قرآن‌سوزی و دوراهی آزادی بیان و احترام به اقلیت‌ها

به گزارش ایکنا به نقل از آسوشیتدپرس، سوزاندن قرآن و درخواست‌ها برای تأیید اعتراض از طریق سوزاندن کتب مقدس بیشتر، سوئد را بین تعهد به آزادی بیان و احترام به اقلیت‌های مذهبی درگیر کرده است؛ این تضاد، اصول بنیادین تمایل سوئد برای پیوستن به ناتو را پیچیده‌تر کرده است. تمایلی که پس از جنگ اوکراین فوریت یافت، اما نیاز به تأیید همه اعضای فعلی ناتو دارد. ترکیه از سال گذشته به دلایلی از جمله تظاهرات ضد ترک و ضد اسلامی در استکهلم، ورود سوئد به ناتو را ممنوع کرده است.

سپس، هفته گذشته، یک مهاجر مسیحی عراقی، کتاب مقدس قرآن را مقابل مسجد استکهلم در طول تعطیلات عید قربان سوزاند، اقدامی که به گفته این مرد نشان دهنده احساسات او نسبت به قرآن است.

این کار موجب محکومیت گسترده در جهان اسلام شد و به همراه اعتراضات مشابه اخیر علیه فعال راست افراطی (راسموس پالودان)، بحثی را در سوئد در مورد محدودیت‌های آزادی بیان برانگیخت. اکنون، پلیس سوئد می‌گوید درخواست‌های جدیدی دریافت کرده است که افرادی می‌خواهند قرآن و همچنین تورات و انجیل را بسوزانند.

کشورهای مسلمان از سوئد خواسته‌اند تا ممنوعیت‌هایی را وضع کند و شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، خواستار تظاهرات برای دفاع از حرمت کتاب مقدس اسلام در روز جمعه شد؛ که قرار است پارلمان پاکستان درباره سوزاندن قرآن بحث کند.

سوزاندن قرآن برابر جرم نفرت‌پراکنی است

حتی برخی از مفسران لیبرال در سوئد استدلال می‌کنند که اقدام به سوزاندن قرآن وقتی قومیت یا نژاد را هدف قرار می‌دهد باید در ردیف جرم نفرت‌پراکنی انگاشته شود که در این کشور غیرقانونی است. اما بسیاری در سوئد می‌گویند انتقاد از دین، حتی به شیوه‌ای که توسط مؤمنان توهین‌آمیز تلقی می‌شود، باید مجاز باشد و سوئد باید در برابر فشار برای بازگرداندن قوانین توهین به مقدسات، که دهه‌ها پیش در این کشور عمدتاً لوتری (لوتریانیسم شاخه‌‌ای در  پروتستانتیسم است که از الهیات مارتین لوتر پیروی می‌کند. مارتین لوتر راهب و اصلاح‌طلب قرن ۱۶ میلادی بود که می‌کوشید الهیات و کردار کلیسای کاتولیک را اصلاح کند) اما به شدت سکولاریزه اسکاندیناوی کنار گذاشته شد، مقاومت کند.

مگنوس رانستورپ (Magnus Ranstorp)، کارشناس تروریسم که مشاور استراتژیک مرکز امنیت اجتماعی در دانشگاه دفاع سوئد است، گفت: این یک وضعیت بسیار جدی برای سوئد است.

بایدن از اولف کریسترسون، نخست‌وزیر سوئد در کاخ سفید استقبال و بر اعتقاد خود به اهمیت پیوستن سوئد به ناتو تاکید کرد و گفت: می‌خواهم تکرار کنم که ایالات متحده به طور کامل، کاملاً و قویاً از عضویت سوئد در ناتو حمایت می‌کند. نتیجه ساده است، سوئد قرار است اتحاد ما را قوی‌تر کند.

پلیس استکهلم پیش از این اعلام کرده دو درخواست جدید برای تظاهرات کتاب سوزی در پایتخت دریافت کرده است: یکی از فردی که می‌خواهد قرآن بسوزاند و دیگری از کسی که می‌خواهد تورات و انجیل را مقابل سفارت اسرائیل بسوزاند.

ماتیاس سیگفریدسون، رئیس پلیس محلی به آسوشیتدپرس گفت، درخواست سومی که شامل آتش زدن یک متن مذهبی است، در شهر جنوبی هلسینبورگ ثبت شده است. در سوئد، ما آزادی بیان داریم. ما همچنین به افرادی که نظر متفاوتی دارند و اینکه ممکن است به برخی احساسات آسیب برساند احترام می‌گذاریم. ما باید به قانون نگاه کنیم. این کاری است که ما انجام می‌دهیم.

با این همه پلیس هنوز در مورد این درخواست‌ها تصمیم‌گیری نکرده است.

ارتباط بین هتک حرمت قرآن و عضویت سوئد در ناتو

پلیس استکهلم اوایل سال جاری تلاش کرد تا اقدام به قرآن‌سوزی را متوقف کند، اما توسط دادگاه این درخواست رد و گفته شد که چنین اقداماتی توسط قانون سوئد محافظت می‌شود.

با استناد به این تصمیم، پلیس دو هفته پیش اجازه داد که مردی که در رسانه‌های سوئدی به عنوان یک مسیحی اهل عراق معرفی شده بود، قرآن را مقابل مسجدی در استکهلم در روز عید قربان بسوزاند. رهبران مسلمان در سوئد از این حادثه ابراز تأسف کردند، اما شدیدترین واکنش‌ها در خاورمیانه بود. سفارت سوئد در بغداد برای مدت کوتاهی مورد هجوم معترضان خشمگین قرار گرفت. سازمان همکاری اسلامی این اقدام را محکوم و از مقامات سوئدی به خاطر صدور اجازه آن انتقاد کرد. ایران از اعزام سفیر جدید به استکهلم خودداری و پاکستان از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواست تا جلسه‌ای ویژه در این باره تعیین کند. در خارج از جهان اسلام، پاپ فرانسیس نیز از این حادثه ابراز تأسف کرد.

در همین حال، دولت سوئد با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که اقدامات اسلام‌هراسانه در سوئد را به شدت رد می‌کند و افزود که این اقدامات به هیچ وجه منعکس‌کننده نظرات دولت سوئد نیست.

این موضوع انتقاد چندین مفسر در سوئد را برانگیخت که گفتند دولت باید از آزادی بیان دفاع و از قضاوت در مورد اعتراضات فردی خودداری کند.

سوئد نگران است که وضعیت شروع به شبیه شدن به واکنش به دانمارک از سوی کشورهای مسلمان در سال 2006 پس از انتشار کاریکاتورهای موهن علیه ساحت مقدس پیامبر(ص) شود.

تلاش مقامات دانمارکی برای توضیح اینکه چگونه از چنین کاریکاتورهایی تحت آزادی بیان محافظت می‌شود، به طور گسترده در جهان اسلام رد شد.

رانستورپ گفت که زمان آخرین اعتراض به قرآن‌سوزی، درست زمانی که مقامات سوئدی و ترکیه در حال آماده شدن برای مذاکره درباره پیشنهاد سوئد در ناتو در این هفته بودند، مشکوک بود.

وی افزود: ما قدرت‌های خارجی داریم، مثلاً روسیه، که اطلاعاتی را در این مورد به زبان عربی منتشر می‌کنند. ما ترکیه را داریم که از آن برای اهرم فشار در بحث ناتو استفاده می‌کند.