نگارش داستان درباره سرداران دفاع مقدس در شرایط فعلی دشوار است/ بیان گوشه‌ای از عظمت شهید جهان‌آرا
گروه ادب ــ علی‌الله سلیمی در مراسم نقد و بررسی «سی و چهار فانوس روشن در خواب‌های کارون»، اظهار کرد: قصه‌نویسی درباره سرداران هشت سال دفاع مقدس بسیار سخت است، چون نویسنده قادر نیست از تخیلش استفاده کند و تنها باید مبتنی بر واقعیت‌ها بنویسد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ سی و چهارمین نشست نقد و بررسی کتاب «سی و چهار فانوس روشن در خواب‌های کارون» با حضور علی‌الله سلیمی، نویسنده، احمدرضا توجهی، منتقد و مهدی خطیبی، مجری برنامه، عصر امروز، 22 آبان‌ماه در کتابخانه عمومی بسیج برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، خطیبی اظهار کرد: همزمانی ایام هفته کتاب را با میلاد حضرت رسول(ص) گرامی می‌دارم. این هفته با شعار حال خوش کتابخوانی زینت شده است، ولی امیدوارم به واقع چنین شعاری در جامعه نمود عینی داشته باشد. در این کتاب نویسنده سعی کرده به شکلی شیوا، بخشی از زندگی شهید جهان‌آرا را روایت کند.
پس از سخنان مجری برنامه، سلیمی، نویسنده کتاب اظهار کرد: هدف از نوشتن این کتاب، پرداختن به مفاخر این سرزمین است تا نسل جوان بداند چه جانفشانی‌هایی برای حفظ استقلال این سرزمین صورت گرفته است. برای اینکه نگاهی دقیق و کارشناسانه به زندگی شهید جهان‌آرا داشته باشم، مطالعات فراوانی انجام دادم. همچنین مصاحبه‌های متعددی از خانواده شهید جهان‌آرا را ارزیابی کردم تا تصویری که از این سردار شهید ارائه می‌دهم، واقعی‌تر باشد. البته بشخصه با هیچ یک از اعضای خانواده شهید جهان‌آرا دیداری نداشتم.
وی افزود: زمانی که پیرامون زندگی شهید جهان‌آرا دقیق شدم، دریافتم خصلت‌های نیکوی او تنها در چند نکته خلاصه نمی‌شود، بلکه دریایی از خصائل پسندیده را می‌توان در زندگی شهید جهان‌آرا مشاهده کرد. اما من به واسطه محدودیت‌های داستان‌نویسی نتوانستم به بسیاری از آنها بپردازم و تنها گوشه‌ای از عظمت شخصیت این شهید در کتابم بیان شده است. این مسئله افسوسی است که همیشه با من خواهد بود.
این نویسنده ادامه داد: اگر فردی شهید جهان‌آرا را تنها در حد نام بشناسد، فکر خواهد کرد او یک نظامی کاردان بوده است، ولی وقتی به زندگی این شهید دقت می‌کنید، دانش نظامی را تنها یک قسمت از توانایی او می‌بینید، در صورتی که بخش عظیمی از خصائل نیکوی جهان‌آرا در عرفان و سلوکی است که او در زندگی خود پیش گرفته بود.
سلیمی درباره سختی‌های نوشتن زندگی‌نامه بیان کرد: وقتی قرار است درباره یک شخصیت واقعی قصه‌ای روایت شود، کار دشوار خواهد شد، چون نویسنده نمی‌تواند چندان از تخیلش بهره برد و همین مسئله به نوعی دست او را بسته نگاه می‌دارد، اما من تمام تلاشم را کردم که با حفظ اصول داستان‌نویسی از واقعیت هم فاصله نگیرم.
بعد از سخنان نویسنده کتاب، منتقد برنامه نیز با بیان اینکه این کتاب گفتگو‌محور است، گفت: داستان از آنجا شروع می‌شود که نویسنده با یک خبرنگار روس آشنا شده و او درباره زندگی شهید جهان آرا از او می‌پرسد. این موضوع بهانه‌ای می‌شود تا قصه شکل گیرد.
وی اضافه کرد: در نگارش زندگی‌نامه دو شکل کار داریم. ابتدا اینکه نویسنده خود فردی باشد که زندگی‌اش روایت می‌شود. شکل دوم کاری است که فردی دیگر درباره زندگی یک شخص می‌نویسد. شکل دوم بسیار دشوارتر از بخش اول است، چون ممکن است بابت برخی روایت‌ها مأخذ شود، برای همین نویسندگان معمولاً از نگارش درباره شخصیت‌های معاصر پرهیز دارند.
وی نقد خود را از کتاب چنین آغاز کرد: این اثر نمونه‌ای خوب برای یک زندگی‌نامه نیست، چون تعجیلی که در کتاب وجود دارد، باعث شده اثر شیوه نگارش خوبی نداشته باشد. همچنین مخاطبان این کتاب تنها نوجوانان هستند و قشر بزرگسال نمی‌تواند با آن ارتباط چندانی پیدا کند. این مسئله نشأت گرفته از شیوه نادرست نگارش کتاب است.
وی درباره نکات مثبت نیز اظهار کرد: نویسنده انتخاب‌های خوبی از صفات قهرمانش دارد، یعنی خواننده در می‌یابد تا چه حد قهرمان قصه بلندمرتبه است. دیگر امتیاز این کتاب از نگاه من بیان ناگفته‌های زندگی شهید جهان‌آرا است چون عموماً تصاویری که از قهرمانان جنگ می‌بینیم، بسیار محدود و تکراری است، ولی در این کتاب این اتفاق رخ نداده است.
توجهی تأکید کرد: می‌خواهم یک نقد دیگر به این سریال وارد کنم آن هم روایت خطی نویسنده از زندگی شهید جهان‌آرا است، این شکل نگارش داستان دیگر چندان برای مخاطب جوان جذابیت ندارد، پس بهتر بود نویسنده از شیوه‌های مدرن در نگارش کتابش سود ببرد.
در بخش دیگری از این مراسم، یکی از حاضران بیان کرد: نتوانسته‌ام آن چنان با کتاب «سی و چهار فانوس روشن در خواب‌های کارون» ارتباط برقرار کنم، چون همان‌گونه که منتقد برنامه متذکر شد، شتاب‌زدگی ویژگی بارز این کار است، در ضمن اشکالات تایپی در اکثر صفحات وجود دارد. همین مسئله باعث می‌شود از خودم سؤال کنم ویراستار این کتاب چه کرده است.
وی افزود: نویسنده همچنین در برخی مواقع روایت‌های خود را ناقص رها می‌کند، چون می‌خواسته به هر شکل ممکن، قصه را به پایان برساند. البته بسیاری از آثاری که به شکل سفارشی تولید می‌شود، متأسفانه چنین ضعفی را دارا هستند.
دیگر شرکت‌کننده این برنامه درباره کتاب مورد بحث اظهار کرد: جدا از انتقاداتی که از این کتاب شد، بسیار خرسندم چنین اثری نگاشته شده است و امیدوارم بارها و بارها تکرار شود، چون در حوزه ادبیات دفاع مقدس به نظرم بسیار کم‌کار هستیم و اگر بخواهیم به همین شکل نویسندگان را از نوشتن کتاب‌هایی این چنینی مأیوس کنیم، بسیار به حوزه دفاع مقدس اجحاف کرده‌ایم. البته نمی‌گویم نقد نداشته باشیم، اما در کنار نقد، نکات مثبت را ببینیم و حتی نکات مثبت را به شکلی بارزتر بیان کنیم.
وی تأکید کرد: اینکه یک کتاب دفاع مقدسی بر پایه سفارش شکل گیرد، به هیچ وجه ایرادی ندارد، چون در جهان این شیوه بسیار باب است. در همین رابطه سوالی دارم. آیا ناشران بخش خصوصی اقدام به نشر کتاب‌هایی با محوریت دفاع مقدس می‌کنند که ما از نهادهای دولتی برای سرمایه‌گذاری در این عرصه انتقاد می‌کنیم؟
در انتهای این مراسم از نویسنده این کتاب با اهدای لوح تقدیر، تجلیل به عمل آمد.
انتهای پیام
