خودآگاهی معرفتی لازمه حمایت از علوم انسانی است

به گزارش ایکنا؛ مراسم افتتاحیه پنجمین طرح گفتمان نخبگان علوم انسانی با حضور سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور؛ حجت‌الاسلام ‌احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و حجت‌الاسلام حمید پارسانیا، عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، عصر امروز، یکشنبه 13 مردادماه، در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، کلیپ پیام تصویری آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی درباره اهمیت علوم انسانی و مفهوم علم دینی در این همایش پخش شد.

در ادامه این مراسم، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با بیان اینکه تمدن دو بعد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دارد، گفت: وجهه سخت‌افزاری تمدن در معماری، شهرسازی، سبک حمل و نقل در جامعه است. وجوه مختلفی که ابزار تولید، کشاورزی و صنعت را می‌سازد، همه از گونه‌های سخت‌افزاری هستند.

رشد علوم انسانی؛ موجب نهادسازی در جامعه

وی افزود: وجه نرم‌افزاری تمدن، توانش و بینش‌هایی است که به جامعه این قدرت را می‌دهد تا نیازهای خود را تأمین کند و معضلات را برطرف سازد. علم در تأمین وجهه نرم‌افزاری تمدن و هم سخت‌افزارانه آن می‌تواند ایفای نقش کند. البته اینکه علم جزء تمدن است یا فراتر از آن بحثی است که به آن نمی‌پردازم.

حجت‌الاسلام واعظی با بیان اینکه نقش علوم طبیعی در پیشرفت تمدن بسیار روشن است، تصریح کرد: رشد علوم طبیعی هم در توانش و بینش‌ها و جنبه نرم‌افزاری تمدن کمک می‌کند تا جامعه بر مشکلات فائق شود و هم بر خروجی آن که تولید علم است.

وی با تأکید بر اینکه تغییر سبک زندگی و معشیت مرهون علوم انسانی است، بیان کرد: رشد علوم انسانی موجب نهادسازی در جامعه می‌شود. اینکه جوامع به سمت پارلمان، نقش‌آفرینی احزاب، نهادسازی‌های نظارتی، شکل‌دهی نظام بروکراتیک و چابک‌سازی نظام اداری حرکت می‌کنند، همه اینها خروجی علوم انسانی است.

تمایز جنس حمایت‌ها در علوم انسانی

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم افزود: اصلاح سیستم بانکی، رشد بازرگانی بین‌المللی، سیستم‌های جدی در حوزه مبادلات و بازرگانی، ادغام انواع ماهیت‌های حقوق در علوم اقتصاد، پیشرفت علوم سیاسی، نشان می‌دهد که علوم انسانی در مغزها و کتاب‌ها نیست، بلکه خروجی عینی دارد. همان‌گونه که علوم طبیعی در فرمول‌ها خلاصه نمی‌شود و در تکنولوژی نمود دارد.

وی با تأکید بر اینکه خروجی علوم انسانی نهادسازی اجتماعی است، گفت: اگر می‌خواهیم پیشرفت اسلامی ایرانی داشته باشیم و گفتمانی اهداف انقلابی داریم که داشتن یک جامعه عادلانه و عاری از فساد است، جامعه‌ای که وفق ارزش‌ها سعادتمند شود، یکی از ابزارهای شکوفایی انقلاب علوم انسانی اسلامی است.

حجت‌الاسلام واعظی با بیان اینکه همانند علوم طبیعی، علوم انسانی نیز حمایت می‌خواهد تا رشد کند، اظهار کرد: در علوم طبیعی جنس حمایت‌ها تفاوت دارد؛ مثلاً حمایت از آزمایشگاه و لابراتورها و ابزار تحقیق و هایتک از جنس حمایت‌ها در علوم انسانی جنس نیست و با آن متفاوت است. در این علوم برای رشد و حمایت نیاز به خودآگاهی معرفتی داریم.

عطف توجه به مسائل بومی در گام سوم خودآگاهی معرفتی

وی در تعریف مراحل دست‌یابی به خودآگاهی معرفتی بیان کرد: مرحله نخست، درک عمیق از ابعاد و لایه‌های علوم انسانی است تا به جایگاه آن در نظام معرفتی بشر و تمدن‌سازی برسیم. مرحله دوم نیازمند خوانش انتقادی علوم انسانی موجود هستیم تا از حالت دلدادگی و انفعال و تقلید کور از علوم انسانی موجود خارج شویم.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم افزود: در مرحله بعدی نیازمند این هستیم تا به دنبال حل مسائل خودمان باشیم. اساساً علوم، نظریه‌پردازی‌ها و تولید علم برای پاسخ دادن به پرسش‌هاست. در نظریه‌پردازی، عالمان سیاسی بیشتر درگیر مسائل عینی جامعه موجود خود بودند. برای مثال، آثار جان لاک و هابز دقیقاً متأثر از از تحولات و جنگ‌های انگلیس است و شکل‌گیری لیبرالیسم برای رفع دغدغه‌های اجتماعی آنان است. بنابراین گام سوم نیازمند عطف توجه به مسائل بومی است.

وی با بیان اینکه در فضای فرهنگی اجتماعی و سیاسی کشور نیاز به نظریه‌پردازی داریم، گفت: گام چهارم شکل‌گیری نظریه‌پردازی برای مسائل داخلی است. جنس حمایت این است که کمک کنیم تا جامعه علمی عطف توجه کند، نگاه انتقادی و بومی‌سازی اتفاق بیفتد و چرخ‌دنده تولید علوم انسانی است.

حجت‌الاسلام واعظی با اشاره به برگزاری پنجمین طرح گفتمان نخبگان علوم انسانی تصریح کرد: این طرح مقدماتی است و گام‌های بعدی عملیاتی را باید شما بردارید و با خودآگاهی معرفتی وارد میدان حل مسئله شوید.

انتهای پیام