سوره انفال؛ تبیین مفهوم واقعی جهاد در اسلام

به گزارش ایکنا، نام هشتمین سوره قرآن کریم «انفال» است؛ این سوره مدنی است و 75 آیه دارد و در جزءهای ۹ و ۱۰ قرآن قرار گرفته است. واژه انفال به معنای غنیمت دادن است و نامگذاری سوره به این نام به دلیل استفاده از این واژه در نخستین آیه و بیان احکام آن است. سوره انفال به احکام فقهی انفال و ثروت‌های عمومی، خمس، جهاد، وظایف مجاهدان، رفتار با اسیران، ضرورت آمادگی‌های رزمی و نشانه‌های مؤمن اشاره کرده است.

این سوره پس از نخستین جنگ مسلمانان با مشرکان یعنی جنگ بدر نازل شده. واقعه مهمی‌ چون‌ جنگ‌ بدر که‌ نخستین‌ جهاد مسلمانان‌ است‌، نیاز به دستورهایی درباره جنگ و رویدادهای پس از آن مانند رفتار با اسیران و تقسیم غنیمت‌ها دارد.

«وَإِن جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ؛ اگر به صلح گراييدند، تو [نيز] بدان گراى و بر خدا توكل نما كه او شنواى داناست» (انفال، 61). این عبارات که به آیه صلح مشهور شده است، بدون قید و شرط، صلح را در مقابل صلح‌گرایی در جنگ مطرح کرده است که نشان‌دهنده اهمیت آن است.

این آیه نشان می‌دهد که اسلام جنگ را اصل قرار نداده و تا جایی که امکان دارد در پی برقراری صلح است. البته در آیات دیگری از قرآن، مسیر سوءاستفاده دشمنان از این رویکرد مسلمانان مطرح شده است.

هدف اصلی سوره انفال بیان شرایط استفاده مؤمنان از کمک‌های غیبی الهی است که مهم‌ترین شرط آن اطاعت از خدا و پیامبرش است و در کنار آن به نتایج این اطاعت و سرپیچی از فرمان خدا اشاره می‌کند. همچنین بر این مسئله تأکید دارد که خداوند به وعده‌هایی که داده، قطعاً عمل می‌کند.

در این سوره به مسائلی نظیر لزوم آمادگى رزمى، سیاسى و اجتماعى براى جهاد در هر زمان و مکان تأکید شده است و در کنار احکام جنگی، سایر موضوعات مالی میان مسلمانان را نیز مورد توجه قرار داده است.

ماجرای هجرت پیامبر اسلام(ص) از مکه به مدینه موضوع دیگری است که در این سوره آمده، همچنین افرادی که برای رضای خدا و با اعتماد به خدا و پیامبر هجرت کردند، تحسین شده‌اند.