پشتوانه منطق مهاجر و انصار؛ عافیت‌طلبی و دنیاخواهی
تاریخ به خوبی گواهی می‌دهد که برای دفاع از منطق مهاجر و انصار، پشتوانه‌ای جز عافیت‌طلبی و دنیاخواهی و... نمی‌توان پیدا کرد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) در سلسله یادداشت‌هایی به بررسی خطبه آن حضرت در جمع زنان مدینه می‌پردازد. در ادامه قسمت یازدهم با موضوع «واکاوی منطق اقدامات مهاجر و انصار» از نظر می‌گذرد.
با تعزیت و تسلیت سالروز شهادت مظلومانه حبیبه الرسول و ام الائمه المعصومین حضرت فاطمه زهرا سلام الله علی‌ها به شرح و تحلیل خطبه عیادت می‌پردازیم.
یکی از ویژگی‌های خطبه عیادت، پرداختن به ابعاد مختلف رخداد شورای سقیفه است. در گفتار سوم، هشت عنوان کلی از این خطبه را فهرست کردیم، با وجود این عنوان دیگری از آن فهرست از قلم افتاد که در این گفتار درباره آن بحث می‌کنیم. حضرت زهرا(س) قبل از آنکه به پیامد‌های ناگوار کوتاه مدت و دراز مدت حاکمیت گفتمان سقیفه بپردازد؛ به بررسی انتقادی منطق اقدامات مهاجرین و انصار پرداخت و گفتمان آنان را به سخن (استنطاق) واداشت. آن حضرت از همه خواست که هوشیارانه به این مناظره گوش فرا دهند و ناظر دقیقی بر این مناظره باشند؛ تا منطق اقدام مهاجرین و انصار را به خوبی ارزیابی کنند و بدانند که آنان با چه پشتوانه منطقی دست از حمایت علی(ع) برداشتند؟ در آغاز کلام حضرت آرزو می‌کند، بتواند توجیهی برای اقدام آنان پیدا کند؛ از این رو می‌فرماید: ای کاش می‌دانستم که:
- اقدام مهاجر و انصار، به کدامین سند، انجام شده است؟
- آنان به چه ستونی اعتماد کردند؟
- مهاجرین و انصار به چه دست آویزی (ریسمانی) تمسک جستند؟
- آنان بر کدامین خاندان سبقت گرفته و برتری جستند؟
آنگاه حضرت با استشهاد و استناد دو آیه ۱۳ سوره حج و ۵۰ سوره کهف منطق استناد آن‌ها را خسارت بار توصیف می‌کند: «چه بد سرپرستی و چه بد یاوری انتخاب کردند» چنانچه عبارت‌های آغازین آیه را ملاحظه کنیم، خسارت و زیان آن ملموس‌تر است: قرآن در آغاز همین آیه می‌فرماید: «کسی را می‌خوانند که زیانش نزدیکتر از سود اوست»! و در آیه ۵۰ کهف نیز مبادله زیان بار ستمگران را یادآوری می‌شود «و ظالمان بد جایگزینی را انتخاب کردند»! در آغاز این آیه نیز موضوع سرکشی شیطان از فرمان الهی ذکر شده است که اوج زیانمندی است.
سپس حضرت با انتقاد و اعتراض از اقدام مهاجرین و انصار، با استفاده از تشبیه، به صورت محسوس خسارت بار بودن جایگزینی آنان را نشان می‌دهد: به خدا قسم مَثَل آنان در این مبادله شبیه جایگزین کردن پر‌های بال پرنده با پر‌های دم پرنده است و مانند معاوضه فرد سالخورده ناتوان با میانسال تواناست؛ با اینکه زیانمندی چنین معاوضه و جایگزینی روشن است؛ اما خودشان گمان دارند که انتخاب درستی کردند! سپس حضرت با استناد به آیات ۱۰۴ سوره کهف؛ ۱۲ سوره بقره و ۳۵ سوره یونس به سرزنش منطق برخاسته از این گفتمان می‌پردازد و در عبارات و آیات زیر آن را بیان می‌کند:
به خاک مذلت بنشینند! قومی که «گمان می‌کنند کار خوبی انجام می‌دهند» یعنی با اینکه کار ناشایستی انجام می‌دهند اما گمانشان این است که به کار خوب اشتغال دارند.
در آیه دیگر آن‌ها را مفسدان فاقد شعور معرفی می‌کند: «آگاه باشید! آنان همانا مفسدانند؛ اما درک نمی‌کنند».
در پایان، حضرت تأسف عمیق خود را از آنان با استناد به آیه ۳۵ سوره یونس که اسلوب پرسشی دارد اعلام می‌کند: «آیا کسی که دیگران را به راه حق هدایت می‌کند سزاوارتر به پیروی است یا آن کسی که هدایت نمی‌کند مگر آن که خود هدایت شود».
تاریخ به خوبی گواهی می‌دهد که برای دفاع از منطق مهاجر و انصار، پشتوانه‌ای جز عافیت‌طلبی و دنیاخواهی و... نمی‌توان پیدا کرد.
انتهای پیام
