گلایه مدیرعامل خانه کتاب از وضعیت کنونی نقد کتاب
گروه ادب: مدیرعامل خانه کتاب در مراسم اختتامیه نقد کتاب با گلایه از وضعیت کنونی نقد کتاب گفت: روز به روز از تعداد مجلات و مقالات و منتقدین کم می‌شود و از آن طرف حجم کتاب‌های منتشر شده رو به افزایش و کیفیت آنها نیز رو به کاهش است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، مجید غلامی جلیسه مدیر عامل خانه کتاب عصر امروز 27 آذرماه در مراسم اختتامیه چهاردهمین جشنواره نقد کتاب نقد را سرمایه و پشتوانه جدی برای رشد کمی و کیفی نشر دانست و گفت: خلأ و کمبود نقد در کشورمان خسرانی جبران ناپذیر است. هر زمان نقد از جامعه - به طور کل و در این مجال که حوزه نشر است به طور خاص - جامه بربسته و یا کمرنگ شده است، شاهد آن بوده‌ایم که آثار منتشره از کیفیت افتاده و به کمیت افزون شده‌اند. نتیجه این تزاید حجم فراوان آثاری است که از سویی خواننده را به بیراهه کشانده و از غایت مطالعه دور کرده و از سمتی دیگر سرمایه زمانی و مالی وی را زایل کرده است.
وی افزود: اهمیت نقد برای هر سه ضلع نشر امری بایسته است. پدیدآورندگان، ناشران و خوانندگان نمی‌توانند خود را در هیچ شرایطی مستغنی از نقد بدانند، که در باب اهمیت نقد برای هر پدیدآورنده مختصر همین کلام استاد سخن سعدی علیه الرحمه کافی است که :«متکلم را تا کس عیب نگیرد، سخنش صلاح نپذیرد.»
غلامی جلیسه ادامه داد: ناشران نیز اگر خود را در ترازوی نقد ننهند، اعتماد اهل کتاب را از دست داده و سرمایه خود نابود کرده‌اند. در گذشته برای ناشران هم سرمایه خودشان مهم بود و بسیار بیشتر، سرمایه خوانندگان - كه خوانندگان سرمايه واقعي ناشرانند - و شاید از همین حیث بود که هرکسی جرأت نگارش متن بخود نمی‌داد و هر ناشر جسارت انتشار هر متنی را نداشت. یادداشتی که انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب در انتهای فهرست مردادماه ۱۳۴۱ شمسی خود منتشر کرده گواهی صادق بر این گفتار است.
وی در ادامه بنگاه ترجمه و نشر کتاب را مورد اشاره قرار داد و عنوان کرد: بنگاه ترجمه و نشر کتاب می‌کوشد تا آثاری را که منتشر می‌کند، هم از حیث دقت و امانت و هم از لحاظ فضاحت و زیبایی کلام ممتاز باشد. اما مدعی این نیست که در این کوشش همیشه چنانکه باید توفیق می‌یابد، بلکه می‌داند که باید پیوسته در برطرف ساختن نقائص کار خود بکوشد و روز به روز به کمالی که در آرزوی این موسسه است نزدیک‌تر شود. اگر خطا را برما ببخشند یا بپوشند و تنها در نهان بگویند در اصلاح انتشارات خود از رأی آنان طرفی نخواهد بست. از این رو از آنان تمنی دارد که هرگاه در انتشارات این بنگاه به لغزشی یا خطایی برمی‌خورند آن را شفاهی یا کتبی به ما یادآورد شوند و ما را سپاسگزار راهنمایی خود کنند.
مدیرعامل خانه کتاب بیان کرد: بنگاه برای آنکه به هیچ وجه از این گونه انتقادات محروم نماند. به هر خواننده‌ای که تا چهارماه پس از تاریخ انتشار اثری بیش از دیگران تذکرات و انتقادات درست درباره آن ارائه دهد بیست و پنج جلد از همان اثر، یا معادل قیمت آنرا نقدا پرداخت می‌کند. به طوری که در پشت جلد کتاب «تاریخ و تحول» آذرنگ آمده است؛ «هرگونه انتقادی را می‌توان کتبی به نشانی بنگاه خیابان بهار چهار راه تخت جمشید فرستاد، اگر منتقد نخواهد نامش افشا شود به میل وی رفتار خواهد شد و اگر بخواهد تذکرات اصلاحی به نام وی ضبط شود باز نظر وی رعایت خواهد شد.»
وی در پایان گفت: وضعیت کنونی نقد مدت‌هاست که ناامید کننده است و روز به روز از تعداد مجلات و مقالات و منتقدین کم می‌شود و از آن طرف حجم کتاب‌های منتشر شده رو به افزایش و کیفت آنها نیز همواره رو به کاهش است. نمی‌خواهم سخن به ناامیدی تمام کنم که البته من بسیار ناامیدم از این همه بی‌مهری به نشر و کتاب، اما اگر نباشد همت ناشرانِ به نام و نویسندگان و مترجمان دلسوز و ننویسند و منتشر نکنند واگویه‌های خود از رنج‌هایی که بر نشر می‌رود، به زودی شاهد نشری کم عمق و پوپولیستی خواهیم بود که نتیجه آن قطعاً برای فرهنگ و تمدن این مملکت شایسته نیست.
حجت‌الاسلام سیدحسن اسلامی اردکانی، دبیر علمی چهاردهمین دوره جشنواره نقد کتاب در مراسم اختتامیه نقد کتاب گفت: نقد همانند معماری است که باید به ساختن و پرداختن بپردازد، یعنی از کنار هر پدیده‌ای به سادگی نگذرد و به همین دلیل است که همواره منتقدان مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند، چرا که بخشی از کار منتقد رنجاندن است.
وی افزود: در سال گذشته در پنج گروه هیچ اثری برای داوری وجود نداشت و امسال این تعداد به هشت گروه رسیده است که گروه‌های علوم سیاسی، اجتماعی، انسانی، متون قدیم، ادبیات عرب، زبان و عرفان برخی از این گروه‌ها را شامل می‌شود. که هیچ مقاله انتقادی درباره تعداد آثار زیاد این حوزه وجود نداشت در حالی که این ناقدان هستند که می‌توانند ذائقه فرهنگی جامعه را ارتقا دهند.
اسلامی اردکانی در ادامه عنوان کرد: بخشی از سرشت دانشوری هر فردی که دست به قلم می‌برد، باید به نقد اختصاص یابد و با وجود اینکه به تولید اثر می‌پردازد، نقد هم بنویسد، البته در این میان افرادی هستند که فقط کار نقادی انجام می‌دهند و خود کار تولیدی ندارند و همین موضوع باعث می‌شود که مورد اتهام قرار بگیرند که خود توانایی تولید ندارند. مانند هوشنگ کاووسی که به هیچ فیلمی رحم نمی‌کرد و همه را نقد می‌کرد و چهار فیلم در کارنامه خود دارد که دو فیلم ناتمام ماند و دو فیلم دیگر نیز کارآمدی چندانی نداشتند.
وی در ادامه تعداد آثار رسیده به این دوره از جشنواره را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: از میان هزار مقاله‌ای که به دبیرخانه رسیده بود، 200 اثر به مرحله نهایی و داوری راه پیدا کردند و از میان آنها 21 مقاله به مرحله نیمه‌نهایی راه پیدا کرد و در نهایت در 18 حوزه مقالات نهایی داوری شدند.
