علامه میرزا «حسن مصطفوی»؛ مفسری گمنام

علامه مصطفوی دارای هوش سرشاری بود و از همان کودکی به کسب علم مبادرت کرد و برای تحصیل علوم دینی و اسلامی به قم و سپس به نجف عزیمت کرد. وی تهران را برای سکونت برگزید و زندگی‌اش با تألیف و نشر كتب می‌گذراند.

به گزارش ایکنا، تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد نه‌ تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرزوبوم آموزنده و راهگشاست؛ کسانی که عمری را بدون چشم‌داشتی به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و بحق نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آن‌ها خواهیم داشت. علامه میرزاحسن مصطفوی یکی از این افراد است.

فرزند برجسته‌ترین مفسر قرآن معاصر

نامش علامه میرزا حسن مصطفوی بود. او را علامه حسن مصطفوی هم می‌خواندند. فردی که در زندگی علمی و عملی‌اش، مصداقی بارز از عالمان عارف بود و حیاتش را صرف نشر معارف دین و بازآفرینی سلوک آیینی پاکان و نیگان و اولیای حق کرد.

بیشتر بخوانید:

علامه حسن مصطفوی در سال 1297 در شهر تبریز دیده به جهان گشود. وی فرزند محمدرحیم تبریزی مصطفوی(از برجسته‌ترین مفسران قرآن کریم در روزگار معاصر) بود. میرزا حسن مصطفوی از کودکی مشغول به تحصیل علم شد. بعد از مدت كوتاهی از بدو ورود به مدرسه، اولیای مدرسه متوجه شدند كه وی دارای هوش و استعداد عالی است بطوریكه دروس مدرسه را به راحتی و آسانی چند كلاس و مرتبه را در یكسال می‌گذراند.

وی در ضمن دروس مدرسه، شروع به تعلیم و تعلم در دروس ادبیات عربی و علوم اسلامی کرد بطوریکه در 15 سالگی كتاب رسائل و مكاسب كه قسمت مهمی از علوم دینی هستند، را به پایان رسانید.

تحصیل علوم دینی و اسلامی از علمای قم و نجف

او 15 سال داشت که پدرش را از دست داد اما این امر مانعی برای تحصیل وی نشد بطوری که در سال 1313پس از گذراندن علوم مقدماتی، جهت ادامه تحصیلات علوم الهی و دینی به شهر قم عزیمت کرد و تا 23 سالگی در قم بود و پس از آن برای ادامه تحصیلات علوم دینی و اسلامی و تلمذ نزد علمای بزرگ به نجف اشرف رفت و تا 25 سالگی در آن‌جا بود و سپس به قم بازگشت و به مدت یكسال به تدریس علوم مرسومه مبادرت کرد.

علامه مصطفوی در 26 سالگی به تهران عزیمت کرد و در همان سال ازدواج کرد. وی در ضمن این سال‌ها موفق به گرفتن دکترای الهيات از دانشکده الهيات تبریز شد که حتی در همان سن و سال، دانشکده مذکور از نوشته‌ها و مقالات وی به عنوان استاد اصلی در مقطع دکترا استفاده کرد.

بهره‌مندی از اساتید توانمند در تبریز

او در تبریز از اساتید مبرز و توانمندی چون آقا شیخ علی‌اكبر اهری و جناب عمو زین الدینی و در قم از آیت‌الله سیدمحمد حجت‌كوه‌كمره‌ای، در فقه و اصول و در نجف از آیت‌الله آقا سیدابوالحسن اصفهانی در فقه و از آیت‌الله آقا میرزا حسین نائینی در اصول و از آیت‌الله آقاشیخ محمدحسین اصفهانی هم در فقه و اصول، استفاده کرد.

مرحوم علامه مصطفوی در 26 سالگی در ضمن اینكه دارای دكترای الهيات بوده به عالی‌ترین مرتبه و درجه اجتهاد نائل شد بطوریکه توسط مراجع و دانشمندان و بزرگان آن زمان، نظیر آیت‌الله آقاسیدابوالحسن اصفهانی، صاحب گواهی شده است.

تسلط به چهار زبان

او به چهار زبان تسلط كامل پیدا كرد؛ ترکی، عربی، فرانسوی و عبری. هنگامی که علامه مصطفوی در تهران اقامت داشت برخی از بزرگان آن زمان، مخصوصاً آیت‌الله بروجردی مصرانه از ایشان تقاضا کرد که جهت تدریس به قم مراجعت کند، اما ایشان نپذیرفت. ایشان زندگی خود را از درآمد تألیف و نشر كتاب‌ها و نوشته‌هایی كه تألیف می‌کرد، می‌گذراند. اكثر علما و دانشمندان و اساتید دانشگاه هنگامی که متوجه می‌شوند كه چنین شخصیتی در شهر تهران سكونت دارد و روزانه دو ساعت یعنی 10 صبح تا 12 در محل انتشارات حضور دارد، در آنجا حاضر شده و در نزد ایشان تلمذ می‌کردند. علامه از آن زمان تا پايان عمر مبارك و شريفش را اكثراً در تهران گذراند.

تألیفات علامه میرزا مصطفوی

تألیفات مرحوم علامه مصطفوی به حدود 50 جلد می‌رسد که عموماً در موضوعات گوناگون علوم الهی به نگارش درآمده است. اولین کتاب او «رهنمای گمشدگان» نام دارد که در سن 25‌ سالگی در موضوع عرفان و سیر و سلوک به نگارش درآورد.

برخی از موضوعات آثار وی عبارتند از: