هنرمند قرآنی سرزمین آفتاب؛ از تشرف به اسلام تا آثاری که در موزه مالزی ماندگار شد + فیلم و عکس

به گزارش ایکنا، فؤاد کوئیچی هوندا در سال 1946 میلادی در توکیو، پایتخت ژاپن به دنیا آمد و در سال 1973 از دانشگاه زبان‌های خارجی این شهر در رشته زبان عربی فارغ‌التحصیل شد.

او در شرکت نقشه‌برداری زمینی و هویی «باسفیک» ژاپن مشغول کار شد و به عنوان نماینده این شرکت و مترجم به عربستان سفر کرد و 5 سال در آنجا ماند و سخت مشغول کار شد.

کمی بعد به آثار هنری برخی خوشنویسان عرب علاقه‌مند شد و از اساتید فن خواست این هنر را به او یاد داده و او را راهنمایی کنند. فؤاد در راستای مأموریت‌های کاری سفرهایی به لبنان، یمن و لیبی نیز داشت و نقشه‌های جغرافیایی این کشورها را ترسیم کرد و طی پنج سال حضور خود در کشورهای عربی، خوشنویسی عربی را با تلمذ در محضر خوشنویسان بومی و خوشنویس مشهور ترکیه‌ای استاد «حسن چلپی» آموخت.

زمانی که به ژاپن بازگشت، مطالعه‌اش درباره اسلام را ادامه داد و در این مسیر ار قرآن و کتب اسلامی ترجمه‌شده کمک گرفت و سرانجام به اسلام گروید.

وی درباره مسلمان‌شدن خود ‌می‌گوید: «به دین اسلام گرویدم تا جوهره این دین را به بهترین وجه درک و بتوانم خداوند را بهتر احساس کنم».

این هنرمند ژاپنی توانایی بسیار بالایی در خوشنویسی عربی دارد و چندین تابلو از آیات قرآن را تاکنون خطاطی کرده است. او جایزه مسابقه بین‌المللی خوشنویسی عربی در استانبول و جوایز بین‌المللی دیگری را از آن خود کرده و در سال 2000 نیز گواهینامه و اجازه‌نامه خوشنویسی عربی را از استادش حسن چلپی دریافت کرد.

این خطاط سرزمین آفتاب تابان، زبان عربی را مدت‌ها پیش آموخته است و قرائت قرآن به زبان عربی او را ترغیب کرده که خوشنویسی عربی را تجربه کند، او خوشنویسی عربی را «موسیقی بدون صدا» توصیف می‌کند.

«هرم مصلی» و آیه 13 حجرات

یکی از آثار هنری چشم‌نواز فؤاد هوندا، تابلوی «هرم نماز(Prayer Pyramid)، به عربی هرم مصلی» است که در نمایشگاه «رُز صحرا» در شهر «کاواساکی» ژاپن به نمایش درآمد و شامل هرمی آبی‌رنگ با هاله‌ای سفید‌رنگ است که در آن آیه 13 سوره حجرات «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ» به زیبایی هر چه تمام‌تر خوشنویسی شده است.

فؤاد هوندا در کنار تابلوی «هرم مصلی»

بنا به گزارش «میدل ایست آنلاین» وی زیبایی‌های هنر خوشنویسی عربی را ترسیم کرده و هنر او کتابت با سیستم‌های کامپیوتری مدرن با فونت‌های مختلف را از یاد ما می‌برد؛ سیستم‌هایی که میان ما و معنویت خوشنویسی عربی و زیبایی‌های آن فاصله انداخته است.

آثار این خوشنویس ژاپنی فضای بخش‌های مختلف اماکن مذهبی و گنبدهای مقبره‌ها، کلیساها و مساجد را در گذشته و حال یادآوری و میراث اسلامی و عربی را برای مخاطب زنده می‌کند.

او اخیرا در 31 امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب ابوظبی برنامه‌ای اجرا و در آن آثاری را خوشنویسی کرد که عشق و علاقه‌اش به قرآن کریم، لفظ جلاله الله، بسم الله الرحمن الرحیم، محمد(ص) را نشان می‌داد و این هنرنمایی برای حاضران خیره‌کننده بود.

فؤاد هوندا خوشنویسی را از یک نقطه سیاه آغاز می‌کند و بعد آن را بر کاغذ سفید ادامه داده و قلم را بالا و پایین کرده و اثری زیبا را خلق می‌کند.

هوندا درباره ریزه‌کاری‌های خوشنویسی عربی تحقیق کرده و به این نتیجه رسیده است که به خطوط عربی می‌توان عمیق‌تر نگاه کرد و آن را چند بعدی دانست.

خوشنویسی آیات قرآن بر تابلوی «صحرای سرخ»

او ابتدا یک خوشنویس و پژوهشگر در حوزه خوشنویسی عربی بود و تجارب خود را برای تحلیل شکل‌های مختلف این نوع خوشنویسی به کار برد و به این نتیجه رسید که خوشنویسی عربی یک نوع تصویرسازی است و می‌توان کلمات را در آن مانند یک جسم از زوایای مختلف مورد توجه قرار داد و بازنویسی کرد.

وی می‌گوید: قلم را با استفاده از نوک انگشت شست و اشاره، می‌چرخانم تا حرکت دورانی قلم را پیش‌بینی و پیدا کنم؛ زیرا نمی‌توان تنها با در دست گرفتن قلم و پیروی از شکل حرف، حرکت زیبایی را در خط عربی ترسیم کرد.

فؤاد می‌افزاید: در خوشنویسی لازم است حرکت خط را با چرخاندن مدام قلم با دقت زیاد دنبال کرد، زیرا در غیر این صورت خودکار دچار سکته و توقف می‌شود.

قلم؛ ابزار کسب معرفت

وی تأکید می‌کند قلم نقش مهمی در هنر خوشنویسی عربی ایفا می‌کند و در اسلام ابزاری مقدس است؛ در حدیث نبوی اولین چیزی که خداوند خلق کرده، قلم است، در برخی آیات قرآن از جمله سوره علق(آیه 1 تا 5)، از قلم یاد شده و آمده است: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ، خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ، اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ، الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ، عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ»، در سوره قلم(آیه 1) نیز خداوند به قلم قسم یاد کرده و آمده است «وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ»ريال بنابراین با استناد به قرآن باید بدانیم که قلم تنها ابزار نوشتن نیست؛ بلکه نماد کسب معرفت و حکمت است.

آیات قرآن بر تابلوی «صحرای آبی»

این خوشنویس ژاپنی معتقد است در خوشنویسی قلم باید به قدر کافی جوهر داشته باشد تا خوشنویس بتواند یک خط طولانی را به راحتی و یک ضرب و بدون توقف برای برداشتن دوباره جوهر خوشنویسی کند؛ این بدین معناست که اگر در میانه راه برای نوشتن نیمه پایین یا بالای یک خط طولانی، نیازمند برداشتن دوباره جوهر شدیم، حرکت صاف و روان و زنده خط خراب می‌شود.

وی می‌گوید در قلم‌های نی یا خیزران(بامبو) نمی‌توان جوهر زیادی برداشت؛ در حالی که براش‌های خوشنویسی ژاپنی ـ چینی مقدار زیادی جوهر را در خود نگه می‌دارد؛ برای جبران این نقص در قلم عربی، شیارهای کوچکی را در کنار قلم از نوک آن سوراخ کردم تا با کشش سطحی مایع جوهر، جوهر تا حدودی در داخل شیارها باقی بماند.

او همچنین یک تیغه فلزی نازک به یک طرف نوک قلم وصل کرده تا جوهر برای نوشتن در قلم بماند و بدین ترتیب توانسته است بدون توقف و برداشتن مجدد جوهر، برای مدت طولانی خوشنویسی کند.

این تازه‌مسلمان ژاپنی همواره در جستجوی ابعاد و ظرفیت‌های جدید در هنر خوشنویسی عربی است، او می‌گوید: خیلی به زیباترکردن خوشنویسی عربی علاقه‌مندم و سعی دارم آن را در مناسب‌ترین شکل ممکن قرار دهم و هنری ترکیبی از رنگ، شکل و طراحی را به وجود آورم، آرزو دارم که مردم مناطق مختلف جهان را در زیبایی‌های خط عربی سهیم کنم.

ترسیم معانی قرآن در خوشنویسی

هوندا درباره علاقه خود به قرآن و زبان عربی نیز تأکید می‌کند: زمانی که قرآن را به عربی می‌خوانیم، کلمات زیادی با معانی عمیق در آن می‌یابیم و هنر من ابزاری برای ترسیم معانی این کلمات است و تلاش می‌کنم که در آن زنگ‌ها و طرح‌های هماهنگی بیابم. طراحی از ذات و طبیعت انسان در خاورمیانه الهام می‌گیرد؛ در حالی که در ژاپن چنین نیست.

این هنرمند ژاپنی یادآور می‌شود صحنه رعد و برق در بیابان بسیار شگفت‌انگیز است، زمانی  که این پدیده در آسمان اتفاق می‌افتد، منشأ خیر و برکت است و بعدش باران می‌آید، من با این چیزها وجود خدا را احساس می‌کنم؛ زندگی‌ام در خاورمیانه دیدگاهم نسبت به جهان را تغییر داد و باعث شد عزمم را جزم کرده و این دیدگاه را با زبان هنر منتقل کنم و همین مسئله مرا به فعالیت بیشتر و ثبات قدم در راه تولید آثار هنری سوق داده است.

او در خوشنویسی رنگ سیاه را به کار می‌برد و در هنرهای تجسمی به رنگ آبی پناه می‌برد و معتقد است آبی، رنگ آسمان است و با رنگ دریاها و اقیانوس‌ها و دیگر پدیده‌های طبیعی همخوانی دارد.

اثری به نام «کشتی نوح»

هوندا ادامه می‌دهد سؤالی که همیشه ذهنم را به خود مشغول کرده بود این بود که دلیل بودنم در روی زمین و هدفم از این زندگی چیست، همیشه برای یافتن پاسخ این سؤال تلاش و در دهه 20 زندگی خیلی به آن فکر می‌کردم، نتوانستم به جواب برسم اما اکنون فکر می‌کنم فرصتی برایم مهیا شده تا از طریق خوشنویسی عربی به آن برسم. من تفکرات و ایده‌های زیادی در ذهن دارم که خیلی دوست دارم به جهانیان منتقل شود و تا زمانی که زنده‌ام برای رسیدن به این هدف تلاش خواهم کرد.

درخشش در ابوظبی و چاپ «نور علی نور»

فؤاد کوئیچی هوندا در نمایشگاه بین‌المللی کتاب 2022 ابوظبی فعالیت جالب توجهی داشت و با خوشنویسی آیات قرآن نظر بسیاری از بازدیدکنندگان را به خود جلب کرد.

مرکز زبان عربی ابوظبی در اداره فرهنگ و گردشگری این شهر با مشارکت موزه آثار اسلامی مالزی به منظور پاسداشت فعالیت‌های وی کتاب «نور علی نور» منتشر کرد؛ کتابی دو زبانه(عربی ـ انگلیسی) که در این نمایشگاه رونمایی شد.

فیلم حضور فؤاد هوندا در نمایشگاه کتاب ابوظبی

علی بن تمیم، رئیس مرکز زبان عربی ابوظبی در مراسم رونمایی از این کتاب گفت: عشق و علاقه هوندا به خط عربی، بی حد و مرز است، او به زیباترین شکل مجموعه‌ای بی نظیر از آثار هنری عربی ـ اسلامی را خلق کرده که در موزه آثار اسلامی مالزی در کوالالامپور نگهداری می‌شود.

فؤاد هوندا در نمایشگاه بین‌المللی کتاب ابوظبی

وی افزود: ما در مرکز ابوظبی به انتشار کتاب «نور علی نور» با مشارکت موزه آثار اسلامی مالزی افتخار می‌کنیم، این کتاب تجارب هوندا و جهان معنوی، فکری و فلسفی او را ترسیم می‌کند. ما اطمینان داریم انتشار این کتاب دروازه افزایش همکاری‌ها و تجارب ارزشمند برای معرفی زبان عربی در عرصه بین‌الملل است.

سید محمد البخاری، مدیر موزه آثار اسلامی مالزی نیز گفت: ما افتخار می‌کنیم که در ارائه اثری دو زبانه با هدف تجلیل از فعالیت‌های هنری فؤاد هوندا، خوشنویس ژاپنی سهیم هستیم.

وی بیان کرد: خرسندیم که این کار با همکاری مرکز زبان عربی ابوظبی انجام شده و امیدواریم ما با همکاری این مرکز در تقویت نگاه جهانی به هنرهای عربی و خوشنویسی اسلامی سهیم باشیم.

گزارش از زهرا نوکانی