چرا سوئد سوزاندن قرآن را مجاز می‌داند؟

به گزارش ایکنا به نقل از آسوشیتدپرس، اخیراً هتک حرمت قرآن در ملأ عام توسط تعدادی از فعالان ضد اسلام در سوئد، واکنش‌های زیادی را در کشورهای اسلامی برانگیخته است و سؤالاتی را ـ از جمله در سوئد ـ در مورد چرایی مجاز بودن چنین اعمالی ایجاد کرده است.

در آخرین حادثه از این نوع، یک عراقی مقیم سوئد روز پنجشنبه طی تجمعی دو نفره در مقابل سفارت عراق در استکهلم، کتاب آسمانی قرآن را با مجوز پلیس مورد هتک حرمت قرار داد.

همان مرد عراقی ماه گذشته در اعتراضی مشابه که مورد حمایت پلیس قرار گرفت، یک نسخه از قرآن را مقابل مسجد استکهلم سوزاند و در آغاز سال 2023، یک فعال راست افراطی از دانمارک اقدامی مشابه را مقابل سفارت ترکیه در استکهلم انجام داد.

آیا هتک حرمت قرآن در سوئد مجاز است؟

هیچ قانونی در سوئد وجود ندارد که به طور خاص سوزاندن یا هتک حرمت قرآن یا سایر متون مذهبی را ممنوع کند. مانند بسیاری از کشورهای غربی، سوئد هیچ قانونی در مورد ممنوعیت توهین به مقدسات ندارد.

البته این وضعیت همیشه وجود نداشت. در اواخر قرن نوزدهم، توهین به مقدسات در سوئد جرمی جدی تلقی می‌شد و مجازات آن اعدام بود. اما قوانین توهین به مقدسات به تدریج با سکولار شدن سوئد کاهش یافت. در نهایت چنین قانونی در سال 1970 از قوانین حذف شد.

آیا مقامات سوئدی می‌توانند چنین اقداماتی را متوقف کنند؟

بسیاری از کشورهای مسلمان از دولت سوئد خواسته‌اند تا از سوزاندن قرآن توسط معترضان جلوگیری کند. اما در سوئد این به پلیس و نه دولت بستگی دارد که تصمیم بگیرد آیا اجازه تظاهرات یا تجمعات عمومی را بدهد یا خیر.

آزادی بیان تحت قانون اساسی سوئد محافظت می‌شود. پلیس باید دلایل خاصی را برای رد مجوز تظاهرات یا تجمع عمومی ذکر کند، مانند خطرات برای امنیت عمومی.

پلیس استکهلم دقیقاً این کار را در ماه فوریه انجام داد، زمانی که دو درخواست برای مراسم قرآ‌ن‌سوزی را به استناد ارزیابی‌های سرویس امنیتی سوئد مبنی بر اینکه چنین اقداماتی می‌تواند خطر حملات تروریستی علیه سوئد را افزایش دهد، رد کرد. اما یک دادگاه بعداً این تصمیمات را لغو کرد و گفت که پلیس باید به تهدیدهای ملموس‌تری برای ممنوعیت تجمع عمومی اشاره کند.

آیا قرآن‌سوزی را می‌توان گفتار نفرت انگاشت؟         

قانون سخنان مشوق عداوت و تنفر سوئد، تحریک علیه گروه‌هایی از مردم بر اساس نژاد، قومیت، مذهب، گرایش جنسی یا هویت جنسی را ممنوع می‌کند.

برخی می‌گویند سوزاندن قرآن به معنای تحریک علیه مسلمانان است و بنابراین باید به عنوان سخنان نفرت انگاشته شود. برخی دیگر می‌گویند که چنین اعمالی دین اسلام را هدف قرار می‌دهد با این هدف که پیروان دین، و انتقاد از دین باید تحت پوشش آزادی بیان باشد، حتی اگر برخی آن را توهین‌آمیز بدانند.

پلیس سوئد به دنبال راهنمایی از سیستم قضایی، اتهامات اولیه جنایت به دلیل نفرت را علیه مردی که در ماه ژوئن در خارج از مسجدی در استکهلم قرآن را سوزانده و روز پنجشنبه دوباره به کتاب مقدس اسلام اهانت کرده، تشکیل داده است. اکنون این بر عهده دادستان است که تصمیم بگیرند که آیا برای او به طور رسمی کیفرخواست صادر کنند یا خیر.

آیا مقامات سوئدی مسلمانان و قرآن را متمایز می‌کنند؟

برخی از مسلمانان سوئد که از سوزاندن قرآن اخیر به شدت ناراحت بودند، این سؤال را مطرح کردند که آیا پلیس سوئد اجازه هتک حرمت  کتب مقدس سایر ادیان را می‌دهد یا خیر.

ظاهراً یک مرد مسلمان تصمیم گرفت آن را امتحان کند و درخواست مجوزی برای برگزاری تظاهراتی در روز شنبه گذشته در مقابل سفارت اسرائیل کرد که در آن گفته بود قصد دارد تورات و انجیل را بسوزاند.

اگرچه مقامات رژیم اسرائیل و گروه‌های یهودی این اقدام برنامه‌ریزی شده را محکوم کردند و از مقامات سوئدی خواستند آن را متوقف کنند، پلیس با درخواست این مرد موافقت کرد. با این حال، این مرد از برنامه خود عقب‌نشینی کرد و گفت که به عنوان یک مسلمان مخالف آتش زدن تمام کتب مذهبی است.

کفرگویی در سایر نقاط جهان چگونه دیده می‌شود؟

توهین به مقدسات در بسیاری از کشورها جرم‌انگاری شده است. تجزیه و تحلیل مرکز تحقیقات پیو نشان داد که 79 کشور و منطقه از 198 مورد مطالعه در سال 2019 قوانین یا سیاست‌هایی داشتند که توهین به مقدسات را ممنوع و به عنوان گفتار یا اعمالی که به عنوان تحقیر خدا یا افراد یا اشیایی که مقدس تلقی می‌شوند تعریف می‌شود. حداقل در هفت کشور افغانستان، برونئی، ایران، موریتانی، نیجریه، پاکستان و عربستان سعودی حکم اعدام بالقوه برای این جرم صادر شده است.

در خاورمیانه و شمال آفریقا، 18 کشور از 20 کشور مورد مطالعه قوانینی داشتند که توهین به مقدسات را جرم‌انگاری می‌کردند، اگرچه در بیشتر موارد مجازات اعدام وجود نداشت. در عراق، توهین علنی به یک نماد یا شخصی که توسط یک فرقه مذهبی مقدس، مورد احترام یا محترم است، جرمی است که مجازات آن تا سه سال زندان است.

به همین ترتیب در لبنان با تنوع مذهبی، جایی که اختلافات فرقه‌ای به جنگ داخلی وحشیانه 15 ساله از سال 1975 تا 1990 دامن زد، هر عملی که "به قصد یا منجر به "تحریک نزاع فرقه‌ای" شود، جرمی است که مجازات آن تا سه سال زندان است.

در ایالات متحده، تحت حمایت‌های آزادی بیان در متمم اول قانون اساسی، سوزاندن نسخه‌هایی از قرآن یا سایر کتب مقدس غیرقانونی نیست.

به عنوان مثال، مقامات از تهدید تری جونز، کشیش فلوریدا در سال 2010 مبنی بر سوزاندن یک نسخه از قرآن در سالگرد حملات 11 سپتامبر 2001، بسیار وحشت کردند اما نتوانستند اقدام قانونی انجام دهند. جونز این کار را در نهایت انجام نداد اما سال بعد در فلوریدا قرآن‌سوزی را هدایت کرد.

ترجمه محمدحسن گودرزی