قبل از فروش چرخ خیاطی به این نکات دقت کنید!

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حسینعلی رحمتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث، یادداشتی در کانال تلگرام خود به رشته تحریر درآورده که متن آن را در ادامه می‌خوانید؛

خبر به سرعت در فضای مجازی می‌پیچد: «در چرخ خیاطی‌های قدیمی نوعی جیوه قرمز وجود دارد که بسیار سمی است و هر گرم آن چند میلیارد می‌ارزد چون برای صنایع نظامی کاربرد دارد». به دنبال آن در سایت‌های خرید و فروش شاهد آگهی‌های فراوانی هستیم که این چرخ را با قیمت‌های نجومی برای فروش عرضه کرده‌اند، و افرادی هم بلافاصله از غریبه و آشنا سراغ چرخ خیاطی می‌گیرند. به این ترتیب مشاهده می‌کنیم خبری که با اندکی تامل می‌شد غیرواقعی بودنش را فهمید، و به طور رسمی هم تکذیب شد(خبرگزاری مهر، 23 بهمن 1401) چگونه توانست افراد زیادی را به خود جذب کرده و به تکاپو وادارد.

تولید و توزیع اخبار نادرست و شایعات بی اساس به دلایل گوناگونی می‌تواند انجام شود. از شوخی و سرِ کار گذاشتن دیگران گرفته، تا قصد آزار و اذیت، سوءاستفاده‌های سیاسی، و بالاخره سودجویی و كلاه برداری. در همین مورد چرخ خیاطی افراد سودجود چرخ خیاطی‌های قدیمی را با قیمت‌های نجومی در پلتفرم‌های انتشار آگهی برای فروش قرار دادند و قیمت‌های ۲۰۰-۳۰۰ میلیون تومان تا ۳-۴ میلیارد تومان هم برایش مقرر کردند.

هرچند بسیاری از کاربران به چنین خبرهایی اعتنا نمی‌کنند ولی ‌ تجربه نشان داده متاسفانه کاربرانی هم هستند که آنها را جدی می‌گیرند. عوامل مختلفی در پذیرش خبرهایی از این دست نقش دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به نداشتن سواد رسانه‌ای کافی در استفاده از فضای مجازی، ساده لوحی، زودباوری و گاه حماقت، طمع‌ورزی، داشتن مشکلات اقتصادی، تنبلی و میل به کسب ثروت بادآورده را نام برد.

پذیرش عجولانه و اعتماد به هر مطلبی که در فضای مجازی می‌بینیم می‌تواند پول و سرمایه ما را به باد دهد، آبرو و اعتبارمان را خدشه‌دار کند، ما را به دام قضاوت نادرست درباره دیگران بیاندازد، امنیت روانی خودمان و جامعه را از بین ببرد، به بی‌اعتمادی در جامعه دامن زند، و موجب تضییع حق الناس شود.

در مواجهه با هر گونه خبر و ادعایی که در فضای مجازی منتشر می‌شود، ابتدا عقل، این نعمت خدادادی را به کار بیاندازیم، که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «از عقل راهنمایی بخواهید تا هدایت شوید، و از دستور آن سرپیچی نکنید که پشیمان می شوید؛ اسْتَرْشِدُوا العَقْلَ تُرْشَدُوا وَلا تَعْصُوهُ فَتَنْدَمُوا» (بحارالانوار، ج9/ص96).

بنابراین، قبل از هراقدامی از خود بپرسیم:
آیا این مطلب را فرد شناخته شده و مطمئنی گفته است؟
آیا کانال یا سایت معتبری منتشر کرده است؟
آیا آنچه گفته با عقل جور در می‌آید؟
آیا افراد و منابع معتبر دیگری هم آن را تایید کرده‌اند؟
آیا «اطلاع» از این مطلب برای من فایده‌ای دارد؟
آیا «اقدام» درباره آن به من یا دیگران ضررهای مادی یا معنوی وارد نمی‌کند؟

برای یافتن پاسخ به سوال‌های بالا می‌توان با افراد آگاه و متخصص هم مشورت کرد، یا دست کم در اینترنت یک جست و جوی ساده انجام داد.

آنچه گفته شد وظیفه کاربران بود، اما دیگر مرتبطان با فضای مجازی، مانند پلیس فتا، متخصصان اخلاق رسانه، و مدیران سایت‌های خرید و فروش هم هرکدام در این زمینه وظایفی بر عهده دارند که بایستی به آن عمل کنند.

فضای مجازی هر روز و هر لحظه شاهد انتشار مطالب دروغ یا شایعات بی اساس است. اگر تفکر انتقادی خود را تقویت نکنیم و شخصیت اخلاقی‌مان را تعالی نبخشیم، چرخ خیاطی كه هیچ، ممكن است دنیا و آخرت خود را هم بر باد دهیم.