رسم شیدایی/1
چرا فیلم «محمد رسول الله» مورد اقبال قرار نگرفت/ جامعه سیاسی دغدغه فرهنگ ندارد
گروه هنر ــ عبدالحمید قدیریان اظهار کرد: از نگاه امام راحل، انقلاب ایران یک انقلاب فرهنگی بود اما به مرور این دغدغه جای خود را با مسائل سیاسی عوض کرد و می‌توان گفت که در جامعه سیاسی فرهنگ اولویت چندانی ندارد و قطعاً در چنین شرایطی آثار دینی هم کمرنگ می‌شوند.
عبدالحمید قدیریان، سینماگر و نقاش، در گفتوگو با ایکنا درباره عملکرد سینما در پرداختن به شخصیت‌های بزرگ اسلام چون حضرت رسول(ص) اظهار کرد: در ابتدا نیاز است این مباحث در بطن زندگی راه پیدا کند تا ضرورت آن برای هنرمند و مدیران هنری به مرور احساس شود. در مباحث فرهنگی باید در ابتدا به مناظر فکری بپردازیم و در زیر مجموعه آن آثار را بررسی کنیم.
وی افزود: اگر به آثار هنری هر کشوری بنگرید درمی‌یابید، دغدغه‌های آن جامعه و هنرمندانش حول چه موضوعی است، بنابراین اگر سینما به سمتی می‌رود که باب طبع نیست به این دلیل است که فضای فکری جامعه به گونه ایست که تولیداتش این چنین است. در حوزه آثار دینی شعار‌های زیادی مطرح می‌شود. برای مثال انقلاب ما انقلاب فرهنگی است و این نکته در اندیشه امام راحل وجود داشت، اما در طول ۴۰ سال بعد از انقلاب مبانی حرکتی ما بر پایه این تفکر پیش نرفت، زیرا اولویت‌های جامعه به سمت موضوعات سیاسی گرایش پیدا کرده است و دیگر موضوعات فرهنگی در اولویت نیست.
وی افزود: اگر به آثار هنری هر کشوری بنگرید درمی‌یابید، دغدغه‌های آن جامعه و هنرمندانش حول چه موضوعی است، بنابراین اگر سینما به سمتی می‌رود که باب طبع نیست به این دلیل است که فضای فکری جامعه به گونه ایست که تولیداتش این چنین است. در حوزه آثار دینی شعار‌های زیادی مطرح می‌شود. برای مثال انقلاب ما انقلاب فرهنگی است و این نکته در اندیشه امام راحل وجود داشت، اما در طول ۴۰ سال بعد از انقلاب مبانی حرکتی ما بر پایه این تفکر پیش نرفت، زیرا اولویت‌های جامعه به سمت موضوعات سیاسی گرایش پیدا کرده است و دیگر موضوعات فرهنگی در اولویت نیست.
جایگاه هنر قرآنی مطلوب نیست
دبیر تجسمی جشنواره ۱۴۰۴ادامه داد: اگر فرهنگی می‌اندیشیدیم به دنبال اعتلای تفکر در جامعه بودیم و قرآن نه تنها در رأس امورمان بود، بلکه آن را جزء اصلی زندگی‌مان می‌دانستیم. ولی چون دغدغه‌مان فرهنگی نیست، جامعه هم به این سمت‌وسو نرفته است. متأسفانه باید بگویم بزرگان ما نیز دغدغه منطبق شدن با قرآن را ندارند، البته نمی‌خواهم بگویم همه مسئولان نگاه راهبردی به قرآن ندارند بلکه میزان آن بسیار کم است. وقتی ما تفکرات شخصی خود را به راهبرد‌های قرآنی ترجیح می‌دهیم و ثمره لازم را در آثار تولید شده نمی‌بینیم و این موضوع در عملکرد چهل ساله‌مان عیان است. وقتی توجه لازم را به ظهور امام(عج) نداریم، نیاز به ساخت آثار دینی هم به نظرمان ضروری نمی‌رسد، در‌صورتی‌که ساخت فیلم دینی و مباحث مطروحه در آن قادر است راه، برون رفت از مشکلات اجتماعی باشد.
طراح صحنه سریال‌های «مریم مقدس(س)» و «ملک سلیمان(ع)» اضافه کرد: متأسفانه ما حوزه دین را کاملاً فردی می‌دانیم. در چنین شرایطی طبیعی است که ببینیم، فیلمی که درباره حضرت رسول(ص) ساخته می‌شود اثری است که فقط برداشتی عاشقانه دارد. در حقیقت باید گفت در فیلم «محمد رسول الله» سیاستی راهبردی برای ارتقای فرهنگ جامعه وجود ندارد و به همین جهت مورد استقبال هم قرار نمی‌گیرد.
دبیر تجسمی جشنواره ۱۴۰۴ادامه داد: اگر فرهنگی می‌اندیشیدیم به دنبال اعتلای تفکر در جامعه بودیم و قرآن نه تنها در رأس امورمان بود، بلکه آن را جزء اصلی زندگی‌مان می‌دانستیم. ولی چون دغدغه‌مان فرهنگی نیست، جامعه هم به این سمت‌وسو نرفته است. متأسفانه باید بگویم بزرگان ما نیز دغدغه منطبق شدن با قرآن را ندارند، البته نمی‌خواهم بگویم همه مسئولان نگاه راهبردی به قرآن ندارند بلکه میزان آن بسیار کم است. وقتی ما تفکرات شخصی خود را به راهبرد‌های قرآنی ترجیح می‌دهیم و ثمره لازم را در آثار تولید شده نمی‌بینیم و این موضوع در عملکرد چهل ساله‌مان عیان است. وقتی توجه لازم را به ظهور امام(عج) نداریم، نیاز به ساخت آثار دینی هم به نظرمان ضروری نمی‌رسد، در‌صورتی‌که ساخت فیلم دینی و مباحث مطروحه در آن قادر است راه، برون رفت از مشکلات اجتماعی باشد.
طراح صحنه سریال‌های «مریم مقدس(س)» و «ملک سلیمان(ع)» اضافه کرد: متأسفانه ما حوزه دین را کاملاً فردی می‌دانیم. در چنین شرایطی طبیعی است که ببینیم، فیلمی که درباره حضرت رسول(ص) ساخته می‌شود اثری است که فقط برداشتی عاشقانه دارد. در حقیقت باید گفت در فیلم «محمد رسول الله» سیاستی راهبردی برای ارتقای فرهنگ جامعه وجود ندارد و به همین جهت مورد استقبال هم قرار نمی‌گیرد.
چرا فیلم «محمد رسول الله» دیده نشد؟
این دارنده گواهی درجه یک هنری گفت: چرا فیلم محمد رسول الله نباید آنگونه که باید دیده شود؟ چرا فیلمی که در آن از بهترین عوامل سینما استفاده شده، بازخورد لازم را ندارد؟ این سؤالات مباحثی است که ما به راحتی از آن می‌گذریم. توقع من این بود که بعد از اکران فیلم، منتقدان از سر خیرخواهی این فیلم را نقد فنی و محتوایی می‌کردند. همانگونه که گفتم این فیلم همه ابزار‌های یک فیلم خوب را در اختیار داشت، ولی چرا به قول سینمایی‌ها دیده نشد؟ باید از این فرصت استفاده می‌شد و به بهانه اکران این فیلم سؤالات زیر بنایی و راهبردی مطرح و مسیر ساخت تولیدات را اصلاح می‌کردیم. نباید تنها با زیر سؤال بردن کارگردان و احیاناً بازیگران موضوع را مختومه دانست. باید علامت سؤالی بر منظر و نگرش خود در دین گذاشت و در صدد حل آن برآمد. زیرا وقتی به سیر فرهنگی خود در گذشته نگاه می‌کنیم سیری نزولی را مشاهده می‌کنیم که نگران‌کننده است.
این برگزیده جشنواره‌های متعدد هنری با بیان این‌که مشکل دیگرمان، مرتبط دانستن همه چیز به دشمن است، تأکید کرد: هرجا که نارسایی مشاهده می‌شود آن را به دشمن ربط می‌دهیم، البته تهاجم فرهنگی وجود دارد، اما در مقابل، ما قرآن را داریم؛ سرمایه‌ای که اگر از آن درست استفاده می‌کردیم، به طور قطع در مسیر فرهنگی پیش رویمان در جایگاه فعلی نبودیم. اما باز هم می‌گویم هنر یکی از بهترین ابزارهایی است که می‌تواند به ما در ریشه‌یابی چرایی عدم بهره‌گیری از قرآن در جامعه کمک کند، زیرا فضای فرهنگی بازتر است.
این دارنده گواهی درجه یک هنری گفت: چرا فیلم محمد رسول الله نباید آنگونه که باید دیده شود؟ چرا فیلمی که در آن از بهترین عوامل سینما استفاده شده، بازخورد لازم را ندارد؟ این سؤالات مباحثی است که ما به راحتی از آن می‌گذریم. توقع من این بود که بعد از اکران فیلم، منتقدان از سر خیرخواهی این فیلم را نقد فنی و محتوایی می‌کردند. همانگونه که گفتم این فیلم همه ابزار‌های یک فیلم خوب را در اختیار داشت، ولی چرا به قول سینمایی‌ها دیده نشد؟ باید از این فرصت استفاده می‌شد و به بهانه اکران این فیلم سؤالات زیر بنایی و راهبردی مطرح و مسیر ساخت تولیدات را اصلاح می‌کردیم. نباید تنها با زیر سؤال بردن کارگردان و احیاناً بازیگران موضوع را مختومه دانست. باید علامت سؤالی بر منظر و نگرش خود در دین گذاشت و در صدد حل آن برآمد. زیرا وقتی به سیر فرهنگی خود در گذشته نگاه می‌کنیم سیری نزولی را مشاهده می‌کنیم که نگران‌کننده است.
این برگزیده جشنواره‌های متعدد هنری با بیان این‌که مشکل دیگرمان، مرتبط دانستن همه چیز به دشمن است، تأکید کرد: هرجا که نارسایی مشاهده می‌شود آن را به دشمن ربط می‌دهیم، البته تهاجم فرهنگی وجود دارد، اما در مقابل، ما قرآن را داریم؛ سرمایه‌ای که اگر از آن درست استفاده می‌کردیم، به طور قطع در مسیر فرهنگی پیش رویمان در جایگاه فعلی نبودیم. اما باز هم می‌گویم هنر یکی از بهترین ابزارهایی است که می‌تواند به ما در ریشه‌یابی چرایی عدم بهره‌گیری از قرآن در جامعه کمک کند، زیرا فضای فرهنگی بازتر است.
فیلم‌های دینی موجود، بیلان کاری هستند
قدیریان درباره کمیت فیلم‌هایی که با محوریت موضوعات دینی تولید می‌شود، چنین توضیح داد: اگر شاهدیم سالیانه یک یا دو فیلم با محوریت موضوعات دینی ساخته می‌شود به این دلیل است که بیلان کار تهیه شود نه به دلیل احساس نیاز زیرا ما در سیر تولیدات این گونه آثار هیچ حرکت کیفی به جلو نمی‌بینیم، اگر چنین نبود باید تأثیراتی را از فیلم‌ها و سریال‌هایی که در این حوزه ساخته شده را شاهد بودیم. نمونه روشن سریال‌هایی که برای تعدادی از اهل بیت(ع) ساخته شده است. این مجموعه‌ها هفته‌ها مخاطبان تلویزیون را مشغول خود کردند، اما نتوانست اتفاقی را در این زمینه ایجاد کند. این عدم کارایی در شرایطی است که امکان ندارد از فرهنگ و علم اهل بیت(ع) در فیلم یا اثری سخن گفت اما آن اثر جریان‌سازی نداشته باشد، البته نمی‌خواهم بگویم این تولیدات هیچ کارکردی ندارند، بلکه جریان‌سازی آن در حد و اندازه فرهنگ اهل بیت(ع) نیست.
وی تأکید کرد: دینی اسلام بسیار راهگشا و قدرتمند است و باید بررسی کنید چرا نتوانستیم از این ظرفیت در همه سطوح بهره ببریم. قدم اول هم برای رسیدن به این چرایی، این است که بدانیم مشکل از ماست، والا دین و قرآن عاری از اشکال است. برای مثال اربعین امری واجب نیست بلکه مستحب دینی است، ولی این مستحب دینی دنیا را تحت تأثیر قرار داده، اما چرا در سینما با بودجه‌های کلانی که صرف ساخت فیلم‌ها می‌شود نتوانستیم گوشه‌ای از تأثیرگذاری اربعین را داشته باشیم؟ درباره تأثیرگذاری اربعین می‌شود اینگونه بیان کرد که اربعین یکی از عوامل نابودی داعش است، زیرا هراسی که راهپیمایی اربعین به دل داعشیان انداخت آن‌ها را در مسیر نابودی قرار داد. در اربعین مفهوم به زیبایی به فرم تبدیل شده است، ولی ما هرگز از این الگو‌ها استفاده نکرده‌ایم.
قدیریان درباره کمیت فیلم‌هایی که با محوریت موضوعات دینی تولید می‌شود، چنین توضیح داد: اگر شاهدیم سالیانه یک یا دو فیلم با محوریت موضوعات دینی ساخته می‌شود به این دلیل است که بیلان کار تهیه شود نه به دلیل احساس نیاز زیرا ما در سیر تولیدات این گونه آثار هیچ حرکت کیفی به جلو نمی‌بینیم، اگر چنین نبود باید تأثیراتی را از فیلم‌ها و سریال‌هایی که در این حوزه ساخته شده را شاهد بودیم. نمونه روشن سریال‌هایی که برای تعدادی از اهل بیت(ع) ساخته شده است. این مجموعه‌ها هفته‌ها مخاطبان تلویزیون را مشغول خود کردند، اما نتوانست اتفاقی را در این زمینه ایجاد کند. این عدم کارایی در شرایطی است که امکان ندارد از فرهنگ و علم اهل بیت(ع) در فیلم یا اثری سخن گفت اما آن اثر جریان‌سازی نداشته باشد، البته نمی‌خواهم بگویم این تولیدات هیچ کارکردی ندارند، بلکه جریان‌سازی آن در حد و اندازه فرهنگ اهل بیت(ع) نیست.
وی تأکید کرد: دینی اسلام بسیار راهگشا و قدرتمند است و باید بررسی کنید چرا نتوانستیم از این ظرفیت در همه سطوح بهره ببریم. قدم اول هم برای رسیدن به این چرایی، این است که بدانیم مشکل از ماست، والا دین و قرآن عاری از اشکال است. برای مثال اربعین امری واجب نیست بلکه مستحب دینی است، ولی این مستحب دینی دنیا را تحت تأثیر قرار داده، اما چرا در سینما با بودجه‌های کلانی که صرف ساخت فیلم‌ها می‌شود نتوانستیم گوشه‌ای از تأثیرگذاری اربعین را داشته باشیم؟ درباره تأثیرگذاری اربعین می‌شود اینگونه بیان کرد که اربعین یکی از عوامل نابودی داعش است، زیرا هراسی که راهپیمایی اربعین به دل داعشیان انداخت آن‌ها را در مسیر نابودی قرار داد. در اربعین مفهوم به زیبایی به فرم تبدیل شده است، ولی ما هرگز از این الگو‌ها استفاده نکرده‌ایم.
جایگاه خود را در مسیر الهی بیابیم
قدیریان در پاسخ به این سؤال که کم‌کاری سینما در پرداختن به رسول الله(ص) چه عواقبی می‌تواند داشته باشد و آیا کم کاری در این حوزه به نوعی تسلیم شدن در مقابل فعالیت‌های تبشیری دیگر ادیان در حوزه سینما نیست؟ گفت: برخی امور را مسلمانان پیش می‌برند و برخی امور را خداوند رقم می‌زند، مطمئن باشید در بحث مسابقه ادیان، اسلام پیروز است، چون این امر جزء اموری است که خداوند وعده داده است. این گفته اعتقاد شخصی من نیست، بلکه وعده‌ای است که خداوند در قرآن مطرح کرده است، اما بحث اینجاست که در مسیری که خداوند حرکت می‌کند من و ما چه سهمی داریم و این، همه اقشار از جمله فیلمسازان و مدیران سینمایی را هم دربرمی‌گیرد.
این سینماگر تأکید کرد: من جزء گروهی هستم که در حوزه آثار مذهبی و اسلامی در سینما فعالیت می‌کنم و جالب است بدانید به من ایراد می‌گیرند که چرا چنین فعالیت‌هایی انجام می‌دهم. می‌گویند موضوعاتی چون پیامبر(ص) در شرایط فعلی کارایی ندارد، بلکه موضوعات اجتماعی مهم‌تر است. برای همین سالیانه فقط یک یا دو فیلم به اصطلاح دینی در سینما ساخته می‌شوند.
قدیریان در پاسخ به این سؤال که کم‌کاری سینما در پرداختن به رسول الله(ص) چه عواقبی می‌تواند داشته باشد و آیا کم کاری در این حوزه به نوعی تسلیم شدن در مقابل فعالیت‌های تبشیری دیگر ادیان در حوزه سینما نیست؟ گفت: برخی امور را مسلمانان پیش می‌برند و برخی امور را خداوند رقم می‌زند، مطمئن باشید در بحث مسابقه ادیان، اسلام پیروز است، چون این امر جزء اموری است که خداوند وعده داده است. این گفته اعتقاد شخصی من نیست، بلکه وعده‌ای است که خداوند در قرآن مطرح کرده است، اما بحث اینجاست که در مسیری که خداوند حرکت می‌کند من و ما چه سهمی داریم و این، همه اقشار از جمله فیلمسازان و مدیران سینمایی را هم دربرمی‌گیرد.
این سینماگر تأکید کرد: من جزء گروهی هستم که در حوزه آثار مذهبی و اسلامی در سینما فعالیت می‌کنم و جالب است بدانید به من ایراد می‌گیرند که چرا چنین فعالیت‌هایی انجام می‌دهم. می‌گویند موضوعاتی چون پیامبر(ص) در شرایط فعلی کارایی ندارد، بلکه موضوعات اجتماعی مهم‌تر است. برای همین سالیانه فقط یک یا دو فیلم به اصطلاح دینی در سینما ساخته می‌شوند.
توصیه به ایکنا
این نقاش در پایان خطاب به رسانه‌های دینی گفت: انتظارم از رسانه‌هایی چون ایکنا که دغدغه دین و قرآن دارند این است که اگر به دنبال کم‌کاری در زمینه پرداختن به شخصیتی چون حضرت رسول(ص) در سینما هستند، مباحثشان را ریشه‌ای و دنباله‌دار مطرح کنند.
این نقاش در پایان خطاب به رسانه‌های دینی گفت: انتظارم از رسانه‌هایی چون ایکنا که دغدغه دین و قرآن دارند این است که اگر به دنبال کم‌کاری در زمینه پرداختن به شخصیتی چون حضرت رسول(ص) در سینما هستند، مباحثشان را ریشه‌ای و دنباله‌دار مطرح کنند.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام مطالب مرتبط
