پیری جمعیت و آثار زیان‌بار اقتصادی
اگر پیری جمعیت اتفاق بیفتد، صندوق‌های بازنشستگی ورشکست خواهند شد، بحران نیروی کار دامن کشور را خواهد گرفت و باید نیروی کار خارجی وارد کنیم، دشمن جرئت حمله به ایران را خواهد داشت و مشکلات و معضلاتی دیگری از قبل پیری جمعیت دامن کشور را می‌گیرد.
مدت‌هاست که ایران وارد دوره میانسالی شده، درصورتی‌که اگر از سال‌های گذشته هشدار جدی رهبر معظم انقلاب و کارشناسان دلسوز کشور جدی گرفته می‌شد، هرگز شاهد روشن شدن زنگ خطر پیری و کاهش جمعیت نبودیم. متأسفانه آمارهای رسمی حکایت از پیری جمعیت در کشور دارد و این پیری جمعیت در حوزه اقتصادی و هم در حوزه سیاسی آثاری به مراتب بدتر از جنگ و تحریم دارد، اما متأسفانه عده‌ای به اشتباه در تبلیغات و سخنرانی‌هایشان طوری وانمود کردند که واقعاً فرزند کمتر منجر به زندگی بهتر خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
براساس آمارهای موجود میانگین سنی جمعیت ایران در ۴۰ سال گذشته ۱۰ سال افزایش یافته و آمارهای جمعیتی نشان می‌دهد میانه سنی جمعیت کشورمان که در سال ۱۳۳۵، ۲۰ سال بوده، در سال ۹۵ به ۳۰ سال رسیده و جمعیت کشورمان ۱۰ سال پیرتر شده و امروز هم شرایط نسبت به سال 95 وخیم‌تر شده است. از سوی دیگر طبق آخرین آمار، نرخ رشد جمعیت کشور که در سال ۹۸ برای نخستین‌بار به زیر یک درصد رسیده بود، حالا به 0.6 درصد رسیده و تنها دو دهه با رسیدن رشد جمعیت کشور به صفر و منفی فاصله داریم.
هشدار رهبر انقلاب
رهبر معظم انقلاب اسلامی، نگرانی جدی نسبت به کاهش جمعیت و پیری جمعیت داشته‌اند و دارند و نسبت به عواقب سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی آن هشدارهای جدی را مطرح کرده‌اند. معظم‌له از سال ۱۳۸۸ بیان دیدگاه‌های جمعیتی را آغاز کرده و در میان مسئولان بر لزوم تغییر سیاست‌های جمعیتی تأکید کرده‌اند. ایشان با مشاهده برخی کم‌کاری‌ها و بی‌توجهی به مسئله مهم جمعیت کشور در مسئولان دولتی و لزوم بازنگری در سیاست‌های تحدید نسل، روی سخن‌شان را در جلسات عمومی به‌سوی جامعه تغییر داده‌اند.
همچنین رهبر معظم انقلاب در مرداد ماه سال ۱۳۹۰ طی سخنانی، رسمی و علنی به موضوع «جمعیت» و لزوم مقابله با سیاست‌های «تحدید نسل» اشاره و تأکید کردند که «هر اقدام و تدبیری برای کم کردن جمعیت باید پس از ۱۵۰ میلیون نفر صورت بگیرد.»
ایشان همچنین در مرداد سال ۹۱ نیز بار دیگر در مورد «خطرات کاهش رشد جمعیت» کشور هشدار دادند و حتی از عبارت «خطا کردیم» استفاده کردند! به‌عبارتی خطر کاهش جمعیت برای نخستین بار، از سوی مقام معظم رهبری مورد اشاره قرار گرفت و وارد گفتمان عمومی کشور شد؛ درحالی‌که پیش از آن با وجود هشدار برخی کارشناسان حوزه جمعیت درباره بحران کاهش جمعیت کشور، به‌طور جدی بحث‌های مربوط به کنترل و تحدید نسل در حال پیگیری بود.
رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان نظام در تاریخ سوم مرداد سال ۱۳۹۲ فرمودند: «جمعیت جوان و بانشاط و تحصیل‌کرده و باسواد کشور، امروز یکی از عامل‌های مهم پیشرفت کشور است. در همین آمارهایی که داده می‌شود، نقش جوان‌های تحصیل‌کرده و آگاه و پرنشاط و پرنیرو را می‌بینید. ما باید در سیاست تجدید نسل تجدید نظر کنیم. سیاست تحدید نسل در یک برهه‌ای از زمان درست بود؛ یک اهدافی هم برایش معین کردند. آن طوری که افراد متخصص و عالم و کارشناسان علمی این قسمت تحقیق و بررسی کردند و گزارش دادند، ما در سال ۷۱ به همان مقاصدی که از تحدید نسل وجود داشت، رسیدیم. از سال ۷۱ به این طرف، باید سیاست را تغییر می‌دادیم؛ خطا کردیم، تغییر ندادیم. امروز باید این خطا را جبران کنیم. مسئولان کشور در این اشتباه سهیمند، خود بنده حقیر هم در این اشتباه سهیمم. این را خدای متعال و تاریخ باید بر ما ببخشد.»
ایشان در اردیبهشت سال ۹۳ با توجه به اهمیت مقوله جمعیت در اقتدار ملی و با توجه به جوانی جمعیت کنونی، سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ فرمودند؛ این سیاست‌ها بر اساس بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده است؛ ایشان با در نظر داشتن نقش مهم جمعیت در پیشرفت کشور، تأکید فرمودند که لازم است برنامه‌ریزی‌های جامع برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست‌های جمعیتی انجام گیرد.
در سیاست‌های کلی جمعیت که از سوی رهبر انقلاب ابلاغ شده، مواردی مانند: «تحکیم بنیان و پایداری خانواده»، «تکمیل آموزش‌های عمومی درباره اصالت کانون خانواده و فرزندپروری»، «رفع موانع ازدواج»، «تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند»، «توانمندسازی جمعیت در سن کار با فرهنگ‌سازی و اصلاح»، «حمایت‌های لازم جهت اشتغال»، «مدیریت مهاجرت به داخل و خارج هماهنگ با سیاست‌های کلی جمعیت»، «حفظ و جذب جمعیت در روستاها و مناطق مرزی و کم‌تراکم»، «تأمین سلامت و تغذیه سالم جمعیت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی به‌ویژه اعتیاد، سوانح، آلودگی‌های زیست‌محیطی و بیماری‌ها» و همچنین «ایجاد مراکز جدید جمعیتی به‌ویژه در جزایر و سواحل خلیج فارس و دریای عمان و غیره» مورد تأکید قرار گرفته است.
کثرت جمعیت و افزایش امنیت ملی
آنچه‌که از مطالعه فحوای نکات مورد تأکید رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های کلی جمعیت به دست می‌آید، نقش و جایگاه ویژه کثرت جمعیت در تضمین و ارتقاء قدرت و امنیت ملی و همچنین رشد و توسعه کشور در حوزه‌های مختلف اقتصادی است که باید به‌عنوان یک فرصت و امتیاز مدنظر همگان به‌ویژه نهادهای مرتبط اجرایی قرار گیرد. به عبارت دیگر در اندیشه سیاسی رهبر انقلاب مناسبات میان قدرت و اقتدار ملی و توسعه اقتصادی با کثرت جمعیت و قابلیت‌ها و توانمندی‌های مترتب از آن که در اصل به مثابه یک «ثروت کلان ملی» به شمار می‌رود، نسبت تنگاتنگی برقرار است.
مقام معظم رهبری در دیدار با جمعی از زوج‌های جوان در فروردین ماه ۹۸ می فرمایند: «امروز در دنیا آن کشورهایی که جمعیت‌های زیادی دارند، به‌برکت آن به خیلی امکانات دست یافته‌اند؛ چین یک نمونه است، هند یک نمونه است؛ با اینکه مشکلاتی هم دارند اما در عین حال خود این جمعیت زیاد به‌عنوان یک ارزش اجتماعی، ارزش سیاسی، یک ارزش بین‌المللی برای آنها توانسته موفقیت‌هایی را به‌وجود بیاورد، بنابراین نسل باید افزایش پیدا کند؛ اینکه من تکرار می‌کنم، تأکید می‌کنم، به‌خاطر این است. به‌هرحال افزایش فرزند باید به‌صورت یک فرهنگ دربیاید؛ شما ببینید، در بعضی از کشورهای غربی ـ مثلاً در آمریکا ـ خانواده‌ای پانزده تا بچه دارند، بیست تا بچه دارند و از این قبیل، تشویق [هم] می‌شوند و هیچ‌کس مذمتشان نمی‌کند، اما نوبت به کشور ما که می‌رسد، این طرف قضیه تشویق می‌شود، [یعنی] کم‌فرزندی و مانند اینها.»
فرجام سخن
فرصت برای عبور از ابر بحران پیری جمعیت بسیار کوتاه و پنجره جوانی کشور در حال بسته شدن است و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، باید منتظر آثار زیان‌بار اقتصادی و سیاسی آن بود. اگر پیری جمعیت اتفاق بیفتد، صندوق‌های بازنشستگی ورشکست خواهند شد، بحران نیروی کار دامن کشور را خواهد گرفت، باید نیروی کار خارجی وارد کنیم، دشمن جرئت حمله به ایران را خواهد داشت و مشکلات و معضلات دیگری از قبل پیری جمعیت دامن کشور را می‌گیرد، پس زمان دیر است و باید مراقب بود.
سعید امینی
انتهای پیام
