ارزیابی سندی و محتوایی چند روایت در جدیدترین شماره «مطالعات فهم حدیث»
گروه اندیشه ـ یازدهمین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» شامل 12 مقاله منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ یازدهمین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» به صاحب‌امتیازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) و مدیرمسئولی مجید ملایوسفی منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «ارزیابی سندی و نقد محتوایی گونه‌های روایی «حَجَرالاسود» ناظر به مسأله «میثاق ذر»»، «ایمان و ارتکاب گناه (تحلیل فقه الحدیثی و روش حل تعارض ظاهری روایات باب الذنوب و باب «أَنَّ الْإِیمَانَ لَا یَضُرُّ مَعَهُ سَیِّئَةٌ» در کتاب الکافی)»، «بازخوانی اعجاز قرآن کریم از منظر روایات معصومین(ع)»، «بازخوانی دلالت متنی و سندی حدیث «الْقُرْآنُ کُلُّهُ تَقْرِیعٌ وَ بَاطِنُهُ تَقْرِیبٌ»»، «تاریخ‌گذاری صریح‌ترین روایات حاکی از تحریف بایبل: روایت «ویل» و روایت «سؤال» از اهل کتاب»، «تأثیر اندیشه‌های حدیثی بر معناشناسی اصطلاحات حدیثی: بررسی نمونه اصطلاح «حدیث شاذ» نزد درایه نگاران اهل سنت با تأکید بر دیدگاه ابن صلاح شَهرُزوری (م 643ق)»، «تحلیل سندی و دلالی روایات تشبیه «فساد ایمان (یا عمل) با غضب» به «فساد عسل با سرکه»»، «تحلیلی بر دیدگاه اندیشمندان شیعه در رفع تعارض روایات سعادت و شقاوت ذاتی با اختیار انسان»، «روش کشف اسباب صدور حدیث (الگوریتم دستیابی به اسباب صدور حدیث)»، «طرح‌واره‌های تصوری فضایل و رذایل اخلاق اجتماعی در مرویات نبوی با رویکرد معنی‌شناسی شناختی»، «مأثور بودن دعاهای روزانه ماه رمضان در بوته نقد»، «نقد و بررسی جایگاه حدیث «هفتاد و سه فرقه» در منظومه فکری تکفیری‌ها».
بررسی جایگاه حدیث «هفتاد و سه فرقه»
در چکیده مقاله «نقد و بررسی جایگاه حدیث «هفتاد و سه فرقه» در منظومه فکری تکفیری‌ها» آمده است: «از جمله سرچشمه‌های اندیشه تکفیری مستندات دینی است که می‌توان از آن با عنوان مبانی دینی- معرفتی اندیشه تکفیری یاد کرد. موارد نقلی و متکی به متون دینی، از مهم‌ترین مبانی مورد استناد حامیان این اندیشه است که حدیث مشهور «هفتاد و سه فرقه» یکی از آن مواردی است که تکفیری‌ها در ادعای حقانیت و نجات‌یافتگی خود و هلاکت سایر فرق اسلامی به آن استناد می‌کنند. در این مقاله با تأکید بر منابع معتبر حدیثی اهل سنت و با روش توصیفی ـ تحلیلی میزان اعتبار حدیث «هفتاد و سه فرقه»، مضمون آن و استحصال رویکرد تکفیری از آن روایت بررسی می‌شود. اگرچه در بررسی سطحی، از ظاهر حدیث استحصال این رویکرد معرفتی و رفتاری محتمل است اما در نهایت با بررسی‌های جدی‌تر و عمیق‌تر آشکار می‌گردد که این استنباط با دیگر متون دینی، عقل سلیم و سیره پیامبر (ص) و صحابه ناسازگار است و سبب حصول رذایل فکری و رفتاری چون خود حق‌پنداری، تصور مالکیت حقیقت برای خود و دگرناپذیری می‌گردد.»
ارزیابی سندی و نقد محتوایی گونه‌های روایی «حَجَرالاسود»
در چکیده مقاله «ارزیابی سندی و نقد محتوایی گونه‌های روایی «حَجَرالاسود» ناظر به مسأله «میثاق ذر»» می‌خوانیم: «حَجَرالاسود با قرار‌گرفتن در یکی از ارکان بیت‌الله و استحباب استلام، از قداستی خاص برخوردار است. شماری از روایات در منابع خاصه، با محوریت توصیف «حَجَرالاسود» و احکام آن، به خصوصیاتی اشاره دارند که از نظر اندیشورانی مانند سید مرتضی باعث بی‌اعتباری این روایات است؛ اما از نگاه اندیشوران دیگر، این روایات معتبر و دارای مفاهیمی قابل تأیید است. گونهای از روایات حَجَرالاسود، فلسفه استلام را میثاق بندگی توصیف کرده‌اند؛ و گونهای دیگر، استلام را تجدید عهد با میثاقی تأمل‌برانگیز به نام «میثاق ذر» تصویر نموده‌‌اند. پژوهش حاضر بر آن است با شیوه توصیفی - تحلیلی، ضمن ارزیابی سندی گونه‌های روایی حَجَر، با ملاک قراردادن قرآن، عقل و سنت معتبر، تحلیلی نقّادانه نسبت به محتوای این روایات ارائه دهد. از جمله نتایج این تحقیق، آشکارشدن ردپای راویان اسرائیلی همچون وهب بن‌منبه در اثبات خصوصیات فرا زمینی برای حَجَرالاسود و نیز نشان‌دادن بی‌اعتباری روایات پیوند‌دهنده حَجَرالاسود با اندیشه عالم‌ذر است. از پیامدهای ناپسند این دسته از روایات، تداوم منازعات بیهوده میان علمای اسلام و تحریف فلسفه حقیقی استلام است.»
انتهای پیام
