رونق اقتصادی؛ حلقه مفقوده رفع معضل بیکاری

اگر به وضعیت اشتغال و آمار آن نگاه کنیم حال و روز اشتغال امروز بدتر از دیروز است و گزارش‌های جدید مرکز آمار ایران که در این خصوص منتشر می‌شود نشانگر نرخ بالای بیکاری است و استان کرمانشاه در این بین بدون هیچ اغراقی رکورددار است. حال اگر مقوله بیکاری را به کناری قرار دهیم و به مسئله اقتصاد هم نگاهی بیندازیم آیا از آماری که نشان از رکود اقتصادی دارد می‌توان انتظار اشتغال داشت و آیا می‌توان یکی از اصلی‌ترین معضلات دیرینه اقتصادی ایران یعنی بیکاری را حل کرد، مطلب را دوباره اگر بخوانیم به یک نتیجه خواهیم رسید و آن اینکه حلقه مفقوده رفع معضل بیکاری رونق اقتصادی است که اگر حلقه اقتصاد و اشتغال را به هم مرتبط کنیم معضلی بزرگ به نام بیکاری حل خواهد شد.
در گفت‌وگویی که با یک استاد مدیریت دانشگاه داشتیم به‌دنبال راه‌های حل معضل بیکاری در استان کرمانشاه در گوشه و کنار ضعف‌های مدیریتی و عوامل سکون اقتصادی استان بودیم تا دیدگاه یک استاد اقتصاد به مقوله کارآفرینی و اشتغال و رونق اقتصادی را جویا شویم.

دلایل نرخ بالای بیکاری در استان کرمانشاه
سیامک حبیبی، استاد مدیریت بازرگانی دانشگاه کبیر غرب در خصوص یاد شده در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا کرمانشاه، گفت: یکی از دلایل اصلی بیکاری در استان کرمانشاه را باید در کمبود سرمایه‌گذارانی دانست که علاقه‌مند به فعالیت اقتصادی و تولیدی هستند و کمبود نیروهایی متخصص که بتوانند کار و تولید را به شکلی اقتصادی به سرانجام برسانند جستجو کنیم. البته اگر بخواهیم مسئله را به شکلی درست واکاوی کنیم باید به بافت فرهنگی جامعه اشاره کنم که در بحث مشارکت و تشکیل حلقه‌های اقتصادی با هم در تعارض هستند و نمی‌توانند یکدیگر را جذب و با یکدیگر همکاری نزدیک و مشارکتی داشته باشند.
وی با اشاره به عوامل اصلی بیکاری در استان کرمانشاه به نبود زیرساخت‌های فروش نیز اشاره کرد و افزود: زیرساخت‌های فروش در استان کرمانشاه بسیار ضعیف است و اگر در این بحث به بازارهای کرمانشاه نگاهی بیندازیم فروشگاه‌های بزرگ که در واقع حالتی از توزیع‌کننده با صرفه اقتصادی برای مصرف‌کنندگان محسوب می‎شوند وجود ندارد صرفاً دو فروشگاه زنجیره‌ای بزرگ در توزیع موادغذایی وجود دارد که مورد اعتراض خرده‌فروشان شده است. فروشگاه‌های خرد و به تعداد زیادی در اقتصاد ما وجود دارد که همین مسئله منجر شده که ثروت بین افراد زیادی تقسیم شود و این تعداد زیاد از افراد خرده فروش عملاً نمی‌توانند موتور پیش برنده‌ای برای ایجاد رونق اقتصادی باشند. حال اگر در بحث تولید هم این مقوله را پیگیری کنیم می‌بینیم بسیاری افراد سرمایه‌دار حاضر نیستند در کنار هم یک مجموعه بزرگ اقتصادی را با سرمایه‌گذاری مشترک راه‌اندازی کنند نتیجه این طرز تفکر در بافت فکری سرمایه‌داران منجر به معضل رکود در سرمایه‌گذاری در بخش تولید خواهد شد. همین بافت اجتماعی و نگاه به مقوله سرمایه‌گذاری مشترک باعث می‌شود که کارآفرینان کرمانشاهی همواره یک نفره در پی رسیدن و حل مشکلات اقتصادی‌اش باشد که عملاً امکان تدوام را از آن‌ها می‌گیرد و چون نمی‌توانند همانند یک تیم عمل کنند بحث کارآفرینی معمولا مقوله‌ای شکست خورده خواهد بود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در بحث یاد شده در قبل می‌توان گفت که مهم‌ترین مشکلی که در منطقه وجود دارد امر یاد شده است که معمولاً در استان‌هایی که رونق اقتصادی دارند عمدتاً مشکلات حاد مشارکت در سرمایه‌گذاری را ندارند چون روحیه همکاری و کارآفرینی همزمان وجود دارد.
حبیبی درادامه به یکی از مواردی که منجر به بیکاری و رکود اقتصادی در یک منطقه می‌شود اشاره و اظهار کرد: در کنار انبوه مشکلات در این بخش اگر نگاهی به کارآفرینی در استان داشته باشیم به شدت موانع دولتی و ادارای و فرهنگی مانع حرکت او به سمت جلو می‌شوند و اگر چند گزینه را در نظر بگیریم مهم‌ترین بخش آن فرهنگی است به‌ویژه در استان کرمانشاه؛ چراکه بسیاری از شرکت‌های تولیدی و خدماتی هستند که حاضر به استفاده از مشاوران و متخصصان مدیریتی و اقتصادی نیستند که به آن‌ها راهنمایی‌های لازم را بدهند که چطور در صنعت خود رقابت کنند و همین امر باعث می‌شود تا تعداد کارآفرینانی که به صنعتی وارد می‌شوند در یک بازه زمانی کوتاه با شکست مواجه می‌شوند زیرا خود را از نظر متخصصان اقتصادی و مشاوره‌های مدیریتی و بازاریابی بی‌نیاز می‌دانند و بعد از شکست دنبال مقصر می‌‍گردند که چرا حمایت لازم از کارآفرینان انجام نشده است.
وی با بیان اینکه در دنیا بحث تئوری نمایندگی مالک و مدیر کاملاً موضوعی پذیرفته شده است، گفت: ما در ایران مدیر مالک داریم و همین مسئله پاشنه آشیل مدیریتی است زیرا معمولاً مدیر مالک توانایی علمی و تخصصی را برای مدیریت ندارد و مدیر مالک معنایی ندارد ما باید بپذیریم که مدیر استخدام کنیم و تا زمانی که مدیران مجرب استخدام نکنیم نتیجه همین آشفته بازاری است که می‌بینیم بسیاری از کارگاه‌های صنعتی تعطیل شده و هدر رفت سرمایه فرد سرمایه‌گذار و وام‌های بانکی عدم استفاده از نیروهای متخصص و مشاوران با تجربه در تمام صنوف باعث می‌شود که بلافاصله یا حداقل بعد از سه یا چهار سال بسیاری از شرکت‌ها و صنوف ورشکسته شوند و برای گذران زندگی هم دچار مشکل شوند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه باید از مطرح نمودن بحث‌های غیرعلمی در مقوله اقتصاد و مدیریت جلوگیری کنیم افزود: اگر بحث علم و دانش روز دنیا مطرح است نباید از بحث‌های غیرعلمی و غیردانشگاهی استفاده کنیم و معنا و مفهومی ندارد که شاخه‌های دیگری را بدون پشتوانه علمی به آن اضافه کنیم. وقتی تخصص و دانش کافی در اختیار داریم تا کار را به بهترین شکل به انجام برسانیم نباید بحث‌هایی انحرافی را به علم مدیریت و اقتصاد اضافه کنیم و انتظار داشته باشیم معجزه رخ دهد وقتی می‌گوییم دانش و تخصص یعنی پشتوانه علمی و اضافه نمودن مفاهیم دیگر برداشت‌های شخصی است و جنبه علمی نخواهند داشت.
وی تصریح کرد: زمانی که فردی را می‌خواهیم استخدام کنیم باید به دنبال این باشیم که تخصص کافی در بحث مدیریت داشته باشد اگر خروجی دانشگاه فارغ‌التحصیلانی باشند که علم و تخصص داشته باشند و این افراد را در جای درست و مناسب به کار بگیریم سیستم به سمت بهبود حرکت خواهد کرد.
حبیبی به موانع و مشکلاتی اشاره کرد که هر یک از آن‌ها جامعه را بیشتر در مرداب بیکاری می‌کشاند و افزود: نظام اداری و دولتی باید با تنظیم قوانین حمایت از کارآفرینی مسیر را برای کارآفرین هموار کند تا دغدغه ذهنی صرفا سمت تولید و واحد اقتصادی و رقابت با رقبای موجود در صنعت و صادرات محصول نهایی باشد اما آنچه مشاهده می‌شود این است که قوانین و مقرارتی که در کشور وجود دارد موجب رونق تولید و حمایت از کارآفرینان نیست.
لزوم حمایت از سیستم کارآفرینی
این استاد دانشگاه به مشکلات در راه تولید اشاره و عنوان کرد: در بحث تولید نیاز است که فلسفه وجودی بسیاری از سازمان‌ها بازنگری شود اخذ مالیات، تخصیص آب و برق و گاز و خطوط مخابراتی همه این‌ها برای چه هدفی به وجود آمده‌اند آیا هدف غیر از این است که امور را راحت‌تر کنند و کارآفرینان را از مشکلات رهایی بخشند. اگر روح حمایت از کارآفرینی در سازمان‌های دولتی دمیده نشود چه کسی جرأت خواهد کرد کار اقتصادی انجام شود و اگر روحیه حمایت از کارآفرینی در سازمان‌های ما بوجود نیاید رفع معضلات اقتصادی، تولیدی و بیکاری محال خواهد بود.
وی تأکید کرد: افرادی که در پست‌های مدیریتی به کار گرفته می‌شوند باید با روحیه تولید و کارآفرینی آشنایی کامل داشته باشند و صرفا هدفشان گرفتن حقوق از یک اداره و سازمان نباشد. یعنی هدف و ذهن و فکر و کل نظام اداری به‌سمتی حرکت کند که نیاز به تولید و اشتغال را احساس و ضرورتی برای اجتماع بداند و این هدف برای تمام سیستم‌ها یکسان تعریف شده باشد در این صورت است که امکان دارد ما بتوانیم راه‌های رسیدن برای کارآفرینان و کسانی که می‌خواهند تولید کنند را باز کنیم.
حبیبی اظهار کرد: وقتی می‌بینیم که افراد زیادی بیکار هستند با یک واقعیت بدیهی مواجه هستیم یعنی رونق تولید وجود ندارد و این مسئله باعث می‌شود نیروهای متخصص برای کسب درآمد به شهری یا کشوری دیگر مهاجرت کنند که این رویکرد مهاجرتی باعث می‌شود به افراد متخصص و جامعه صدمات شدید وارد شود چرا که این افراد مجبورند با یک بافت فرهنگی جدید خودشان را هماهنگ کنند که همین مسئله افراد را دچار شوک فرهنگی خواهد کرد. و از طرفی دیگر استان از وجودشان محروم می‌شود و این مسائل درکنار یکدیگر چهره تولید و اجتماع را به تاراج می‌برد و منجر به معضلاتی گسترده می‌شود.
راه حل نجات استان از دام بیکاری
این استاد دانشگاه افزود: برای رهایی از معضلات بیکاری تمام سیستم اداری و دولتی باید در یک جهت و همسو و هم آهنگ باید عمل کنند و اگر این هماهنگی ریتم مناسبی نداشته باشند یعنی یک سازمان با سازمان دیگر هم جهت و همسو با تولید عمل نکنند منجر خواهد شد تا بحث تولید و اشتغال دچار مشکل و وقفه شود.
حبیبی تصریح کرد: اگر بدنبال رفع معضل بیکاری در استان هستیم نیازمند بکارگیری توانایی بخش خصوصی هستیم و برای این مسئله باید براساس توانایی و شایستگی و لیاقت و تخصص اقدام کنیم ضمن اینکه تیم‌های مشاوره‌ای که از دل استان و بومی و آشنا به مشکلات منطقه باشند می‌توانند با ارائه مشاوره‌های مناسب و کارشناسی معضلات و مشکلات را تبدیل به فرصت نمایند.
وی به بحث وام‌های کارآفرینی نیز اشاره و اظهار کرد: سازمان‌های دولتی و بانک‌ها باید وام را در اختیار کارآفرینان قرار دهند و اعتباری برای توسعه و رفع محرومیت اختصاص داده شود در راستای این مقوله در اختیار کارآفرین قرار گیرد و نظارت کاملی در بحث نحوه هزینه کرد این اعتبارات صورت بگیرد تا جلوی تخلفات احتمالی گرفته شود.
این استاد دانشگاه در پایان افزود: تا زمانی که هزینه ثابت و متغیر کارگاه‌های تولیدی و خدماتی بالا است نتیجه آن بیکاری و عدم استفاده بهینه از منابع خواهد بود. کمبود نظارت در بحث هزینه‌های ثابت و متغیرباعث از هم گسیختگی نظام اقتصادی می‌شود. اعمال نظرات شخصی کارشناسی نشده باعث مشکلات عدیده امروز شده است چرا که براساس شایستگی‌ و تخصص عمل نکرده‌ایم و بزرگترین دردی که داریم این است که افراد متخصص در جایگاه خود قرار نگرفته و از نظراتشان بهره نگرفته‌ایم.
اما اکنون آیا زمان آن فرا رسیده است که از کارشناسان اقتصادی و مدیریتی استان که از بضاعت علمی و دانشی برخوردارند دعوت شود تا به عنوان بازوهای تخصصی برای درمان رکود تولید و رفع بیکاری استان نسخه ای جامع تجویز کنند.
انتهای پیام