مدل حکمرانی اهل بیت(ع)؛ سرمایه‌هایی دست‌نخورده
معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی گفت: بهره‌مندی از مجموعه‌ای از سرمایه‌ها و دارایی‌ها را تا ظهور امام زمان(عج) دست نخورده نگه داشته‌ایم؛ باید قدری به این سرمایه‌ها بپردازیم؛ در واقع این سرمایه‌ها همان روش‌ها و مدل‌های ارتباطی و حکمرانی اهل بیت(ع) هستند و به آنها نیاز داریم.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ پنجمین پیش نشست از سلسله نشست‌های علمی همایش بین‌المللی خانواده مقاوم: چالش‌های اخلاقی در جهان متحول با عنوان «خانواده مقاوم، تبلیغ و کنشگری فرهنگی» امروز دوشنبه ۲۹ آبان برگزار شد.
حجت‌الاسلام محمد غلامرضایی، قائم مقام معاونت تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه کشور در این نشست با بیان اینکه تاب‌آوری خانواده‌ها کاهش یافته است، گفت: این مسئله باعث شده، هرچه پیش می‌رویم عده‌ای از خانواده‌های مقاوم تبدیل به خانواده متزلزل شوند و بعد از آن خانواده از هم می‌پاشد. در هر منطقه‌ای از کشور که تاب‌آوری کم شده، عمق خانواده مقاوم هم دچار تغییر شده است. هر منطقه‌ای که براساس سنت‌های قدیمی زندگی می‌کنند، زندگی آنها بهتر بوده و روابط عمیق‌تر و مناسبی دارند.
وی ادامه داد: برخی، فقر را عامل خانواده متزلزل بیان می‌کنند، در حالی که این مسئله در میان قشر ثروتمند هم وجود دارد؛ بنابراین به نظر می‌رسد هر جا توانسته‌ایم معارف اهل بیت(ع) را بیان کنیم و مردم را براساس سنت و روایات پرورش دهیم و تاب‌آوری را بالا ببریم، زندگی و خانواده قوی شکل یافته است.
حجت‌الاسلام غلامرضایی افزود: از یک سو هجمه‌ها علیه خانواده زیاد است و از سوی دیگر فرهنگ استفاده از ابزارها را نداریم و بسیاری از مسائل را از طریق همین ابزارها دریافت و باور می‌کنیم. همین ابزارها باعث از هم پاشیدن بسیاری از خانواده‌ها شده و یا روابط میان اعضای خانواده را دچار تزلزل کرده است.
وی تصریح کرد: هر جا مبلغان وارد شده‌اند و تبلیغ درستی در این زمینه داشته‌اند، موفق بوده‌ایم و طلاق نیز کاهش داشته است، اما متأسفانه شاهد وانهادگی مبلغان هستیم و این مسئله از سوی حاکمیت و مسئولان و مبلغان رها شده است و این باعث می‌شود طرف مقابل غالب شود.
وی در ادامه با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه خانواده بیان کرد: معظم‌له در حوزه خانواده به سه مسئله بقای خانواده و جلوگیری از متلاشی شدن آن، فضای خانواده و تغییر سبک زندگی تأکید داشته‌اند که باید توجه جدی به این مسئله کرد. در گذشته چند نهاد از جمله روحانی مبلغ، مدرسه و خانواده در کنار هم بودند و همین امر در تربیت فرزندان نقش مؤثری داشت، اما امروز متأسفانه بسیاری از ما چندین ساعت سر کار هستیم و وقتی هم در خانه هستیم، با گوشی و ابزار‌های الکترونیک مشغول هستیم و چندان با اعضای خانواده ارتباط نداریم.
حجت‌الاسلام غلامرضایی با بیان اینکه آشنایی مبلغان و تسلط آنها به مباحث خانواده اهمیت ویژه‌ای دارد، گفت: گروه‌های تبلیغی بسیاری در این زمینه تشکیل شده است، اما انتظار می‌رود، مراکزی که برای حوزه خانواده و زن تأسیس شده است، در این زمینه ورود جدی کنند و محتوای مناسب برای تبلیغ مبلغان در حوزه خانواده فراهم کنند. البته محتوای علمی و دانشگاهی بسیاری در این زمینه وجود دارد، اما آنچه مورد کاربرد مبلغان قرار گیرد، اندک است و باید جزوه‌های علمی به آنها ارائه کرد و بنیه علمی مبلغان را در حوزه خانواده ارتقا داد. تقویت مهار‌های تبلیغی مبلغان در حوزه خانواده نیز حائز است و اینکه آنها بتوانند با آموزش تشخیص آسیب‌ها، در این مسئله ورود مناسب داشته باشند و اجازه ندهند مسائل خانواده‌ها منجر به جدایی آنها شود.
وی تصریح کرد: نمی‌توان از مبلغان انتظار مشاوره روانشناسی داشت، چراکه یک کار علمی است. اما از حوزه‌های علمیه خواسته‌ایم، درس‌های حوزه از سال سوم به بعد وارد مباحث تبلیغی شود و تا سال هشتم حداقل‌های تبلیغی را بدانند و پس از آن به حوزه‌های تخصصی ورود کنند.
تقابل دستگاه شیطان با توحید در برهم‌زدن نظام خانواده
در ادامه این نشست حجت‌الاسلام رضا عزت‌زمانی، معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی طی سخنانی گفت: اگر ما از اساس و حقیقت، حرکت انسان در جامعه دینی را مبتنی بر پیوند و ارتباط بدانیم و حقیقت ولایت را همین اتصال و پیوند معنا کنیم و دامنه ولایت را در سطوح مختلف از هویت فردی تا هویت کلان امتی و اجتماعی بدانیم و این ولایت و نظامات حاکم بر آن را در یک نهاد پایه و سلول بنیادی این حقیقت اجتماع تعریف کنیم و باور داشته باشیم که این پیوند، اساس و نقطه تمرکز و نزول حقیقت ولایت و توحید است، در میدان مواجهه، برگ برنده ما اجتماع انسان‌ها خواهند بود. طبیعتاً اگر شیطان قرار باشد، دستگاهی در مبارزه با دستگاه توحیدی بچیند، باید روی این نقطه و ارتباط تمرکز کند. یعنی برگ برنده شیطان نیز تنها، بی‌کس و غریب ماندن انسان‌هاست و در آن صورت می‌تواند تسلط و نفوذ پیدا کند.
وی افزود: این هویت تنهایی را گاهی به صورت فردی و یا تمدن پرزرق و برق پیچیده و دارای ابعاد مختلف تصویر می‌کنیم. در واقع این نقطه، نقطه تقابل خواهد بود. بنابراین ایجاد اجتماعات در سطوح مختلف کار دستگاه توحید است، از اجتماع به معنای کنار هم قرار گرفتن که شاید کم‌خاصیت‌ترین نوع آن است، تا اجتماعی که معنای ولایت و توحید را محقق می‌کند و گاهی با حضور جسمی امام هم محقق می‌شود. در واقع این تفرقه، انکسار و جدایی به قدری عمیق است که با حضور امام هم تحقق نمی‌یابد.
حجت‌الاسلام عزت زمانی ادامه داد: تصویر ما این است که وقتی به عالم نگاه می‌کنیم، شیطان با آحاد آدم‌ها کار دارد. مثلاً فرض کنید در نظام ارتباطات اجتماعی و مسائل فقهی، عاقله را مبنای پشتیبانی از انسان‌ها در تخلفات و اشکالات می‌بینیم، یعنی اگر کسی تخلفی کند و یا نظم اجتماعی را برهم بزند، عاقله او یعنی خاندان و آدم‌های پیرامون او باید آن را جبران کنند. این نظام اجتماعی اسلام، مبتنی بر توحید است و از ابتدا چیده شده است. وقتی معادلش را در دستگاه شیطان می‌بینید، با وجود اینکه ظاهر زیبا و جذابی دارد؛ تصویر «بیمه کند حمایت» را از خود نشان می‌دهد، یعنی اینکه در سخت‌ترین شرایط زندگی به کسی نیاز ندارید. یعنی حتی برای آدم‌کشی و قتل نفس نیز حمایت می‌کند.
وی تصریح کرد: همه اینها را از یک مدل اجتماعی دارای پیوند بین انسان‌ها تصور کنید که این محیط اجتماعی، ارتباطات، انحرافات، تخلفات و ... او را کنترل می‌کند تا جایی که می‌گوید به کسی نیازی ندارید. همچنین تصور کنید که عبادات ما که اساساً مبتنی بر جمع هستند، از جمله نماز جماعت، هویت مسجد، تعظیم شعائر، زکات و ... بر اجتماع بسته شده است. آن طرف با اینکه آدم‌ها در کنار هم هستند و نظامات ارتباطی وجود دارد، اما حقیقتاً قدرت ایجاد ارتباط اجتماعی ندارد.
معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به تقابل دستگاه توحید و شیطان در عالم بیان کرد: اینها محور درگیری و منازعه دارند که هر یک قدرت داشته باشند و سرمایه خود را تقویت کنند، پیروز هستند و اگر ظرفیت و پیوندهای اجتماعی را تقویت کند، شیطان شکست خواهد خورد و راه نفوذ از ابتدا بسته شده است، ولو در محیط او زیست و از ابزار‌های آن استفاده کنید.
وی ادامه داد: ما به عنوان مدعی تحقق دستگاه توحید، پرداختن به اموری که این الزامات پیوند را تقویت می‌کند، چه حوزه‌های علمیه به معنای تولید کننده این معنا و اتصال و چه نظامات تبلیغ به عنوان نشردهنده این مسائل، اگر به این سطح از باور و پیوند و گره اجتماعی برسیم و برای آن چارچوب تعریف کنیم، در عرصه‌های مختلف در به هم زدن نظامات اجتماعی موفق خواهیم بود.
حجت‌الاسلام عزت‌زمانی در ادامه بیان کرد: توجه عملی به این مسئله در دستگاه تبلیغی وجود دارد و می‌دانیم که تعظیم شعائر و مناسبت‌های اجتماعی که نظامات اجتماعی ایجاد می‌کند، بار تبلیغی موفقیت‌آمیزی دارد و یکی از سرمایه‌های ما همین است. اما توجه تفصیلی در مجموعه تبلیغی وجود ندارد و آنچه بتواند به صورت نظام معرفی شود و افت خانواده را جبران کند، وجود ندارد.
جدی‌ترین هسته پیوند اجتماعی
وی تصریح کرد: خانواده اولین و جدی‌ترین هسته پیوند اجتماعی است، اما نه تنها سلول بنیادین است و از درون خانواده انواع متکثری از ارتباطات و حرکت رو به جلو شکل می‌گیرد، بلکه اگر این نهاد به رسمیت شناخته شود و تمام سرمایه‌های آن به عنوان سرمایه جمع شده در نظام خلقت الهی استخراج شود، می‌تواند جهش متفاوتی داشته باشد. مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با مبلغان فرمودند که بخشی از ظرفیت‌های تبلیغی خانواده از بین رفته است. چراکه از همان ابتدا خانواده عهده‌دار تربیت می‌شد و بسیار مؤثر بود، اما اکنون این طور نیست؛ بنابراین ایستادن پای خانواده که دستگاه شیطان در تلاش است، چارچوب‌ها و این نظامات خانواده را به هم بریزد، اهمیت ویژه‌ای دارد و در صورت نبود خانواده، هیچ نهاد آموزشی و ... شکل نمی‌گیرد. یعنی کارخانه‌ها شکل می‌گیرند و مجموعه‌هایی از ابزارها و ربات‌ها صرفاً برای یک زیست نباتی شکل می‌گیرد، اما نقطه هویت اجتماعی نابود می‌شود.
وی در ادامه به نقش و هویت زن در خانواده نیز اشاره کرد و افزود: تمرکز وقتی از خانه و خانواده شروع شود و هویت خانواده شکل می‌گیرد، هویت زن جدی می‌شود. چراکه به فرموده علامه طباطبایی(ره) زن به عنوان نوع انسان در نظام توحیدی به رسمیت شناخته شده است، اما بروز اجتماعی صحیحی ندارد و امام خمینی(ره) بود که بروز سیاسی زن را تبیین کرد و از زنان برای مبارزه دعوت کرد. بنابراین اگر هویت زن در حوزه‌های مختلف به درستی شناخته شود، می‌توان خانواده مقاوم را تثبیت کرد.
حجت‌الاسلام عزت‌زمانی ادامه داد: در مکتب ولایی بر جمع و تسری ولایت تأکید می‌شود و در تمدن طاغوتی و شیطانی متفرق شدن و فردگرایی مورد تأکید است و آرایش اجتماعی گرچه صوری، اما بر مبنای فردگرایی است. استفاده از مجموعه‌ای از سرمایه‌ها و دارایی‌ها را تا ظهور امام زمان(عج) دست نخورده نگه داشته‌ایم. باید قدری به این سرمایه‌ها بپردازیم. در واقع این سرمایه‌ها همان روش‌ها و مدل‌های ارتباطی و حکمرانی اهل بیت(ع) هستند که علما در حوزه حکمت و فقاهت آنها را بسط داده‌اند و اتفاقاً در حوزه محتوا و روش، مدل‌های خوبی از اهل بیت(ع) وجود دارد و باید به آنها پرداخت.
حجت‌الاسلام عزت‌زمانی ادامه داد: گاهی بیان می‌شود که محتوای نو ارائه شود، در حالی که محتوای نو همان چیزی است که نبی مکرم اسلام بیان کرد. منظورم این نیست که در گذشته که چهارپا سوار می‌شدند، امروز ما هم همین کار را انجام دهیم. منظور ابزارها نیست، بلکه تصویر از مدل‌ها و روش‌هاست. جالب است که وقتی با علما گفت‌وگو می‌کنید همین اذعان را دارند که بخش مهمی از سرمایه‌های ما دست نخورده باقی مانده است. مثلاً مدل حکمرانی، مدیریت و تشکیلات از جمله این موارد است. متأسفانه در این حوزه‌ها مشکلات زیادی داریم و با آنها درگیر هستیم و در ولایتی‌ترین سطح به سکولارترین روش عمل می‌کنیم. وقتی پیامبر(ص) مسجد را مرکز حکومتش قرار می‌دهد و هر آنچه در گذشته بود را خط بطلان کشید و از ابتدا آغاز می‌کند، به معنای ارتجاع نیست، بلکه برگشت به حقیقت است. مدلی که ما در مواجهه با دستورات بین‌المللی و نظامات سکولار داریم، قابل بررسی است.
وی در ادامه با اشاره به انقلاب اسلامی گفت: گاهی با یمن، لبنان و کشورهای دیگر مقایسه می‌شویم. انقلاب اسلامی، خط مواجهه با شیطان است. ۱۸ میلیون زن خانه‌دار در کشورمان وجود ارد که از خانه‌دار بودن خود راضی هستند و حتی خانم‌های شاغل از اینکه در کنار فرزندان خود باشند، رضایت دارند که اینها سرمایه مهمی هستند و باید از آنها بهره گرفت. امروز گفتمان انقلاب برنده است. تبلیغ در جا‌هایی اثرگذار است، اما نظامات حکمرانی باید به این باور برسد و مجموعه‌ای از نظامات را اصلاح کند تا تبلیغ موفق شود.
حجت‌الاسلام عزت‌زمانی ادامه داد: برنامه هفتم قرار بود خانواده محور باشد، اما نمی‌دانیم چرا نشد و مقام معظم رهبری از میان دو محور اقتصاد و خانواده بر خانواده تأکید داشتند.
انتهای پیام
