«غریب» فیلمی قابل تأمل در سینمای دفاع مقدس است + صوت و فیلم

سینمای دفاع مقدس در پرداختن به سرداران جنگ آن‌طور که انتظار می‌رفت، نتوانسته موفق باشد حتی در کارهایی که در آنها فرماند‌هان و شهدا محور بوده‌اند هم نگاهی جامع و کامل به موضوع را شاهد نبوده‌ایم. در این میان استثناهایی وجود دارد که نگاهشان به جنگ کاملاً منطبق بر باورهای دینی و ملی است. «غریب» مثال بارز این ادعاست. در این رابطه در ایکنا گفت‌و‌گویی با حسین سلطان‌محمدی؛ منتقد و کارشناس سینما انجام داده‌ایم.

ایکنا - فیلم سینمایی «غریب» دومین تجربه محمدحسین لطیفی کارگردان سینمای در حوزه دفاع مقدس است. وی در کار اول خود «روز سوم» نگاهی زیبا به دفاع مردم خرمشهر دارد. این سینماگر در کار جدید خود بار دیگر موضوعی انسانی در حوزه جنگ را مد نظر قرار داده است.

یکی از موضوعات مرتبط با جنگ که همیشه ضروری است به آن پرداخته شود اما خیلی کم در سینما و تلویزیون مورد نظر بوده، توجه به فرماندهان جنگ است. عمده فرمانده‌های جنگ با پیشینه خیلی کم نظامی  و با هویت‌های دانشجویی وارد جنگ شده و تخصص خیلی خاص نظامی نداشتند. این افراد در جنگ فرمانده شده و جنگ را پیش می‌برند. آنها آن چیزی که در جنگ آموختند را به عنوان یک فرمانده مسلمان ملی و میهنی از خود ارائه کردند. با همه تنوع‌ و تناقض‌هایی که وجود دارد این فرمانده‌ها مبارزه کرده تا به اهداف خود برسند اما پرداختن به این افراد در سینما و تلویزیون کم‌رنگ بوده است.

ایکنا – کردستان محلی پرتنش بعد از پیروزی انقلاب بوده است. در این رابطه آنگونه که باید کار نشده کمی درباره این موضوع توضیح دهید؟

درباره کردستان ما شهید کاوه را داشتیم که کاری با محوریت ایشان ساخته شده است هرچند هنوز جا دارد کار شود. درباره شهید چمران و حادثه پاوه هم فیلمی ساخته شده است. اصولاً درباره اقلیم کردستان نسبت به آن چیزی که درباره جنوب فیلم ساخته شده کار بسیار کمرنگ‌تر بوده است برای همین کار در این عرصه دارای اولویت است. هر فیلمی در این عرصه می‌تواند هم هشداردهنده باشد هم آموزنده.

در «غریب» که اتفاقاً کار بسیار خوبی است می‌شد بیشتر به این نکته توجه کرد چرا این شهید به مسیح کردستان معروف شده است. در چنین وضعیتی شهید بروجردی بخشی از حضورش در کردستان می‌شد بیشتر مورد پردازش قرار گیرد. اینکه چگونه وی به عنوان فردی عادی وارد سپاه و در ادامه به فرمانده جنگ تبدیل شد. به هر حال فیلمسازی درباره شهدا از جمله شهید بروجردی با هر نقطه قوت و ضعفی اقدامی درخور توجه است.

این فیلم در طراحی چهره به ویژه چهره‌پردازی شهید بروجردی بسیار موفق عمل کردند. موفقیت در این حوزه نشان می‌دهد ما پیشرفت چشمگیری داشته‌ایم. انتخاب بازیگر در این فیلم هم از دیگر اتفاقات مثبت این فیلم است. بابک حمیدیان در «غریب» بازی بسیار زیبایی از شهید بروجردی از خود نشان می‌دهد.

جالب است اکثر فرماندهان جنگ آدم‌هایی عادی بودند که در موقعیتی خاص قرار گرفته و تبدیل به فرماندهی لایق و توانا شدند. این موضوع دو پیام برای دو گروه دارد. ابتدا برای جوانان تا به آنها بگوید آنها نیز می‌توانند تبدیل به چنین الگوهایی شوند. همچنین برای مدیران و مسئولان تا به آنها بگوید چگونه باید جامعه را به سمت الگوهای اسلامی هدایت کنند.

شهید بروجردی از انسان‌هایی بوده که منافع شخصی را در راه اسلام، میهن و انقلاب فردا کرد. وی مقتدایش حضرت امام (ره) بود و همیشه سعی کرد خود را خرج ایشان کند نه اینکه امام(ره) را خرج خودش. این موضوع به خوبی در «غریب» تصویر شده است. از این دیدگاه این فیلم اثری شایسته در سینمای امروز کشورمان محسوب می‌شود.

گفت‌و‌گو از داوود کنشلو