اقتصاد دانش بنیان باید از مسیر دانشگاه‌ها پیگیری شود
گروه دانشگاه: فرهادی در جمع رؤسای دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری گفت: دانشگاه‌ها باید در راستای تحول و توسعه اقتصادی کشور قدم بردارند و در این راستا، اقتصاد دانش‌بنیان باید از مسیر دانشگاه‌ها پیگیری شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری امروز، هفتم دی در چهارمین اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در دولت یازدهم با اشاره به فعالیت بیش از 2600 دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی در کشور اظهار کرد: حدود 70 هزار نفر عضو هیئت علمی و همچنین چهار میلیون و 600 هزار دانشجو در دانشگاه‌های کشور به تدریس و تحصیل اشتغال دارند و وظیفه و مأموریت اصلی ما دانشگاهیان در قبال این دانشجویان، ارائه آموزش مناسب، تربیت نیروی انسانی، ارائه راهکارهای مهارت اندوزی و چگونگی تولید ثروت از علم است تا این جوانان فرهیخته بتوانند به راحتی وارد بازار کار شوند و در آینده اداره امور کشور را به نحو احسن به عهده بگیرند.
فرهادی افزود: وظیفه اصلی ما تربیت نیروی کار آفرین و ایجاد دانشگاه‌های نسل سوم یعنی دانشگاه‌های کارآفرین است البته این به معنای نفی آموزش نظری نیست بلکه مرحله‌ای فراتر از آن است و دانشگاه کار آفرین دانشگاهی است که از حالت جدا افتادگی از جامعه خارج شده و به سازمانی هوشمند، کامل و سامان‌یافته تبدیل می‌شود که در ارتباط کامل با بخش صنعت بوده و به‌طور همه جانبه به رفع معضلات و نیازهای کشور می‌پردازد.
وزیر علوم در ادامه با بیان اینکه مشکل عمده ما در این مسیر عدم ارتباطات کافی میان مراکز آموزش عالی است، گفت: یکی از برنامه‌های ما برقراری ارتباطی مستحکم ما بین مراکز آموزش عالی و ستاد وزارت علوم است و اینکه با توجه به قوانین و مقررات، اسناد بالا دستی و مأموریت و مسئولیت حوزه آموزش عالی، بیش از پیش وظایف و اختیارات به دانشگاه‌ها محول شود و همانند سایر کشورها، دانشگاه‌های ما نیز با داشتن هیئت‌های امنا، راحت‌تر و آزادتر به انجام امور و مسئولیت‌های خود بپردازند.
لزوم بازنگری برخی از قوانین و مقررات آموزش عالی
وی همچنین با تأکید بر لزوم بازنگری برخی از قوانین و مقررات آموزش عالی جهت سهولت انجام امور گفت: رتبه علمی ایران تاکنون در رتبه‌بندی‌های جهانی مناسب بوده و باید جهت ارتقای بیشتر آن تلاش کنیم و لازمه این مهم، ایجاد یک جهاد علمی است تا انتظارات جامعه با توجه به اسناد بالا دستی و حاکمیت گفتمان علم و فناوری که مطلوب مقام معظم رهبری است ، بیش از پیش برآورده شود.
فرهادی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به جامع و کامل بودن اسناد بالادستی در حوزه آموزش عالی گفت: ما باید در راستای این اسناد، برنامه‌های عملیاتی و اجرایی مناسب داشته باشیم و در این راستا از این پس توسعه کمی باید تا حد زیادی متوازن و هدفمند باشد زیرا با توجه به توسعه بی رویه مراکز آموزش عالی در گذشته، هم‌اکنون با حدود 800 هزار صندلی خالی در دانشگاه‌ها مواجه هستیم و این نشان می‌دهد که فعلا نیازی به تأسیس مراکز آموزش عالی در کشور احساس نمی‌شود.
وی همچنین در خصوص ایجاد محیط های با نشاط در دانشگاه‌ها گفت: محیط دانشگاه‌های ما باید با نشاط ، پرتحرک و توأم با آرامش باشد و از مواردی از قبیل هیاهوی سیاسی و سیاست‌زدگی پرهیز شود و در حقیقت ما باید افق دید بالاتری داشته باشیم و به انجام تحولات بزرگ در کشور در زمینه‌های مختلف بیندیشیم.
وزیر علوم افزود: بهتر است که در دانشگاه‌ها مسائل مهم کشور از قبیل توسعه اقتصادی، نیاز های کشور حل معضلاتی همچون فقر، تهاجمات فرهنگی، رفع خشونت، امنیت اجتماعی و حتی مسائل هسته‌ای و مواردی از این قبیل در قالب کرسی‌های آزاد اندیشی به بحث و تبادل نظر گذاشته شود و این کرسی‌ها باید بیش از پیش فعال شوند و در بستری آرام و با نشاط مسائل مهم کشور مورد بحث و بررسی دانشگاهیان قرار گیرد.
فرهادی با بیان اینکه همه دانشگاه‌های ما در یک ردیف نیستند، گفت: ما نیازمند رتبه‌بندی دانشگاه‌ها هستیم و برای مأموریت گرا شدن دانشگاه‌ها حتماً باید به این امر توجه شود تا هریک از دانشگاه‌های ما در یک زمینه تخصصی مطرح و قطب علمی شوند.
وزیر علوم با تأکید بر آمیختگی آموزش‌های دانشگاهی با مسائل فرهنگی گفت: حاصل این نوع آموزش دانشگاهی تربیت افرادی فرهیخته، جامع‌نگر و ماهر خواهد بود که با آشنایی با مباحث کار آفرینی در خدمت جامعه خواهند بود که نه تنها نیازمند استخدام دولت نیستند بلکه با کارآفرینی منشأ خدمات ارزنده در حل مشکلات کشور خواهند کوشید؛ لذا توجه معاونت آموزشی و شورای گسترش به ایجاد رشته‌هایی با محتوای کار آفرینی ضروری است.
فرهادی در ادامه سخنان خود بر توجه بیشتر به حوزه علوم انسانی تأکید کرد و گفت: خوشبختانه شورای تحول علوم انسانی که با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفته، با همکاری شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم کارهای ارزنده‌ای صورت داده‌اند و بهتر است این رشته‌ها ابتدا در دانشگاهی همچون دانشگاه علامه طباطبایی به شکل پایلوت اجرا شود و سپس به سراسر دانشگاه‌ها تسری یابد.
وزیر علوم ضمن تأکید بر ایجاد مراکز رشد علوم انسانی گفت: در خصوص ایجاد مناطق ویژه علم و فناوری در کشور در حال برنامه‌ریزی هستیم.
فرهادی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص مسائل مالی دانشگاه‌ها گفت: بنا بر اطلاعات به‌دست آمده بسیاری از تجهیزات آزمایشگاهی دانشگاه‌ها فرسوده شده و نیاز به تجهیزات و امکانات جدید و مناسب داریم و در این راستا در حال حاضر فعال بودن و ارائه سرویس آزمایشگاه‌های مرجع مدنظر هستند. به‌طور مثال همین سازمان پژوهش‌های علمی صنعتی ایران یکی از بزرگترین مراکز دارنده آزمایشگاه‌های مرجع به‌شمار می‌رود و از اول پیروزی انقلاب اسلامی مأموریت اصلی آن نیز همین بوده است و در حال حاضر می‌تواند مورد استفاده پارک‌های علم و فناوری و شرکت های دانش بنیان قرار بگیرد.
وی افزود: در زمینه بازسازی آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها با کمبود مالی مواجهیم و با توجه به برآوردی که معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم انجام داده، حدود دو میلیارد دلار اعتباربرای تجهیز این آزمایشگاه‌ها مورد نیاز است که تأمین یک باره آن واقعاً مقدور نیست.
فرهادی گفت: همچنین دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی برای تأمین منابع و نشریات علمی حدود 50 میلیون دلار بدهی دارند و عدم دسترسی به منابع علمی در رشد علمی دانشگاه‌ها تأثیر منفی دارد زیرا به نوعی ابزار پژوهش علمی است؛ لذا باید اعتبار مورد نیاز این بخش نیز به نوعی تأمین شود.
وی با اشاره به رشد مناسب بودجه آموزش عالی کشور برای سال 94 گفت: با این وجود و با توجه به جمع شدن کمبودها از سال‌های گذشته و حجم وسیع این کمبودها ما تا پایان امسال هم با مشکلات مالی مواجه هستیم که با نشست‌هایی با مسئولان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در خصوص رفع برخی از این مشکلات مذاکره شده است.
ضرورت همراهی بیشتری با مسئولان دانشگاهی
وزیر علوم افزود: ما باید با مشارکت با دانشگاه‌ها و حضور فعال در درون دانشگاه‌ها و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و تشریک مساعی مشترک به سمتی حرکت کنیم که در تمام زمینه‌ها خصوصا کیفی‌سازی موفق عمل کنیم؛ لذا ضروری است مسئولان وزارت علوم در محیط‌های دانشگاهی حضور بیشتری داشته و همراهی بیشتری با مسئولان دانشگاهی داشته باشند.
همچنین تأکید بر همکاری و تعامل بیشتر دانشگاهیان و خانواده آموزش عالی با دولت، مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر مراکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کشور نکته دیگری بود که فرهادی بر آن اشاره کرد.
