط می‌شود که سیاستگذاری مجموعه را برعهده دارند. نکته دیگر بحث دیپلماسی علمی فرهنگی است که ایران در قیاس با برخی کشورها دیرتر به آن ورود کرده است. این تأخیر طبیعتاً زمینه را برای پیشرفت دیگر کشورها فراهم کرد.
الازهر از نظر زمانی زودتر توانست به حوزه بین‌الملل متصل شود. ورود اساتید الازهر و تبادل میان دانشگاه الازهر با دانشگاه‌های غرب در اواخر قرن نوزدهم بسیار پررنگ بود. اوج این نهضت به طبقه شاگردان لویی ماسینیون مثل عبدالرحمن بداوی و عبدالحلیم محمود که در دوره‌ای رئیس الازهر شدند برمی‌گردد که تفاسیر قرآنی با رویکردی جدید به دست این افراد در دانشگاه‌های فرانسه در اوایل قرن بیستم به چاپ رسید؛ در 1910 یک دانشمند برتر مسلمان الازهر که در سمت استادی بود برای تحصیل به فرانسه رفت و در این کشور تفسیر قرآن نوشت؛ این امر پیشینه ارتباطات الازهر در عرصه بین‌الملل را نشان می‌دهد.
همچنین پس از انقلاب، تحریم و نگاههای بین‌المللی متفاوت، عرصه را برای ایران سخت کرد؛ اکنون این نگاه که باید با دانشگاه‌های مطرح جهان اسلام تعامل داشت و همچنین لزوم دیپلماسی علمی در داخل فعال شده است. ما باید در این باره از تجربهها استفاده و مسائل را آسیب‌شناسی کنیم.
امروز ایران از نظر علمی در جایگاه شاخص جهانی قرار گرفته است. در کمتر دانشگاهی در غرب دیدهام که استاد ایرانی فعالیت نکند. اساتید ایرانی در دانشگاه‌های غربی می‌درخشند و این نشان می‌دهد که ایران بستر علمی مناسبی دارد. رسیدن به افق دیپلماسی موفق علمی آرزوی ماست و محال نیست. در دانشگاه اهل بیت(ع) نیز رویکرد ما این است که مسیری را که با تأخیر آغاز کردهایم هموارتر کنیم.
ایکنا ـ آیا استراتژی خاصی را برای پیشبرد برنامه‌های آینده دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع) در دستور کار دارید؟
در ابتدای مسیریم و باید برای آینده برنامه‌ریزی کنیم. ارتباط تفاهم‌نامه‌ای، علمی و اجرایی با دو گروه از دانشگاه‌های جهان را مد نظر داریم یکی دانشگاه‌های غیراسلامی (غربی و غیرغربی) و دیگری دانشگاه‌های اسلامی که برخی از تفاهم‌نامه‌ها به امضا رسیده و برخی در حال تدوین است و امیدوارم در آینده بتوانیم در این مسیر پیش رویم و چشم‌اندازها و اهداف مورد نظر را محقق کنیم.
گفت‌و‌گو: زهرا نوکانی
انتهای پیام
